Қозоғистонда фавқулодда ҳолат режими 19 январдан бекор қилинади

Қозоғистонда норозилик намойишлари фонида мамлакат миқёсида эълон қилинган фавқулодда тартиб 19 январдан бошлаб ўз кучини йўқотади. Бу ҳақда Қозоғистон президенти Қосим-Жўмарт Тўқаевнинг матбуот котиби Берик Уали маълум қилган.

Тартиб Нур-Султон ва Олмаотада, шунингдек, Олмаота, Атирау, Жамбил, Қизилўрда ҳамда Манғистов вилоятларида ҳам бекор қилинади. Аввал президент томонидан бошқа ҳудудлардаги фавқулодда ҳолат тартиби ўз кучини йўқотган деб топилганди.

«Шу тариқа бутун мамлакат одатий ҳаёт тарзига қайтади. Фавқулодда ҳолат тартиби вақтида жорий этилган комендантлик соати ва бошқа вақтинчалик чекловлар ҳам олиб ташланади. Халқ бирдамлиги ва уюшқоқлиги, ҳуқуқ-тартибот идоралари, армия вакилларининг машаққатли меҳнати сабабли Қозоғистон ҳудудида тартиб ва хотиржам муҳит ҳукмронлик қила бошлади», — дея Берик Уали сўзларини келтирган «Оrda.kz».

Айни вақтда Олмаотада террорчилик хавфининг «қизил» даражаси ҳанузгача сақланиб турибди.

Қозоғистонда 2 январь куни газ нархи кескин ошиши сабабли оммавий норозилик намойишлари бошланиб, бир неча кундан сўнг улар тартибсизликларга айланди. 4 ва 5 январь кунлари Олмаотада намойишчиларнинг хавфсизлик ходимлари билан тўқнашуви кузатилди. Қозоғистондаги тартибсизликлар фонида мамлакат бўйлаб фавқулодда ҳолат эълон қилинган. 6 январда Коллектив Хавфсизлик Шартномаси Ташкилоти (КХШТ) тинчликпарвар кучлари Қозоғистонга жўнатди. 7 январда мамлакат президенти Қосим-Жўмарт Тўқаев Қозоғистонда конституциявий тартиб тикланганини эълон қилди ва мамлакат бўйлаб террорчилик хавфининг юқори даражаси жорий этилди.

Норозилик намойишлари фонида 5 январь куни Тўқаев Назарбоевнинг ўрнига Хавфсизлик кенгашини бошқаришга киришди. Назарбоев умрининг охиригача мазкур лавозим ваколатларига эга эди. Кейинроқ унинг матбуот котиби Айдос Укибай Назарбоев Хавфсизлик кенгаши раҳбарлигини ўз ихтиёри билан топширганини маълум қилди.

The Guardian нашри Назарбоев Нур-Султонда Тўқаев билан активлар, даромадлар ва табиий ресурслардан тушган маблағларни қайта тақсимлаш бўйича «аёвсиз музокаралар» олиб бораётгани ҳақида хабар берди.

Намойишлардан кейин Назарбоев оиласи вакиллари Қозоғистоннинг катта компаниялари, давлат органлари ва ташкилотларидаги лавозимларидан маҳрум бўла бошлади. Жумладан, Қозоғистон биринчи президентининг икки куёви нефть-газ соҳасига оид йирик компаниялардаги лавозимини тарк этган. Элбошининг кенжа қизи Алиянинг турмуш ўртоғи Димаш Дўсанов «КазТрансОйл» бош директори лавозимидан, тўнғич қизи Дариғанинг «эри» Ғайрат Шарипбаев эса «ҚазақГаз Миллий компанияси» АЖ бошқаруви раиси лавозимидан истеъфога чиққан. Кейинчалик учинчи куёв – Тимур Кулибаев «Atameken» миллий тадбиркорлар палатаси раҳбари лавозимидан истеъфо берди. Қозоғистон президенти Назарбоевнинг жияни, Миллий хавфсизлик қўмитаси раҳбарининг биринчи ўринбосари генерал-лейтенант Самат Абишни лавозимидан озод этиш ҳақидаги фармонни имзолаган.

Кейинчалик Қозоғистон биринчи президенти Нурсултон Назарбоев мамлакатдаги норозилик намойишларидан кейин биринчи марта халққа мурожаат йўллади ва президент Тўқаев халқ фаровонлигини юксалтиришга қаратилган янги ислоҳотлар дастурини илгари сураётгани, ушбу дастурни қўллаб-қувватлаш зарурлигини қайд этди.