Флойд Мейвезер Оскар де ла Ҳояни тахтдан ағдарган кеча. Бокс тарихидаги энг баҳсли жанг ҳақида

ХХ асрнинг охири ва XXI асрнинг бошларида том маънода дунёнинг энг яхши боксчиларидан бири номига эгалик қилган Оскар де ла Ҳоя 4 февраль куни 49 ёшга тўлди. Қуйида Тилла боланинг фаолиятидаги энг аламли ва баҳсли жанги ҳақида фикр юритилади. У бунда бошқа бир бокс афсонаси Флойд Мейвезерга қарши жанг қилган.

Флойд ушбу ғалабаси орқали бутун меросини сақлаб қолган

2007 йилнинг 5 майида Оскар де ла Ҳоя ва Флойд Мейвезер ўртасидаги тарихий жанг бўлиб ўтади. Ҳа, ҳа, сиз ҳаммасини тўғри ўқидингиз — де ла Ҳоя ва Мейвезер ўртасида, аксинча эмас. Бу Мейвезер музокаралар столида иккинчи томон (B-side) сифатида қайд этилган биргина ҳолат. Ўз навбатида B-side биринчи томонга нисбатан камроқ пул олади ва ўз шартларини қўя олмайди. Ўшанда Тилла бола жаҳон боксидаги асосий фигура эди — 9 карра жаҳон чемпиони, ўша пайтдаги энг нуфузли промоутерлик компаниялардан бири Golden Boy Promotions эгаси эди. Қисқа қилиб айтганда, де ла Ҳоя келажакдаги Мейвезер эди, у ўз империяси билан дунёнинг энг кўп даромад кўрувчи спортчиси бўлган. Ўшанда гонорарлар Флойд эмас, балки Оскарнинг фойдасига тақсимланган — 52 миллион доллар Тилла болага, 25 миллион доллар эса Мейвезерга тегган. Жангнинг ўзи эса ўша вақт учун рекорд даражадаги 165 миллион доллар келтиради. Бу кўрсаткичлар Флойд томонидан кейинчалик бир неча маротаба забт этилади.

Мейвезер ўша пайтда нимаси билан мақтана оларди? Флойднинг мағрурлигига ягона сабаб — бу унинг бирор марта ҳам мағлубиятга учрамагани эди. Чунки бу вақтга келиб, Оскар тўрт марта мағлубиятга учрашга улгурганди. Бу музокаралар столида де ла Ҳояга қарши чиқиши мумкин бўлган ягона нарса эди. Бошқа барча жиҳатларда Оскар устунроқ бўлган:

• Тилла бола Олимпиада чемпиони эди, Мейвезер эса тўрт йилликнинг энг нуфузли мусобақасида бронза медали соҳибига айланган;
• Де ла Ҳоя олтита вазн тоифасида жаҳон чемпиони бўлган, Мейвезер эса тўртта;
• Оскарни ҳамма, шу жумладан (шартли) ошпазлар ва уй бекалари ҳам яхши кўрарди, Флойдни эса кўпчилик ёқтирмаган;
• Де ла Ҳоянинг ўз номи билан аталадиган бокс империяси бўлган, Мейвезер эса ҳали у қадар қудратга эга эмасди.

Шу сабабли Мейвезер қила оладиган ягона нарса бу рақибларни илинтириш ва уларни провокация қилиш эди. Рақибга нисбатан ҳақоратомуз сўзларни ёғдириш борасида ҳам Мейга тенг келишнинг имкони бўлмаган. Ва провокациялар рингда ҳам давом этди.

Шу тариқа Флойд жангга Мексика байроғи акс этган шортиларда чиқиб келади. Шунингдек, унинг бошида Сомбреро шляпаси бор эди. Провокация қилиш борасидаги ҳаракатлар муваффақиятли чиқди. Бироқ энди ҳазилни четга суриб қўйиш вақти келганди. Чунки ким кучлироқ эканини фақат ринг аниқлаб берарди. Де ла Ҳоя кутилганидек, жангни фаоллик билан бошлади, биринчи рақам сифатида ишлади. Мейвезер эса анъанасига кўра ринг чети бўйлаб ҳаракатланиб рақибини кутди.

Оскар Флойднинг бошқа ҳеч бир рақиби қилмаган ишнинг уддасидан чиқди — жеблар билан ишлади ва шу тариқа Мейнинг қарши ҳужумларини қайтаради. Флойд воқеалар ривожига шунчалик тайёр эмас эдики, у ҳатто севимли бурчакларида ҳам тез-тез зарбалар ўтказиб юборарди, шунинг учун уни шоулдер-ролл ҳам қутқара олмади. Ажабланарлиси шундаки, кейинчалик Флойднинг ҳеч бир рақиби унга жеб каби оддий техникани қўллаб кўрмаган: на Сауль Альварес, Роберт Герреро, Маркос Майдана ва на Виктор Ортис. Мейвезер уларнинг ҳаракатларини олдиндан ўқиганлиги ҳам ажабланарли эмас.

