2021 йилда дунё мамлакатларида кузатилган энг катта ўрмон ёнғинлари

2021 йилда сайёрамизнинг шимолий яримшаридаги ўрмон ёнғинлари туфайли миллионлаб гектар ерлардаги дарахтлар йўқ бўлиб кетди. Иқлим ўзгаришлари оқибатида юзага келган олов атроф-муҳитга жиддий зарар етказди.

Ўтган йили дунёда экологик фалокатлар, тезкор ва узоқ давом этган ўрмон ёнғинларида минглаб ҳайвонлар ва бошқа мавжудотлар ҳалок бўлди.

Yale Climate Connection хабарига кўра 2021 йил август ойида Иқлим ўзгаришлари бўйича ҳукуматлараро гуруҳининг экспертларининг олтинчи баҳолаш ҳисоботи эълон қилинган. Унда бир йил давомида Цельсий шкаласи бўйича 1,1 даража (Фарелда 2 даража) глобал исиш кузатилгани ва бу учун масъулият 150 йил ичидаги табиатга келтирилган зарар сабабли 100 фоиз одамлар зиммасида эканлиги қайд этилган. Иқлим ўзгаришлари туфайли экстремал даражада исиш, қурғоқчилик, ўрмон ёнғинлари, сув тошқинлари ва бўронлар содир бўлиши давом этаверади.

Шимолий Американинг ғарбий қисми, Сибир ва Ўрта Ер денгизи минтақалари 2021 йил ўрталарида кучли қурғоқчилик кузатилган, дейилади Yale Climate Connection ҳисоботида.

Европа иттифоқининг Copernicus атмосферани мониторинг қилиш хизмати (CAMS) 6 декабрда эълон қилган маълумотида Туркия, АҚШ ва Сибирнинг айрим қисмларидаги ўрмон ёнғинларидан кейин рекорд даражадаги (1,7 миллиард тонна) углерод чиқиндиларининг ажралиб чиққани, бу 6450 мегатонна карбонат ангидридга тенглигини қайд этган.

АҚШ. Калифорнияда 2021 йилда АҚШ тарихидаги энг катта ўрмон ёнғинларидан бири кузатилди. Бу ердаги табиий офатнинг келиб чиқишига ҳам иқлим ўзгаришлари сабаб бўлган. Калифорния ўрмон хўжалиги ва ёнғиндан ҳимоя департаменти (CAL FIRE) 2,5 миллион акр майдон кулга айлангани, 3629 та бинога зарар етгани ёки вайрон бўлгани, жами 8619 та ҳолат қайд этилганини маълум қилган. Калифорниядаги ўрмон ёнғинлари оқибатида уч нафар одамнинг ҳалок бўлгани ҳақида хабарлар тарқалган. CAMS Шимолий Америкадаги ўрмон ёнғинлари оқибатида атмосферага 83 мегатонна углерод ажралиб чиққанини билдирган.

Туркия. Ўрта Ер денгизининг шарқий ва марказий қисмларига яқин минтақалардаги мамлакатларда июль ва август ойларида кучли ўрмон ёнғинлари содир бўлган, майда қаттиқ зарралар концентрацияси ошиб, ҳавонинг ифлосланиш даражаси кўтарилган. 2021 йил ёзида Туркия ёввойи табиатни муҳофаза қилиш ва ёнғинларни ўчириш учун барча кучларни сафарбар этди.

«Туркия июль ойида айниқса ўрмон ёнғинларидан энг кўп талафот кўрди: CAMS GFAS маълумотлари ёнғинларнинг ҳар кунлик ҳаракатчанлигини юқори даражада бўлганини қайд этган ва бу минтақа бўйича ўртача даражадан анча юқори», — дейилади CAMS маълумотида.

Ўтган йилнинг ёзида – август ойида Туркиянинг 47 та вилоятида 10 кун давомида жами 209 та ўрмон ёнғини юз берган. Расмий маълумотлар бўйича 28 июлда Туркия жануби-ғарбида бошланган ўрмон ёнғинларида камида 8 киши ҳалок бўлган.

Мамлакатнинг турли ҳудудларида кўнгиллилар ёнғинни ўчириш учун ёрдамга келди, қўшни давлатлар ҳам Туркияга кўмак бериш мақсадида ёнғин ўчириш самолётларини жўнатди.

Греция. Ўрмон ёнғинлари Грециянинг турли ҳудудлари, жумладан Аттика ва Эвбейни эгаллади, катта ўрмон мавзеларини ҳам қамраб олди, Европага иссиқ ҳаво тўлқини кўчиб ўтди. Ўрмон ёнғинлари бўйича Европа ахборот тизими (EFFIS) статистикаси бўйича 2021 йилда Грецияда 110 000 гектар (424 миля) майдон олов остида қолгани, бу 2008 – 2020 йиллардаги ўртача йиллик кўрсаткичдан беш баравар кўп. Греция ҳукумати халқаро жамоатчиликдан ёрдам сўради ва сабаби давлат август ойида уч ҳафта давом этган ёнғинларни ўчиришда катта қийинчиликка дуч келганди.

Россия. Ўрмон ёнғинлари 2021 йилда Россияни ҳам четлаб ўтмади: август ойида 20 та ҳудудда жами 128 та ўрмон ёнғини кузатилди. Ёнғинлар 1,5 миллион гектардан каттароқ майдонда қайд этилган. Оловни ўчиришга 7000 дан зиёд ўт ўчирувчи ва қутқарувчи, шунингдек 1283 та техника ва 27 та самолёт жалб қилинди. Ҳукумат олтита ҳудудда фавқулодда ҳолат жорий қилган.

Жазоир. 2021 йилда Африка қитъасидаги мамлакатнинг шарқий қисмида содир бўлган ўрмон ёнғинларида 42 нафар одам, хусусан оловни ўчиришга уринган 25 нафар аскар ҳалок бўлди.