Қозоғистондаги бизнесменлар Ўзбекистондан келаётган товарлар билан рақобат қийинлигидан шикоят қилмоқда. Бу ҳақда Inbusiness нашрига таяниб, Spot хабар берди.
Маълум қилинишича, Чимкентда божхоначилар ва бизнесменлар Қозоғистон «Atameken» миллий тадбиркорлар палатаси вакиллари билан учрашув ўтказган. Унда Ўзбекистондан амалга оширилаётган «кул ранг» импорт, шунингдек, ўзбек товарлари учун демпинг нархлари (товарларни ташқи ва ички бозорда сунъий арзонлаштирилган, ўртача чакана нархлардан, баъзан таннархдан паст нархларда сотиш) масаласи кўтарилган.
Борми ёки йўқ?
Божхоначиларнинг сўзларига кўра, коронавирус пандемияси бошланиши билан контрабанда деярли тўхтаган. 2021 йилнинг ўтган 10 ойи давомида расмий товар айланмаси оқими 16 фоизга ўсган. Айниқса, кийим-кечак (4,9 баравар) ва ўйинчоқлар (6,3 баравар) импорти кескин ошган. Расман олиб кирилган пластмасса товарларининг ҳажми 84 фоизга, трикотаж — 62 фоизга, қандолат маҳсулотлари — 44 фоизга ошган.
Бироқ тадбиркорлар нашрга бунинг аксини маълум қилмоқда — давлат идораларининг баёнотига қарамай, «кул ранг» импорт оқими фақат кучаймоқда.
«Контрабанда қандай давом этган бўлса, шундай кетяпти. Агар олдинлари, пандемияга қадар, одамлар эркин ҳаракатланган, контрабандани фуралаб олиб кирган бўлса, ҳозир ундан ҳам ёмонроқ — контрабанда вагонлаб олиб кириляпти!», — дейди Nurtau Distribution қандолат корхонаси раҳбари Абай Мирзабоев.
Бундан ташқари, товарлар нархининг анча арзонлиги Ўзбекистон фоядасига ишламоқда. Ўзбек товарлари Қозоғистондаги муқобилларидан бир неча баробар арзон туради, дейди «Atameken» божхона маъмурияти департаменти раҳбари Толеген Нурбоев.
«Ўзбекистондан келадиган битта ўйинчоқ нархи ҳатто бир долларга етмайди, бизнинг экспортимиз баҳоланганда эса нимагадир 6 доллардан 40 долларгача чиқади. Қайтараман, иккиси ҳам бир хил ТҲБ кодли. Бу ерда таҳлил учун савол бор», — дейди Нурбоев.
Тадбиркорларнинг ҳисоблашича, ўзбек товорлари нархининг пастлигига рақобат сабабчи. Ўзбекистонда ушбу соҳаларда юзлаб корхоналар ишлайди, Қозоғистонда эса бир ёки иккита.
«Бизда, Қозоғистонда болалар ўйинчоғини ишлаб чиқариш бўйича иккитагина завод бор. Тошкентда, битта шаҳарнинг ўзида ўйинчоқ чиқарадиган юздан ортиқ завод бор. Қозоғистонда бешта қандолат заводи бор. Ўзбекистонда эса 587 та», — дейди Мирзабоев.
Тадбиркорларнинг ҳисоблашича, агар бизнес «кул ранг» импортга қарши курашни бошламаса, Қозоғистон импортга тўлиқ боғланиб қолади. Натижада томонлар «Atameken» томонидан таклиф этилган контрабандаги қарши биргаликда ҳаракатларнинг чора-тадбирлари комплекс режасини маъқуллаган.
«Кул ранг» тарих
Қозоқ бизнесменлари ўзбек товарларининг импортидаги «кул ранг» схемасига бундан олдин ҳам бир неча бор эътибор қаратган. 2019 йилнинг охирида Ўзбекистондан Қозоғистонда кунига 10 мингга яқин костюм ноқонуний олиб кирилаётгани маълум қилинганди, схеманинг йиллик айланмаси 100 миллион доллардан ошади.
Икки давлат импорт—экспорт маълумотларидаги тафовут 680 миллион долларга етган. Шу сабабли Туркистон вилояти давлат даромадлари департаменти хизмат текширувини бошлаган ва тадбиркорларни ўз муаммолари ҳақида фаолроқ маълум қилишга чақирган.
2020 йилнинг сентябрида қозоғистонлик депутат Азат Перуашев «Оқ йўл» партия фракцияси номидан маҳаллий ишлаб чиқарувчилар ҳимояси учун ўзбек товарлари импортини чеклашга чақирганди.
Аввалроқ 2021 йилнинг январь–сентябрь ойларида Ўзбекистон хориждан 21 109 тонна гўшт импорт қилгани, унинг 3 минг тоннадан ортиғи Қозоғистон ҳисобига тўғри келиши ҳақида хабар берилганди.
Изоҳ (0)