Марказий банк прогнозларига кўра, тартибга солинадиган нархларнинг ўзгаришсиз қолиши ва инфляция омилларининг мувозанатлашиши ҳисобига 2021 йилда инфляция даражаси 9—10 фоиз атрофида бўлиши кутилмоқда. Бу ҳақда 2020 йил IV чоракдаги пул-кредит сиёсати шарҳида айтиб ўтилган.
Анъанага кўра, Ўзбекистонда нархлар ҳар йили 10 фоиз ва ундан кўпроқ ўсиб бормоқда (2017 йилда 14,4 фоиз, 2018 йилда — 14,3 фоиз, 2019 йилда — 15,2 фоиз, 2020 йилда — 11,1 фоиз бўлган). Бунгача, ўн йиллар давомида бу 3—5 фоиз атрофида бўлган. Аммо бу рақамлар жуда шубҳали (ўша пайтларда статистика бошқача эди), деб ёзмоқда Spot.
Мисол. Ўтган йилларда Хитой озиқ-овқат маҳсулотларини Европа ва АҚШдан импорт қилган, аммо 2020 йилда улар ўртасидаги зиддиятлар кучайгани сабабли Хитой импорт географиясини бошқа давлатларга, хусусан Россия, Украина, Қозоғистон ва Беларусь томонга қараб кенгайтирган. Натижада кунгабоқар ёғи, буғдой уни ва шакар каби асосий озиқ-овқат маҳсулотларига талаб ошди. Ўз навбатида, бу минтақавий бозорда нархларнинг кўтарилишига сабаб бўлди.
Яна бир мисол. Россия кунгабоқар уруғига экспорт божини жорий қилмоқда. Кунгабоқар ёғини экспорт қилишда божхона божлари белгиланмаган бўлса ҳам, келажакда ушбу маҳсулотнинг импорт нархларига катта таъсир кўрсатиши кутилмоқда.
Шу билан бирга, ташқи иқтисодий ҳамкорлар миллий валюталарининг АҚШ долларига нисбатан курслари кескин тебранишларсиз барқарор шаклланиши кутилмоқда. Йил охирига қадар халқаро пул ўтказмалари 8—10 фоизга ўсади. Бу сўмнинг алмашинув курси барқароқ бўлишини кутиш мумкинлигини англатади.
2021 йилда инфляциянинг асосий омилларидан бири бу кейинги йилларда нархларни эркинлаштириш бўйича ислоҳотлар доирасида энергия ресурслари нархларининг кўтарилишининг кейинга қолдирилиши, шунингдек, товарлар (хизматлар) учун, айниқса, коммунал хизматлар учун тартибга солинадиган тарифларнинг ўзгаришсиз қолишидир.
Шунингдек, 2021 йилда кредит қўйилмалари ҳажми, тахминан, 16—20 фоизга тенг бўлиши ва инфляцияга камроқ босим ўтказиши тахмин қилинмоқда.
Таъкидланишича, нархлар динамикасига таъсир этувчи ноаниқлик шароитида инфляциянинг 2021 йилда 9—10 фоиз атрофида барқарор шаклланиши, асосан, юқоридаги шароитларга боғлиқ бўлади.
Шу билан бирга, Марказий банк инфляция даражасидан келиб чиқиб, пул-кредит сиёсатини амалга ошириб боради.
Эслатиб ўтамиз, Президент Шавкат Мирзиёев 29 декабрь куни Олий Мажлисга йўллаган Мурожаатномасида 2021 йилда нарх-наво ўсишини 10 фоиздан оширмаслик Марказий банк ва ҳукуматнинг асосий вазифаси бўлишини айтганди.
Аввалроқ Ўзбекистонда январь ойида инфляция 1 фоизни ташкил этгани ҳақида хабар берилган эди.
Изоҳ (0)