Аммо де ла Хоя бошқача эди, у ўз лақабига мос равишда ҳаракат қиларди. Узоқ масофадан пухта ўйланган иш ва тана билан яхши ҳаракатлана олиш туфайли Оскар жангнинг бошланишини ўз активига ёздириб қўйди. Бироқ Мей учинчи раундга келиб, рақибининг жанг услубига мослаша олди. Флойд рингнинг марказини тез-тез эгаллаб, Оскарнинг босимини бартараф этди ва моҳирлик билан зарбалар бера бошлади. Гарчи, зарбалар оғир бўлмаса-да, лекин раундларда ғалаба қозониш учун етарли эди, чунки бу вақтга келиб, де ла Ҳоя жисмонан толиққанди, натижада унинг аниқлиги пасайиб кетади. Шунинг учун жангнинг биринчи ярмини тенг курашлар остида ўтди деб баҳолаш мумкин.

Жангнинг иккинчи ярми ҳам худди шундай руҳда ўтди. Оскарнинг Флойддан кўра кўпроқ чарчагани сезилди ва бу зарбалар тезлигида ўз аксини топди. Мей эса тоза зарбаларини йўллаб турарди, айни вақтга келиб, рақибининг ўткирлиги ҳам йўқолганди. Шунда Оскар жанг тактикасини ўзгартириб, Мейни бурчакка тиради ва яқин масофадан зарбалар йўллай бошлади. Кўп зарбалар бесамар кетди, бироқ Флойд Оскарга нисбатан камроқ зарба йўллар ва бурчакларда ҳам очиқ жангга кирмасди. Маълумки, раунддаги ғалаба нафақат кўп зарба бериш ва рақибига зарар етказгани учун, балки боксчининг жанг давомидаги фаоллиги учун ҳам берилади. Оскарда эса бу нарса раунддан раундга камайиб бораверди.

Флойд баҳснинг иккинчи ярмида де ла Ҳоянинг чарчаганидан тўлиқ фойдалана олмади. Шунингдек, у Оскарни зарбалар билан «сийлаш» ўрнига, ринг бўйлаб чап бериш билан овора бўлди. Бу эса ўз навбатида томошабинларнинг кучли норозилигига ҳам сабаб бўлади. Афсуски, амалга оширилган мудофаа ҳаракатлари бўйича статистика ҳеч қаерда берилмаган, эҳтимол, у ерда Мей фаол ҳужумлардан кўра кўпроқ ҳимоявий ҳаракатларни амалга оширгани акс этган бўларди. Шу боис жангнинг иккинчи ярми, айниқса, охирги икки раундда, Оскар Флойдни ринг бўйлаб қамал қилганида, Тилла боланинг ғалабаси аниқдек таассурот уйғонганди.

Аммо ён ҳакамлар бошқача фикрга келди. Улардан бири де ла Ҳояни ғолиб деб топган бўлса — 115:113, қолган иккитаси эса Мейвезер вариантини (116:112, 115:113) маъқул кўрган. Якунда ҳакамларнинг иккига бўлинган қарори билан Мей баҳсли ғалабага эришади. Энг баҳсли вазият Жерри Ротнинг Мейга бериб юборган 12-раунд бўлиб қолади.

Агар ушбу ҳакам сўнгги раундни Оскар фойдасига ҳал қилганида, якуний ҳисоб 115:113 эмас, 114:114 бўларди. Мейвезернинг мағлубиятсиз фаолиятида эса биринчи дуранг қайд этиларди. Гарчи ғалаба қозониш учун қўлидан келганини қилган бўлса ҳам, Оскардан ғалабани ўғирлашади. Бу мағлубият бир қиролнинг ағдарилиши ва янгисининг тож кийиши тимсоли бўлиб тарихга киради. Кейинчалик Мей бокс оламида ҳамма нарсага эришган ТBE (энг яхшиси) мақомига эга бўлди.

Қизиғи шундаки, ҳатто Мейвезернинг отаси — катта Флойд ҳам ўғли де ла Ҳояга ютқазганини тан олганди.

«Мен Оскарни очколар бўйича ютди деб ўйлагандим. У кўпроқ зарба берди ва тажовузкор ҳаракат қилди. Ўғлим яхши ҳимоя кўрсатди ва кўп зарбаларга чап берди, аммо Оскар ғалаба қозониш учун етарлича ҳаракат қилди», — деганди катта Мейвезер.

Умуман олганда, кўплаб мутахассислар ҳамон Флойднинг мағлуб бўлганига ишонади. Бироқ қуруқ рақамлар бошқача сўзлайди. Оскар 12 раундда 587 та зарба бериб, 122 (21%) марта нишонга урган, Мейвезер унчалик фаол бўлмаган, зарбалари ҳам кучли эмас эди, бироқ у фоизда икки баравар аниқроқ чиқади — 481 та зарбадан 207 таси нишонга тегган — (47%). Бутун жанг ҳисобга олинса, бу ғалаба учун етарлими? Бу саволга ҳеч қачон аниқ жавоб бўлмайди.

Сўнгги вақтларда де ла Ҳоянинг эски рақиби билан реванш жангини ўтказмоқчи эканлиги ҳақида хабарлар пайдо бўлмоқда. Бироқ бугунги кунда бу беллашув аввалги саволларга ҳеч қандай жавоб бермайди, аксинча, фақат қайғули носталжини келтириб чиқаради, холос...