Сиз дўкондан маҳсулот сотиб олаётганда сотувчидан чек беришини талаб қиласизми? Қонунчиликка кўра, у чек бермаса, дўкон эгаси 5 миллион сўм жаримага тортилади. Чек берилмагани ҳақида солиқ органларига шикоят қилган шахсга эса ўша жарима пулининг 20 фоизи, яъни 1 миллион сўми мукофот пули сифатида тўлаб берилади. Сўнгги вақтда ижтимоий тармоқларда айнан шундай мукофот пули илинжида тадбиркорларни ноҳақ айблаётган одамлар пайдо бўлгани кўп муҳокама қилинмоқда. «Дарё» мухбири ҳолат аслида қандай экани юзасидан Тошкент шаҳрида кичик суриштирув ўтказди.
Тадбиркор Зоҳид Раҳимовнинг айтишича, кимдир тадбиркорни чек бермаганликда айблаб солиқ органларига шикоят қилган ва у 5 миллион сўм жаримага тортилган.
«Биз мижозларга азалдан доим чек берамиз. Ҳозирда 4 нафар ишчим бор. Уларга ҳам солиқ тўлайман. Солиқ органидан келганлар «чек бермаяпсан», деб 5 миллион сўм жарима ёзиб кетяпти. Касса аппаратини 3 миллион сўмга сотиб олганман. Яна абонент тўловига ҳар ойда 100 минг сўм тўлайман. Нима учун сотиб олдик буни ўзи? Биринчидан, бу ускуна жуда секин ишлайди. Битта одамга чек бергунингизча, мижоз камида 40-50 секунд кутиб туришига тўғри келади. Кейин чек чиқиши учун ускунанининг ўнлаб жойини босиш керак. Унгача кўп мижозлар кутиб турмайди. Пулни тўлаб чиқиб кетади. Ким устимиздан шикоят қилиб, жарима тўлашимизга сабабчи бўляпти билмайман. Солиқдан келиб, «сенга шикоят тушган, бунча жарима тўлайсан» деишяпти. Солиқчи келиб босаверса ҳаммага зиёнку. Тадбиркорларни қўллаб-қувватлаймиз деб, ҳамма устимизга миниб олди. Солиқдан қочганимиз йўқ, тўлаётган бўлсак, нега бундай қилишади.
Кредит олиб дўкон юритяпмиз. Жойга ижара ҳақи, ишчиларга ойлик ва солиқ тўлаймиз. Ўзи шундоқ ҳам харажатларимиз етарли бўлиб турибди. Буни устига адолатсиз жарималар ортиқча. Оилани боқамизми, кредит ё жаримани тўлаймизми? Агар жарима тўласам ишчилар ойлигини ҳам камроқ беришга мажбур бўламан. 5 миллион сўм кичкина пул эмас. Доим устингиздан ёзаверишса, тадбиркор қандай ривожланади?», — деди Зоҳид Раҳимов.
Дорихона мудири Рустам Ёқубов ҳам онлайн назорат касса машиналари яхши ишламаслигидан шикоят қилди.
«Жума, шанба, душанба кунлари онлайн касса аппаратимиз ишламади. Серверлари ишламай қоляпти. Сервер ишламаса, табиийки ускуна ҳам ишламайди. Ҳар ой 100 минг сўмдан абонент тўлови бор. Агар бир кун тўламасангиз ўчириб қўяди. Савдо қилолмай ўтираверасиз. Чунки бизда чексиз савдо йўқ. Ҳар бир мижозга чек берамиз. Бизга ўзи аввалги «Меркурий» аппарати яхши эди. У ток йўқ бўлса ҳам ишларди. Бу эса «свет» бўлмаса ишламайди. Чек уриб бера олмайсиз. Ускуна ишламаётган пайт мижоз кириб қолса, «узр, онлайн касса аппаратимиз ишламаяпти, бизни ишлашга ҳақимиз йўқ», деб айтамиз. Савдо бўлмайди», — деди у.
Шаҳардаги дўконлардан бирида савдо қилиб чиқаётган Асқар Ҳикматов чек масаласида ўз фикрларини билдирди.
«Кўпинча харид қилган нарсам чекини сўрайман. Лекин ҳозир чек олмадим. Агар муддати ўтган маҳсулот сотиб олинган бўлса, чек керак бўлади. Мен ҳар доим бирор маҳсулот сотиб олишдан аввал унинг яроқлилик муддатига қарайман. Менда чек билан боғлиқ муаммо бўлмаган», —деди у.
Яна бир дўкон мижози Фотима Султонова ҳар доим чек олиш кераклигини айтди.
