1995-yilning 25-fevralida boks tarixida abadiy qoladigan jang bo‘lib o‘tgan. U bir vaqtning o‘zida ham yil jangi (The Ring talqiniga ko‘ra) va yil fojiasi sifatida muxlislarning yodida qolgan. Jerald Maklellan va Nayjen Benn o‘rta vazn toifasidagi chempionlik kamari uchun og‘ir jang o‘tkazadi, ammo jangdan faqatgina ulardan biri sog‘ chiqdi.

Maklellan haqiqiy tajovuzkor bo‘lgan: u nokautchi va itlar jangining muxlisi edi

Jerald Maklellan bugun topish mushkul bo‘lgan bokschilardan bo‘lib, undan sof tajovuzkorlik ufurib turardi. U raqiblarini faqat nokautga uchratish uchun ringga chiqardi, bosim o‘tkazish va kuchga e’tibor qaratardi. Faoliyatining boshidagi ikkita jangidan tashqari barcha raqiblarini nokautga uchratgan (31 tadan 29 tasida muddatdan oldin g‘alabaga erishgan). U hatto Mini-Tayson laqabini ham olgandi.

Shuningdek, u itlar jangini ham yaxshi ko‘rardi. U yerda juda ko‘p shafqatsiz narsalar sodir bo‘lgan. Bir safar uning iti jangda mag‘lub bo‘ladi va o‘lar darajada yaralanadi. Jerald itining azob chekmasligi uchun uni otib tashlaydi. Bokschining murabbiyi Sten Jonson Observer nashriga bergan intervyusida yana bir qo‘rqinchli voqeani aytib bergandi: “U qora labradorni (it zoti) yerto‘laga olib tushib, itning og‘zini bog‘lab qo‘ydi va uning yoniga pitbullni qo‘yib yubordi. O‘zi esa pitbull labradorni o‘ldirishi uchun qancha vaqt ketishini bilish uchun soatga qarab turdi”.

Maklellan birinchi raunddayoq Benni nokautga uchratishiga bir baxya qolgandi

1992-yilda Maklellan Don King bilan shartnoma imzolaydi. Bu odam har doim bokschilarini chempionlik janglariga olib borib, yakunda ularni “ishtonsiz qoldirishi” bilan bilan mashhur bo‘lgan. Ko‘p o‘tmay Kingning ta’siri ostida Maklellan o‘z murabbiyi — afsonaviy Emmanuel Styuard bilan hamkorlikni to‘xtadi. Styuard bungacha hech bo‘lmaganda Jeraldning oshib-toshib ketayotgan kuchini jilovlab, uni to‘g‘ri yo‘naltirishga harakat qilardi.

Amerikalik bokschi Bennga qarshi jangga Jonson qo‘l ostida chiqadi. U Jeraldga Styuard kabi munosabatda bo‘lmasdi. Bu 27 yil oldin sodir bo‘lgan fojianing asosiy omillaridan biri bo‘lib xizmat qiladi.

Jang Buyuk Britaniyada, Benning vatanida bo‘lib o‘tadi. U o‘sha vaqtda supero‘rta vazn toifasida (76,2 kilogrammgacha) jahon chempioni bo‘lgan, Jerald bilan jangdan oldin olti marta chempionlik kamarini himoya qilgandi. Ringga chiqishdan oldin Nayjel Britaniya jamoatchiligi ko‘z o‘ngida, Londonda uni hech qaysi amerikalik mag‘lub eta olmasligini aytadi. Biroq Maklellan jangning yaqqol favoriti hisoblanardi. Va birinchi raunddayoq u Bennni nokautga uchratishiga bir baxya qoldi — juda og‘ir nokdaun holati. Britaniyalik qiyinchilik bilan o‘rnidan turib, gong yangraguniga qadar bazo‘r “turib berdi”.

Tanaffus paytida Nayjel o‘ziga keldi va raqibini do‘pposlashga shay holatda edi. Sakkizinchi raundga kelib, Maklellan Bennni yana yiqitdi, lekin uning o‘zi ham boshiga bir qancha juda og‘ir zarbalarni o‘tkazib yuborgandi. Keyinchalik bokschining singlisi Liza Maklellan murabbiydan jangni to‘xtatishni so‘raganini va o‘zini yomon his qilayotganini aytganini ma’lum qilgandi. King tomonidan qo‘yilgan Jonson esa unga quloq solmagan.

Maklellan o‘ninchi raundni davom ettira olmadi, King esa asl yuzini ko‘rsatdi

To‘qqizinchi raundda zarbalar almashinuvi bo‘lib o‘tdi, shundan so‘ng Benn uchinchi marta ringga quladi. Biroq nokdaun bo‘lmadi — britaniyalik o‘ng tomondan kuchli zarba bermoqchi bo‘lib, yiqilib tushdi. U yiqilayotib, tasodifan boshi bilan Maklellanning jag‘iga urilib ketdi. Amerikalik zarbdan o‘zini yo‘qotib qo‘ydi. U ko‘zlarini pirpiratar va og‘zidan kapasini tushirib yuborgandi.

