Таиланд бош вазири Прают Чан-Оча ҳамда Саудия Арабистони валиаҳд шаҳзодаси Муҳаммад ибн Салмон икки давлат ўртасидаги дипломатик муносабатларни қайта бошлаш ва икки мамлакат пойтахтларига элчилар тайинлашни келишиб олди. Бу ҳақда улар ўртасидаги учрашувнинг қўшма баёнотида маълум қилинган.
Келишувга Таиланд бош вазирининг Ар-Риёдга қилган сафари давомида эришилган. Сафар 25–26 январь кунлари бўлиб ўтган ва 30 йилдан ошиқ вақт давомида икки мамлакат ўртасида кузатилган биринчи расмий ташриф ҳисобланади. Икки давлат вакилларининг баёнотида қиролликлар ўртасида дўстлик алоқаларини ўрнатиш, Таиланд ҳамда Саудия Арабистони алоқаларининг янги саҳифасини очишга келишиб олингани қайд этилган.
Ар-Риёд ва Бангкок ўртасидаги муносабатлар таиландлик хизматкор Кринангкрай Техамонгнинг шаҳзода Фейсал саройида хизмат қилиб, якунда иш берувчини тунаб кетгани сабаб ёмонлаша бошлаган. 1989 йилда у саройда деярли 30 килограмм оғирликдаги умумий қиймати 20 миллион долларни ташкил қиладиган қимматбаҳо тошлар, заргарлик буюмларини ўғирлаб кетган. Техамонг буюмларнинг бир қисмини махсус елимланган лента билан танасига ёпиштириб чиққан, қолган ярмини эса тозалаш воситаларига, хусусан, чангютгич қопчасига яширган ва уларни Таиландга жўнатиб юборган.
Таиланд ҳукумати Техамонгни у қимматбаҳо буюмларни сотиши билан қўлга туширган. Унга етти йил қамоқ жазоси беришган, лекин кейинчалик айбига иқрор бўлганидан сўнг муддат икки йил-у етти ойгача қисқарган. Техамонг озодликка чиққанидан кейин будда роҳиби бўлишга қарор қилди.
Таиланд полициясининг тергови давомида қимматбаҳо буюмларнинг маълум қисми Саудия Арабистонига қайтарилди, бироқ қироллик уларнинг кўпчилиги сохта эканлигини билдирган. Саудия расмийлари ўғирланган буюмлар орасида 50 қирот оғирликдаги олмос бўлганини таъкидлаган, бироқ бриллиант барибир топилмади. Ушбу бриллиант сабаб мазкур иш тарихда «мовий олмос иши» таърифини олган.
Ўғриликдан бир йил ўтгач, аниқроғи 1990 йил февралда Бангкокда икки нафар саудиялик дипломат ўлдирилган. Бир неча ҳафтадан кейин Саудия Арабистони Қироллиги оиласига алоқадор тадбиркор Муҳаммад ал-Рувайли ўғирлаб кетилди. У Таиланд пойтахтига қимматбаҳо буюмлар терговида иштирок этиш учун келганди. Унинг дараги чиқмагач, Саудия Арабистони Рувайлий ҳам Таиландда ўлдириб кетилган деб ҳисоблади. Ушбу воқеалардан кейин Саудия Арабистони Таиланд билан дипломатик муносабатлар даражасини туширди.
1994 йилда Ар-Риёднинг ташқи ишлар бўйича ишончли вакили бўлиб ишлаган Муҳаммад Саид Хўжа Таиланд полициясини очиқдан очиқ саудиялик дипломатлар ва қимматбаҳо буюмлар юзасидан суриштирув ишларини олиб бориш учун Бангкокка келган бизнесменни ўлдирганликда айблади. Шу йилнинг ўзида Техамонгдан қимматбаҳо буюмлар харид қилган, уларни қалбакисига алмаштириб қўйган тилла ва заргарлик буюмлари савдоси билан шуғулланувчи бизнесмен Санти Ситханакан ҳамда унинг рафиқаси ҳам ўлдириб кетилган.
Ситханакан ва унинг оила аъзоларининг ўлдирилиши юзасидан полиция генерал-лейтенанти Чалор Кердтес суд қилинган. Унга 2006 йилда яна бир суд ҳукми ўқилиб, у қимматбаҳо буюмларни ўзлаштирганликда ҳам айбдор деб топилган. Собиқ полиция амалдори 20 йилдан буён қамоқда сақланмоқда. Бироқ саудиялик дипломатлар ва бизнесмен ўлими юзасидан ҳеч ким суд қилинмаган.
Саудия Арабистони валиаҳд шаҳзодаси билан учрашувда Таиланд бош вазири икки мамлакат ўртасидаги муносабатларга совуқчилик туширган ва 1989–1990 йилларда содир бўлган ҳодисалардан афсусда эканлигини таъкидлаган. У Таиланд ҳукумати қотилликлар ҳамда қимматбаҳо буюмларнинг ўғирланганлиги юзасидан тергов учун Таиланд ҳукумати томонидан барча зарур чора-тадбирлар амалга оширилиши ҳақида ваъда берган.
Изоҳ (0)