«Албатта, сотувчидан чек талаб қилиш керак. Ҳозир невараларим «кэшбэк» йиғишга қизиқяпти. Менга: «чекни олиб келинг», дейишади. Мен доим чекка аҳамият бериб келаман. Муддати ўтган маҳсулотлар сотиб олиш ҳолатлари ҳам бўлади. Лекин кўп дўконлар маҳсулотни алмаштириб беради. Аммо бозорда бу қийин масала», — деди у.
«Дарё» мухбири юқоридаги ҳолат юзасидан Давлат солиқ қўмитаси бош инспектори Руслан Абсаломовдан изоҳ олди. Қўмита масъули фуқароларнинг ҳар бир мурожаати батафсил ўрганиб чиқилиши, ҳеч бир тадбиркор асоссиз жаримага тортилмаслигини таъкидлади.
«Фуқаролардан чек олмасдан тадбиркорлик субъекти устидан шикоят қилиш ҳолати бўйича саволлар келиб тушмоқда. Бизда ҳар битта тўғри ёки нотўғри мурожаат тўлиқ ўрганиб чиқилади. Ўрганиш якунлангач, текшириш тайинланади. Ўрганиш ўтказмасдан ҳеч қанақа текширув тайинланмайди.
Биринчидан, фуқаро билан телефон орқали боғланилади. Суҳбат жараёнида нима маҳсулот сотиб олинган, неча пулга ва қаерда ҳуқуқбузарлик содир этилганига аниқлик киритилади. Кейин мурожаатдаги дўкон онлайн назорат касса аппаратлари онлайн режимдан келиб тушган чеклар билан солиштирлади. Агар бу маҳсулот базада мавжуд бўлса, мурожаат рад этилади. Мавжуд бўлмаган тақдирда кейинги қадамга ўтамиз. Яъни ўша жойга чиққан ҳолда кузатув ёки нарса харид қилиш орқали аниқлик киритамиз. Ўрганиш натижалари бўйича мурожаатда келтирилган ҳолатлар ўз тақдиғини топмаган тақдирда кўрилмасдан рад этилади. Бизда ҳар битта текширувга тайинлашдан олдин мурожаатни тўлиқ ўрганиб бўлиб, кейин текшириш ўтказилади. Текширишда яна бир бор назорат харидини ўтказамиз. Назорат хариди жараёнида тадбиркорлик субъекти томонидан чек бериш ҳолатлари мавжуд бўлса, текширув якунланади ва молиявий жарима қўлланилмайди. Январь ойидан бери 400 дан зиёд текширувларда шу каби ҳолатлар кузатилган», — деди қўмита ходими.
Унинг қўшимча қилишича, солиқ мобил иловаси орқали 2022 йил бошидан шу кунгача 7 минг нафардан ортиқ фуқаролардан мурожаатлар келиб тушган.
«Шундан 5 мингтаси ўз тасдиғини топган ва уларга тегишли миқдорда мукофот пули тўлаб берилди. Мукофот 20 фоиз қилиб белгиланган, яъни белгиланган 5 миллион сўм молиявий жаримадан 1 миллион сўми мукофот пули бўлади. Агар тадбиркорлик субъекти белгиланган жаримани 10 иш кунида тўласа, 5 миллион сўмлик жарима 2 баробарга камайтирилади, 2 ярим миллион сўм бўлади. Ўз навбатида мукофот пули 500 минг сўм миқдорида тўлаб берилади. Ҳозиргача тўлаб берилган мукофот пулларининг жами миқдори 3 миллиард сўмдан ортиқни ташкил этмоқда», — Руслан Абсаломов.
Аввалроқ Тошкентда солиқ ҳуқуқбузарликлари ҳақида хабар бераётганлар «самосуд» қилингани тўғрисида хабарлар тарқалганди.
Эслатиб ўтамиз, 2022 йил 1 январдан солиқ ҳуқуқбузарликлари ҳақида «Солиқ» мобил иловасининг «Солиқ» ҳамкор» бўлими орқали хабар берган фуқароларга ҳуқуқбузарлардан ундирилган жарима суммасининг 20 фоизи миқдорида мукофот тўланиши белгиланган. 2021 йилнинг октябр ойида президентнинг назорат-касса техникасидан фойдаланишни такомиллаштиришга доир қарори қабул қилинган. Ҳужжат билан 2022 йил 1 январдан бошлаб чакана савдо, умумий овқатланиш ва аҳолига маиший хизмат кўрсатиш объектларида харидни амалга оширган ҳамда ушбу харидни солиқ органларининг махсус мобил иловасида харид чекининг QR-коди ёрдамида сканерлаш орқали рўйхатдан ўтказган жисмоний шахсларга уларнинг банк карталарига ой якуни билан харид суммасининг 1 фоизи республика бюджетидан қайтарилади.
Изоҳ (0)