O‘ninchi raund oldidan Jerald yana murabbiydan jangni to‘xtatishni so‘ragan, ammo yana bundan naf chiqmaydi. Yana ringga chiqishga to‘g‘ri keladi. Maklellan jag‘idan juda kuchli zarba o‘tkazib yuboradi, tizzasi bilan o‘tiradi va kapasini chiqarib tashlaydi. U sanoq yakunlanguncha o‘rnidan turadi, lekin keyingi zarbadan keyin yana tizzasi bilan o‘tirib qoladi. Benn g‘alaba qozonadi. Hakam hisobni tugatgan zahoti Jerald o‘rnidan turadi va burchak tomon yuradi. Bu vaqtda bir guruh odamlar chempionni yangi kamar himoyasi bilan tabriklash uchun ringga otilib chiqqandi.

Burchakda Maklellan avvaliga arqonga suyanib turdi. Keyin yerga yiqilib, hushidan ketdi. Uning oldiga shifokorlar yugurib keladi. Jerald zambilga yotqizilgan holda kasalxonaga olib ketiladi.

Bokschining jarohatlari jiddiyligi ma’lum bo‘lishidan oldin King shunday degandi: “Maklellan xuddi o‘sha it kabi taslim bo‘ldi”.

“U g‘amginmi yoki xursand”? Maklellan va Benn 12 yildan keyin uchrashdi

Maklellan komaga tushadi. Ikki haftadan keyin u komadan boshqa odam bo‘lib chiqadi. Uning ko‘zlari deyarli ko‘rmasdi, shuningdek, u eshitmasdi ham. Jerald mustaqil harakat qila olmas va kundalik parvarishga muhtoj bo‘lib qoladi. Shu bilan birga Maklellan fikrlash va his qilish qobiliyatini yo‘qotmaydi. U nogiron holida eski do‘sti Roy Jonsning nokautga uchraganini ko‘rganida yig‘lab yuboradi. Jerald bir paytlar Jonsni havaskor boksda mag‘lub etgandi, endi esa nogironlar aravachasida o‘tirishga majbur.

Jurnalistlar uning oldiga kelib, o‘ziga qanday bokschi bo‘lganini aytib beradi. Maklellan ulardan so‘raydi: “Men haqiqatan ham yaxshi bokschi edimmi? Juda yaxshimi”? Bunga u har doim ijobiy javoblarni oladi. 2007-yili Roy Jons va Emmanuel Styuard xayriya tadbirini uyushtirib, Maklellanning davolanishi uchun 200 ming dollar yig‘adi. O‘sha kuni kechqurun Nayjel Benn ham keladi. U Jeraldning qo‘lidan ushlab, o‘zining o‘sha bokschi ekanligini aytadi.

“Bu mening hayotimni barbod qilgan odammi?” — deb so‘raydi Maklellan singlisi Lizadan.

— Ha.

— U meni nokautga uchratganmi? O‘shanda men kasalxonada qancha vaqt yotganman?

— Olti oy.

— U nima qilyapti?

— Senga qarayapti va qo‘lingni ushlab turibdi.

— U g‘amginmi yoki xursand?

— G‘amgin...

Shu payt Benn o‘zini ushlab tura olmaydi va xonadan chiqib ketadi. Yo‘lakda esa yig‘lab yuboradi. U hammasi bunday tugashini xohlamagandi. Hech kim buni xohlamagan.

Benn ham faoliyatini erta yakunladi — 1996- yilning noyabrida, u bor-yo‘g‘i 32 yoshda edi. Ketish muxlislarning xatti-harakati bilan ko‘ngildagidek bo‘lmadi. Ketma-ket uchinchi mag‘lubiyat — Stiv Kollinzga qarshi jangdan so‘ng u qo‘lqoplarini olomon tomon tashladi va mikrofonni qo‘liga olib, faoliyatini yakunlaganini e’lon qildi. U gapirayotgan vaqtda muxlislar unga hurmatsizlik qilib, tinmay hayqirardi. Bundan Kollinzning jahli chiqib, mikrofonni oldi va tomoshabinlardan “Britaniyaning eng buyuk bokschisi”ga hurmat ko‘rsatishni talab qildi. Benning o‘zi Maklellanni buyuk deb hisoblaydi, bu haqda u besh yil oldin The Ring nashriga bergan intervyusida shunday degandi: “U aql bovar qilmas darajada ko‘p sonli nokautlarga ega, u bilan boshqalar o‘rtasida milya (o‘lchov birligi, taxminan, 1,5 kmga teng — “Daryo”) bor edi”.

Hozir Maklellan Illinoys shtatidagi kichkina uyda qamalib yashashda davom etmoqda. Unga opa-singillari qaraydi. Og‘ir nogironlikka qo‘shimcha ravishda harakatsiz turmush tarzi tufayli boshqa kasalliklar ham uni bezovta qiladi. 2011-yilda WBC chempionlik kamarini o‘ziga g‘amxo‘rlik qilish xarajatlarini to‘lash uchun sotishga majbur bo‘ldi. O‘sha jang uchun u 54 ming dollar olgandi, King esa unga 100 ming dollar o‘tkazib bergan — sug‘urta to‘lovi. Unga Roy Jons va Nayjel Benn moliyaviy yordam ko‘rsatib turadi. Ring 10 notijorat tashkiloti esa Jeraldga har oy oziq-ovqat va asosiy ehtiyojlar uchun ketadigan xarajatga ko‘mak beradi. Hozir hamma Maklellannikiga o‘xshash hayotdan qo‘rqadi.