Дунёда коронавирусга чалинганлар сони 185 685 438 кишига етди. Касалликдан вафот этганлар 4 012 856 кишини ташкил қилмоқда. Вирус юқтириб олиш ҳолатларининг кўплиги бўйича АҚШ (33,7 миллион), Ҳиндистон (30,7 миллион), Бразилия (18,9 миллион), Франция (5,8 миллион) ва Россия (5,7 миллион) ҳамон етакчилик қилмоқда.
Пандемия туфайли болаларнинг ақлий ривожланиши секинлашди
Карантин ва локдаунлар даврида болалар тўрт девор ичида, шунингдек, гаджетлар қаршисида кўп вақт ўтказа бошлади, бу эса уларнинг ақлий ривожланишига таъсир қилди.
Россия Таълим академиясининг янги тадқиқотида таъкидланишича, пандемия бошланишидан олдин ҳам мактабгача ёшдаги ўртача бола гаджетлар учун ҳафтасига 24 соат атрофида вақт сарфлаган. Бироқ пандемия сабаб бу кўрсаткич ошди, болалар кўп вақтини видео ўйинлар ўйнаш, мультфильм томоша қилиш ва интернетда мулоқот қилишга сарфлай бошлади.
Таъкидланишича, ўғил болалар видео томоша қилиш ва ўйин ўйнашга бир ярим баробар кўпроқ вақт сарфламоқда. Тадқиқотчилар шуни аниқладики, болаларнинг атиги 12 фоизи гаджетлардан ота-оналари билан биргаликда фойдаланади, аксарият болалар (62 фоиз) ушбу қурилмалардан мустақил фойдаланади, яна 20 фоизи акаси ёки опасидан ёрдам олади.
Россиялик тадқиқотчилар карантин даврида болалар қандай ривожланишини кузатди. Пандемия бошланишидан олдин ва бошланганидан бир йил ўтгач, олимлар 600 дан ортиқ бола билан тадқиқот ўтказди. Тадқиқотчилар болалардаги хотира ва диққатнинг ривожланиши, диққатни жамлаш, ўзини тутиш ва ҳис-туйғуларни бошқариш қобилиятини кузатди. Пандемиядан бир йил ўтгач, ҳар бир боланинг ривожланишини ҳисоблаб, олимлар динамиканинг сезиларли даражада ёмонлашганини аниқлади. Мактабгача ёшдаги болаларнинг ҳиссий ва когнитив ривожланиши пасайиб кетган.
«Бизнинг тадқиқотларимиз узоқ вақтдан бери давом этмоқда. Биз уни пандемия пайтида ҳам ўтказдик. Пандемиядан олдин ўсган мактабгача ёшдаги болалар билан таққослаганда, пандемияда худди шундай беш ёшдан етти ёшгача бўлган болалар хулқ-атворни бошқариш, ўзини ўзи назорат қилиш, баъзи импулсларини жиловлай олиш қобилиятини афсуски пастроқ даражада намоён этмоқда. Умуман олганда, бу ривожланиш суръати пасайганини англатади», —деди Россия Таълим академиясининг психология институти академиги Александр Веракс.
Мавзуга доир: Ҳиндистонда COVID-19’дан тузалган болалар орасида хавфли яллиғланиш синдроми қайд этилди
Бу ҳақда Хитой Халқ Республикасининг озиқ-овқат ва фармацевтика бўйича давлат бошқармаси вакили Юань Лин маълум қилди. «ХХР озиқ-овқат ва фармацевтика давлат бошқармаси беш хил технология асосида ишлаб чиқарилган 22 та COVID-19 вакцинасининг клиник синовларини аллақачон маъқуллаган», — деди Юань Лин Пекиндаги матбуот анжуманида.
Таъкидланишича, COVID-19’га қарши вакциналарнинг тўрттасини шартли равишда бозорга чиқариш учун рухсат берилди, яна учтаси мамлакатда фавқулодда фойдаланиш учун тасдиқланди.
ХХР бош эпидемиологи Чжун Наншаннинг сўзларига кўра, мамлакатда аденовирусли векторга асосланган вакциналар ва нофаол вакциналар энг тезкор равишда ишлаб чиқилмоқда.
Шунингдек, у тадқиқотларда қатнашган кўнгиллиларни клиник синовлардан сўнг кузатиб бориш зарурлигини таъкидлади, бу одатда бир йилдан икки йилгача давом этади, аммо COVID-19 тарқалиш тезлиги ва кўламини ҳисобга олган ҳолда ушбу касалликка қарши вакциналар бозорга одатдагидан тезроқ киради.
Бирлашган Миллатлар Ташкилоти бош котиби Антониу Гутерриш универсал эмлаш режасини яратиш ташаббуси билан чиқди«Бу йўқотишлар кўпчилигимизга бевосита таниш, кўпчилик бу оғриқни ҳис қилмоқда», — деди Гутерриш. «Бизни улғайтирган ота-оналар, бизни илҳомлантирган ўғил-қизлар, биздан ўз доно насиҳатларини аямайдиган бобо-бувилар, ҳаётимизни ранг-баранг қилган ҳамкасблар ва дўстлар учун қайғурамиз».
Гутерреш пандемиянинг охири ҳали узоқлигини таъкидлади: қурбонларнинг ярми жорий йилга тўғри келди, умид бахш этганига қарамай вакцинация ҳам жуда секин илгариламоқда. Бундан ташқари, вируснинг тарқалиши қанчалик кенг бўлса, янги ва хавфлироқ вариантларнинг пайдо бўлиши ҳам шунча тезлашади.
«Вакцинациядаги бўшлиқни бартараф этиш учун биз тарихдаги энг катта соғлиқни сақлаш лойиҳасини бошлашимиз керак», — деди Гутерреш.
БМТ бош котиби дунё раҳбарларини вакциналар ишлаб чиқаришни камида икки баравар кўпайтириш ва уларнинг COVAX платформаси орқали бир текис тарқатилишини таъминлаш учун глобал эмлаш режасини ишлаб чиқишга чақирди.
Гутерришнинг ёзишича, у вакцина ишлаб чиқарувчи мамлакатлар, Жаҳон Соғлиқни Сақлаш Ташкилоти, дори-дармонларни тенг тақсимлаш учун курашаётган GAVI альянси ва фармацевтика гуруҳлари вакилларининг шошилинч ишчи гуруҳини чақиришни режалаштирмоқда. Улар биргаликда эмлаш режаси устида иш бошлаши лозим.
«Ҳамма эмланмагунча, барчамиз хавф остидамиз», — дея хулоса қилди БМТ Бош котиби.
Мавзуга доир: БМТ бош котиби коронавирусга қарши эмланди
Изоҳ (0)