«Толибон» ҳаракати Афғонистон ҳукуматининг янги таркибини эълон қилди. Вазирлар Маҳкамасининг аъзолари рўйхатини гуруҳнинг расмий вакили Забиҳулло Мужоҳид оммага тақдим қилган, унинг ўзи ҳукуматда маданият ва ахборот вазири лавозимини эгаллайди, деб ёзмоқда Reuters. Мужоҳиднинг сўзларига кўра, ҳукумат таркибини расмий эълон қилиш маросими кейинроқ ўтказилади.
Абдул Ғани Бародар (марказда)
Фото: Reuters
Агентлик хабарига кўра, Муҳаммад Ҳасан Оҳунд «Толибон» тузган янги ҳукуматнинг раҳбари бўлади. Оҳунд «Толибон» етакчиларининг раҳбари ҳисобланарди ва аввалги АҚШ ҳомийлигидаги ҳукумат қўшинига қарши урушда гуруҳни бошқарган. Қандаҳорлик етакчи «Толибон» асосчиларидан бири ҳисобланади.
Мулла Абдул Ғани Бародар бош вазир ўринбосари бўлади, у «Толибон»нинг сиёсий қанотига раҳбарлик қилган.
«Ҳаққоний тармоғи» террорчилик гуруҳи асосчисининг ўғли Сирожуддин Ҳаққоний Ички ишлар вазири лавозимини эгаллайди. Ҳаққоний АҚШ ФҚБ қидирувга берган энг ашаддий террорчилар рўйхатига киритилган. У 2008 йилда Кобулда содир этилган ва АҚШ фуқароларининг ўлимига сабаб бўлган теракт ташкилотчиларидан бири экани гумон қилинади. Ҳаққонийнинг қаерда эканини маълум қилган кишига 5 миллион АҚШ доллари миқдорида мукофот пули ваъда қилинган.
«Толибон» асосчиларидан бирининг ўғли Умар Ёқуб мудофаа вазири бўлади. У 2020 йилдан бошлаб «Толибон»нинг деярли барча ҳарбий операцияларига раҳбар бўлган.
Ташқи сиёсий идора (Ташқи ишлар вазирлиги) раҳбарлиги Амир Хон Муттақийга ишониб топширилади. У 2001 йилдан кейин узоқ вақт давомида Покистонда яшириниб юрган, бироқ сўнгги йилларда Қатардаги музокараларда иштирок этган.
Разведка вазирлигига Абдул Ҳақ Восиқ раҳбарлик қилади. У 2002—2014 йилларда АҚШда асирда бўлиб қайтган ва Гуантанамо қамоқхонасида жазо муддатини ўтаган. Кейинчалик Абдул Ҳақ Восиқни «Ҳаққоний тармоғи» гуруҳи асирга олган АҚШ ҳарбийсига алмаштиришган.
Бародарнинг янги ҳукуматга раҳбар этиб тайинланмаганига сабаб сифатида «Толибон»нинг сиёсий қаноти ҳамда ҳарбий қисми ўртасида қарама-қаршилик борлигини билдиради, деган Ташқи ишлар бўйича Россия кенгаши эксперти Кирилл Семенов. Ёқуб ва Ҳаққоний бошқараётган ҳарбий қанот сиёсий кучларнинг раҳбарликка қўйилишини қўллаб-қувватламаган бўлиши мумкин, сабаби ҳарбийлар ғалабага эришди, шунинг учун ҳам аввал юқори лавозимларда юрмаган шахс ҳукумат раҳбарлигига танланган, деб ҳисоблайди эксперт.
«Толибон» қўл остидаги Афғонистонда Эрондаги бошқарув тизимига ўхшаш шакллар кўзга ташланмоқда, олий етакчи Оҳунзода, унга бўйсунадиган кенгаш ҳамда ижро ҳокимияти. Ташқи дунё билан муносабатларда «Толибон» ҳукуматининг асосий мақсади дунё ҳамжамиятини ишонтириш ва молиявий ёрдам олишга эришишдан иборат, дейди Семенов. Шунингдек, рус экспертининг фикрича ички сиёсатда «Толибон» аҳолининг қўллаб-қувватлашига эришиши лозим, бунинг учун одамлар бандлигини таъминлаш, ижтимоий муаммоларни ҳал этиш керак бўлади.
«Толибон» август ўрталарида Афғонистон пойтахти Кобулни эгаллаб, президент саройига кириб борди, шундан кейин ҳукумат қўшинлари билан урушда ғалаба қозонганини эълон қилди. Президент Ашраф Ғани хорижга қочиб кетди, кейинчалик БААдан Афғонистон халқига мурожаат йўллади.
Ушбу воқеалардан кейин «Толибон» Афғонистон ислом амирлигини тиклаш режалари ҳақида баён қилди. 1996—2001 йилларда Афғонистон ҳудудида «Толибон» қўл остида бўлган давлат шундай аталган, бироқ жаҳон ҳамжамияти ушбу давлатни расман тан олмаганди. Ушбу давлатда қизларнинг мактабга бориши, ишлаши ва кўчада маҳрам эркак ҳамроҳлигисиз юриши тақиқланган. Аёлларнинг тўлиқ ёпиқ кийимда юришига рухсат этилганди.
Сентябрь бошида «Толибон» ҳаракат етакчиси Ҳайбатулло Оҳунзоданинг ҳукуматни бошқариши деярли ҳал этилган масала эканини билдирган. У 2016 йилда «Толибон»га раҳбар бўлган, аммо ҳеч ҳам расмий баёнот билан чиқиш қилмаганди. Унинг атрофидагилар ушбу вазиятни маҳфийлик, унинг хавфсизлиги билан изоҳлаган. Хабарларга кўра, Оҳундзода Покистоннинг Кветта шаҳрида 2012 йилда уни ўлдириш мақсадида уюштирилган суиқасддан аранг қутулиб қолган.
Бир ҳафта аввал Забиҳулло Мужоҳид Оҳунзоданинг Қандаҳорда эканлиги ва яқин вақт ичида расмий нутқ сўзлаши мумкинлиги ҳақида гапирганди.
