АҚШ Сенати Интерпол механизмларининг суиистеъмол қилинишига қарши чораларни маъқуллади

АҚШ Сенати сиёсий сабабларга кўра Интерпол механизмларини суиистеъмол қилишга қарши чоралар кўришни ўз ичига оладиган 2022 йилги мудофаа бюджетига тузатиш киритишни маъқуллади. Бу ҳақда Сенатнинг халқаро муносабатлар бўйича қўмитаси сайтига таяниб, «РБК» хабар берди.

Тузатиш матнининг ўзида айтилишича, «баъзи давлатлар – Интерпол аъзолари маълумотлар базалари ва унинг механизмлари, шу жумладан, билдиришномалар ва жўнатмаларидан очиқ сиёсий ёки бошқа ноқонуний мақсадларда ҳамда инсон ҳуқуқлари халқаро стандартларини бузган ҳолда бир неча бор суиистеъмол қилиб келган».

Тузатиш муаллифлари — сенаторлар Рожер Уикер ва Бен Кардиннинг ҳисоблашича, ушбу мамлакатлар «сиёсий рақиблари, ҳуқуқ ҳимоячилари ёки журналистларга ҳужум ҳамда таъқиблар амалга ошириш учун Интерполга сўровлар йўллаган».

Ҳужжат билан қуйидагилар таклиф этилмоқда:

• АҚШ бош прокурори ва давлат котибидан «қизил билдиришнома» (халқаро қидирув тўғрисидаги билдиришнома) юбориш каби Интерпол тартиб-қоидаларини суиистеъмол қилган мамлакатларнинг тўлиқ рўйхатини тақдим этишни талаб қилиш;
• АҚШ чет элликларни фақат Интерполнинг «қизил билдиришномаси» асосида бошқа давлатларга экстрадиция қила олмаслиги ҳақидаги жорий сиёсатни кодлаштириш;
• АҚШ ҳукуматидан ташкилот ишининг шаффофлигини ошириш ва унинг иш тизимини «сиёсий мақсадлардаги аралашувлардан» ҳимоя қилишда Интерпол ислоҳотини қўллаб-қувватлашни талаб қилиш.

«Қизил билдиришнома» — бу халқаро қидирувда бўлган шахсни уни ушбу билдиришномани юборган Интерпол аъзоси ҳисобланувчи давлатга топширилгунга қадар ҳибсда ушлаб туришни сўровчи қоғоз. АҚШ Сенатининг ҳисоблашича, «кўплаб давлатлар, биринчи навбатда Хитой, Россия ва Туркия ушбу тизимдан мунтазам ва қўпол равишда фойдаланиб келган». Парламент юқори палатасидагиларнинг таъкидлашича, ушбу мамлакатлар ҳукуматлари «ҳеч нарсада айбдор бўлмаган саноқсиз одамни» халқаро қидирувга берган ва улар АҚШдан ватанига экстрадиция қилинган. Улар ўз юртида сиёсий таъқиб ёки қийноқларга дуч келган, шунингдек, ўлдирилган бўлиши мумкин.

Аввалроқ Туркия президенти Ражаб Тойиб Эрдўғон Интерпол ассамблеяси иштирокчиларига йўллаган видеомурожаатида Туркия жиноятчиликка қарши курашда Интерпол кўмагига таянишини билдирганди. Туркия раҳбари, шунингдек, «қатор Ғарб давлатлари ва халқаро ташкилотларнинг Интерпол фаолиятига таъсир ўтказишга уринишларини» номақбул деб атади. «Интерпол ҳеч қандай шартларсиз террорчиларга қарши курашни қўллаб-қувватлаши ҳамда у ёки бу давлатнинг позициясини эътиборга олмаслиги жуда муҳим», — деди Эрдўғон.