Ўзбекистон давлат қарзи 2021 йилнинг 1 октябрь ҳолатига 25,3 миллиард долларни ташкил қилмоқда. Давлат қарзи ялпи ички маҳсулотга (ЯИМ) нисбатан 38,4 фоизгача пасайган. Бу ҳақда Молия вазирлигининг 3-чорак бўйича давлат қарзи ҳолати ва динамикаси шарҳида сўз боради.
Давлат ташқи қарзи ўтган чорак билан таққослаганда 939,8 миллион долларга ошган — 22,7 миллиард долларга етган (ЯИМга нисбатан 34,4 фоиз). Ушбу маблағларнинг 16,3 миллиард доллари Ўзбекистон номидан жалб қилинган ташқи қарз бўлса, 6,4 миллиард доллар Ўзбекистон кафолати остида жалб қилинган.
Давлат ички қарзи қолдиғи 2021 йилнинг июль—сентябрь ойларида 173,6 миллион долларга ошган — 2,6 миллиард долларга етган (ЯИМга нисбатан 4 фоиз). Ушбу маблағларнинг 4 триллион сўми давлат қимматли қоғозлари, 2,2 миллиард доллари давлат кафолатлаган ва ички мажбуриятлар бўйича бюджетдан қайтарилган қарз ҳисобланади.
Молия вазирлиги маълумотларига кўра, июль—сентябрь ойларида давлат қарзи қолдиғининг 1,1 миллиард долларга ошишига, асосан, давлат бюджети тақчиллигининг молиялаштирилиши ва инвестицион лойиҳаларнинг амалга оширилиши натижасида қарз маблағларининг ўзлаштирилиши билан бирга 356,4 миллион доллар миқдоридаги давлат қарзининг сўндирилиши сабаб бўлган. Натижада:
- Ўзбекистон номидан жалб қилинган ташқи қарз қолдиғи 897,6 миллион долларга ошди;
- давлат кафолати остида жалб қилинган ташқи қарз қолдиғи 42,2 миллион долларга ошди;
- давлат томонидан кафолатланган ҳамда давлат бюджетидан қайтариладиган ички мажбуриятлар қолдиғи 102,2 миллион долларга ошди;
- Ўзбекистон Республикаси номидан 1,19 триллион сўмлик давлат қимматли қоғозларини (ДҚҚ) эмиссия қилиниши ва 407,2 миллиард сўм миқдоридаги ДҚҚ сўндирилиши натижасида ДҚҚ бўйича қарздорлик қолдиғи 789,2 миллиард сўмга ошди.
Хусусан, 2021 йил бошида давлат қарзининг ЯИМга нисбати 38,9 фоизни ташкил этган бўлса (бунга қадар 40,4 фоиз бўлган), 1 октябрда ушбу кўрсаткич 38,4 фоизга етган.
«2021 йил бошидан кузатилаётган давлат қарзининг ЯИМга нисбати пасайиш тенденцияси, асосан, давлат қарзини хавфсиз даражада сақлаш ва уни самарали бошқариш борасида амалга оширилаётган пруденсиал чоралар, ялпи ички маҳсулотнинг реал ўсиш суръатлари ошиши билан изоҳланади», — дейилади хабарда.
Давлат қарзининг асосий қисми олдингидек бюджетни қўллаб-қувватлашга (5,6 миллиард доллар), электр энергиясига (3,2 миллиард доллар) ва нефть-газ соҳасига (2,8 миллиард доллар) йўналтирилмоқда. Январь—сентябрь якунлари бўйича давлат қарзига хизмат кўрсатиш харажатлари ошиб, 1,64 миллион долларга етган.
Ҳисоботда, шунингдек, ташқи қарзлар ҳисобидан молиялаштириладиган лойиҳалар ҳам санаб ўтилган.
Эслатиб ўтамиз, май ўрталарида президент Шавкат Мирзиёев Ўзбекистоннинг ташқи қарзи ҳақида гапирганди. «Ҳамма ташқи қарзимиз ўсиб бораётганини айтмоқда. Агар биз чет элдан кредит олмаганимизда, иқтисодиётимизни шу даражага кўтара олармидик? Биз ички ва ташқи пулларни ижтимоий-иқтисодий ҳаётни ўзгартириш учун сарфлаяпмиз...», — деган эди давлат раҳбари.
Изоҳ (0)