Тўқаев парламентга ҳар қандай ҳолатда ҳам ўлим жазосини бекор қиладиган қонун ишлаб чиқишни таклиф этди

Қозоғистон президенти Қосим-Жўмарт Тўқаев парламентга ҳар қандай ҳолатда ҳам ўлим жазосини бекор қиладиган қонун ишлаб чиқиш таклифи билан чиқди. Парламент маъқуллаган ҳозирги қонун лойиҳасида олий жазони бекор қилишнинг бир қатор истиснолари мавжуд.

«Бизнинг ҳуқуқ ҳимоячиларимиз ўртасида ушбу мавзу бўйича мунозара авж олган. Гап шундаки, ишлаб чиқилаётган қонун лойиҳаси тугал эмас, у Қозоғистонда ўлим жазосини бир қатор истиснолар билан бекор қилишни назарда тутади. Ҳуқуқ ҳимоячилари бу масалани тўғри кўтармоқда, деб ўйлайман. Ўлим жазосининг бекор қилиниши ҳеч қандай шартсиз қабул қилиниши керак. Бундан ташқари, таъбир жоиз бўлса, улар мавҳум хусусиятга эга», — деди Тўқаев 16 ноябрь куни Жамоатчилик ишончи миллий кенгаши йиғилишида. У парламент унинг ва кенгаш аъзоларининг позициясини тинглашига ишонч билдирди.

13 октябрь куни Қозоғистон Мажилиси (парламент қуйи палатаси) ўлим жазоси билан жазолаш бўйича Жиноят кодексига ўзгартириш ва қўшимчалар киритиш тўғрисидаги қонун лойиҳасини биринчи ўқишда маъқуллаган. Тузатишлар 13 та моддадан ўлим жазосини чиқариб ташлаш ва уни фақат ҳарбий характердаги ўта оғир жиноятлар учун қолдиришни таклиф қилади. Хусусан, агрессив урушни бошлаш ва олиб бориш, оммавий қирғин қуролларини қўллаш, ҳарбий асирларни ва тинч аҳолини қатл этиш бўйича уруш қонунлари ва одатларини бузиш, шунингдек, уруш пайтида содир этилган геноцид учун ўлим жазосини сақлаб қолиш таклиф қилинган.

Қозоғистоннинг амалдаги Жиноят кодексида 17 модда бўйича ўлим жазоси назарда тутилган. Бундан ташқари, барча санкцияларда суд умрбод қамоққа маҳкум қилиш кўринишидаги муқобилга эга.

Ҳозирда республикада ўлим жазосига мораторий жорий қилинган. 2003 йил 17 декабрда Қозоғистоннинг биринчи президенти Нурсултон Назарбоев ўлим жазосини бекор қилиш тўғрисидаги қарор қабул қилингунга қадар жазони ижро этишга муддатсиз мораторий жорий этилишини эълон қилганди. Фармон 2004 йил 1 январдан кучга кирган. 2021 йилнинг январь ойида Қозоғистон ўлим жазосидан расман воз кечган, ундан фақат ҳарбий ҳолат даврида фойдаланиш ҳуқуқини сақлаб қолган.