Qozog‘istondagi biznesmenlar O‘zbekistondan kelayotgan tovarlar bilan raqobat qiyinligidan shikoyat qilmoqda. Bu haqda Inbusiness nashriga tayanib, Spot xabar berdi.
Ma’lum qilinishicha, Chimkentda bojxonachilar va biznesmenlar Qozog‘iston “Atameken” milliy tadbirkorlar palatasi vakillari bilan uchrashuv o‘tkazgan. Unda O‘zbekistondan amalga oshirilayotgan “kulrang” import, shuningdek, o‘zbek tovarlari uchun demping narxlari (tovarlarni tashqi va ichki bozorda sun’iy arzonlashtirilgan, o‘rtacha chakana narxlardan, ba’zan tannarxdan past narxlarda sotish) masalasi ko‘tarilgan.
Bormi yoki yo‘q?
Bojxonachilarning so‘zlariga ko‘ra, koronavirus pandemiyasi boshlanishi bilan kontrabanda deyarli to‘xtagan. 2021-yilning o‘tgan 10 oyi davomida rasmiy tovar aylanmasi oqimi 16 foizga o‘sgan. Ayniqsa, kiyim-kechak (4,9 baravar) va o‘yinchoqlar (6,3 baravar) importi keskin oshgan. Rasman olib kirilgan plastmassa tovarlarining hajmi 84 foizga, trikotaj — 62 foizga, qandolat mahsulotlari — 44 foizga oshgan.
Biroq tadbirkorlar nashrga buning aksini ma’lum qilmoqda — davlat idoralarining bayonotiga qaramay, “kulrang” import oqimi faqat kuchaymoqda.
“Kontrabanda qanday davom etgan bo‘lsa, shunday ketyapti. Agar oldinlari, pandemiyaga qadar, odamlar erkin harakatlangan, kontrabandani furalab olib kirgan bo‘lsa, hozir undan ham yomonroq — kontrabanda vagonlab olib kirilyapti!”, — deydi Nurtau Distribution qandolat korxonasi rahbari Abay Mirzaboyev.
Bundan tashqari, tovarlar narxining ancha arzonligi O‘zbekiston foyadasiga ishlamoqda. O‘zbek tovarlari Qozog‘istondagi muqobillaridan bir necha barobar arzon turadi, deydi “Atameken” bojxona ma’muriyati departamenti rahbari Tolegen Nurboyev.
“O‘zbekistondan keladigan bitta o‘yinchoq narxi hatto bir dollarga yetmaydi, bizning eksportimiz baholanganda esa nimagadir 6 dollardan 40 dollargacha chiqadi. Qaytaraman, ikkisi ham bir xil THB kodli. Bu yerda tahlil uchun savol bor”, — deydi Nurboyev.
Tadbirkorlarning hisoblashicha, o‘zbek tovorlari narxining pastligiga raqobat sababchi. O‘zbekistonda ushbu sohalarda yuzlab korxonalar ishlaydi, Qozog‘istonda esa bir yoki ikkita.
“Bizda, Qozog‘istonda bolalar o‘yinchog‘ini ishlab chiqarish bo‘yicha ikkitagina zavod bor. Toshkentda, bitta shaharning o‘zida o‘yinchoq chiqaradigan yuzdan ortiq zavod bor. Qozog‘istonda beshta qandolat zavodi bor. O‘zbekistonda esa 587 ta”, — deydi Mirzaboyev.
Tadbirkorlarning hisoblashicha, agar biznes “kulrang” importga qarshi kurashni boshlamasa, Qozog‘iston importga to‘liq bog‘lanib qoladi. Natijada tomonlar “Atameken” tomonidan taklif etilgan kontrabandagi qarshi birgalikda harakatlarning chora-tadbirlari kompleks rejasini ma’qullagan.
“Kulrang” tarix
Qozoq biznesmenlari o‘zbek tovarlarining importidagi “kulrang” sxemasiga bundan oldin ham bir necha bor e’tibor qaratgan. 2019-yilning oxirida O‘zbekistondan Qozog‘istonda kuniga 10 mingga yaqin kostyum noqonuniy olib kirilayotgani ma’lum qilingandi, sxemaning yillik aylanmasi 100 million dollardan oshadi.
Ikki davlat import—eksport ma’lumotlaridagi tafovut 680 million dollarga yetgan. Shu sababli Turkiston viloyati davlat daromadlari departamenti xizmat tekshiruvini boshlagan va tadbirkorlarni o‘z muammolari haqida faolroq ma’lum qilishga chaqirgan.
2020-yilning sentabrida qozog‘istonlik deputat Azat Peruashev “Oq yo‘l” partiya fraksiyasi nomidan mahalliy ishlab chiqaruvchilar himoyasi uchun o‘zbek tovarlari importini cheklashga chaqirgandi.
Avvalroq 2021-yilning yanvar–sentabr oylarida O‘zbekiston xorijdan 21 109 tonna go‘sht import qilgani, uning 3 ming tonnadan ortig‘i Qozog‘iston hisobiga to‘g‘ri kelishi haqida xabar berilgandi.
Izoh (0)