1585 йил узоқ вақт давом этган курашдан кейин мустақилликка эришган Нидерландия бугун дунёнинг энг бахтли одамлари яшайдиган давлатлар рейтингида 6-ўринда туради. Хўш, бир замонлар мустамлакачилик тузумида яшаган давлат бу даражага қандай эришди. Бугун «Дарё» шу ҳақида ҳикоя қилади.
Бирлашган Миллатлар Ташкилотининг маълумотларига асосланиб шуни айтиш мумкинки, Нидерландия аҳолисининг умумий сони 2020 йил августида 17 миллиондан ортиқ кишини ташкил этди. Мамлакатнинг умумий ер майдони 33720 квадрат километрдан иборатлигини ҳисобга олсак, бу ҳар бир квадрат километрга 508 киши тўғри келади демакдир. Ушбу кўрсаткичлар бугун Нидерландияни Европа Иттифоқидаги ва умуман, дунёдаги аҳолиси энг зич жойлашган мамлакатлардан бирига айлантиради.
2020 йилги кўрсаткичлар Нидерландияни дунёдаги энг бахтли олтинчи мамлакат сифатида эътироф этади. Ҳар йили ўтказиладиган тадқиқотларда соғлом умр кўриш, эркинлик, ишонч, коррупция ва ижтимоий қўллаб-қувватлаш каби омилларни ҳисобга олган ҳолда 156 мамлакатнинг рейтинги бериб борилади ва Нидерландия бир неча йиллардан бери бу рейтингда пешқадамлар сафида бормоқда.
Нидерландиянинг бу даражага эришиши унинг аҳолиси билан ҳам бевосита боғлиқ бўлса ажаб эмас. Нидерландияликлар дунёдаги энг соғлом одамлардир. Улар соғлом овқатланиш бўйича рейтингларда биринчи ўринда турадилар. Нидерландиянинг дунёдаги иккинчи йирик сабзавот экспортчиси эканлигини ҳисобга олсак, бу мантиққа анча тўғри келади. Бундан ташқари нидерландияликлар жисмоний жиҳатдан энг фаол Европа халқларидир. Буни тасдиқловчи факт сифатида шуни айтиш мумкинки, мамлакатда 17 миллион аҳоли истиқомат қилгани ҳолда бу ерда 22 миллиондан ортиқ велосипед бор.
Нидерландия дунёнинг энг бой давлатлардан биридир. Халқаро валюта жамғармаси ва Жаҳон банки маълумотларига кўра, мамлакат дунёнинг энг бой мамлакатлари 20 талигидан жой олган. Мамлакат кўпинча сайёрамиздаги энг демократик, эркин ва либерал мамлакат сифатида тавсифланади ва инсон ҳуқуқларини ҳимоя қилиш мамлакатда устувор аҳамиятга эга. Нидерландия болалар учун ҳам дунёдаги энг яхши макон дея эътироф этилган.
Келинг, Нидерландия нега дунёнинг энг бой мамлакатларидан бири деган саволга биргаликда жавоб излаймиз.
Нидерландия иқтисодиёти учун муҳим ҳисобланган Роттердам порти дунёдаги энг йирик ва энг гавжум портлардан биридир. У нафақат Нидерландия, балки бутун Европада товар ва хом ашё экспорти ва импортида жуда муҳим рол ўйнайди. Порт Нидерландияда жойлашган бўлса-да, Германия иқтисодиётида ўта муҳим ўрин тутганлиги сабабли уни кўпинча «энг катта немис порти» деб аташади. Дарҳақиқат, Германиянинг юқори даражада ривожланган саноатини қўллаб-қувватлаш учун зарур бўлган хом ашёнинг кўп қисми Роттердам порти орқали келади. Порт сайёрадаги энг катта кемаларга хизмат кўрсатишга ҳам қодирдир. У Нидерландия иқтисодиётига ҳар йили юз миллион еврони ташкил этадиган тўғридан-тўғри даромад келтиради. Аммо бу порт мамлакат келтирадиган фойданинг бир қисми холос. Унинг афзалликларидан яна бири шуки, энг катта порт шаҳарлардан бирига эга бўлиш Нидерландияни чет эл инвестициялари учун жуда жозибали ҳудудга айлантиради.
Нидерландия қишлоқ хўжалиги маҳсулотларини экспорт қилиш бўйича дунёда АҚШдан кейинги иккинчи ўринда туради ва у сайёрамиздаги энг ривожланган озиқ-овқат саноатига эга. Жуда катта бўлмаган ҳудуддан иборатлигига қарамай у қишлоқ хўжалигида ҳақиқий гигант ҳисобланади. Нидерландияликлар кўпинча ўз мамлакатларини кичик, аммо ҳар бир квадрат метри олтинга тенг деб ҳазиллашадилар.
Нидерландия сабзавот (помидор, бодринг ва бошқалар), мевалар (олма, нок ва бошқалар), сут маҳсулотлари (маҳаллий пишлоқлар дунёдаги энг машҳурларидан ҳисобланади) ва гулларни (асосан лолалар) дунё миқёсида ишлаб чиқарадилар. Мамлакат ўзининг юқори сифатли шоколад ва колбаса маҳсулотлари билан машҳур.
Яна бир тараққиёт омили сифатида шуни кўрсатиш мумкинки, Нидерландия тиббиёт, таълим, янги технологияларни ишлаб чиқариш, экология, қишлоқ хўжалигини механизациялаш ва бошқа соҳаларга катта миқдорда сармоя киритади.
Нидерландиянинг Эйндховен шаҳри қитъадаги энг инновацион ва истиқболли ҳудуд ҳисобланади.
Нидерландия саноатининг энг оқсоқ жиҳатларидан бири унинг ресурслар жиҳатидан камбағаллигидир. Аммо зарур бўлган деярли барча хом ашёларни четдан олиб киришга мажбур бўлса ҳам, мамлакатда юқори даражада ривожланган саноат мавжуд. Мамлакат арзон ресурсларни импорт қилади ва чет элга юқори сифатли тайёр маҳсулотларни экспорт қилади.
Мамлакат технология ва электроника соҳасида дунёда етакчилар қаторига киради. Бу ерда технологиялар гиганти ҳисобланган «Phillips» ва спорт автомобили «Spyker Cars»нинг штаб-квартираси жойлашган. Беш асрлик жадал иқтисодий ривожланишдан сўнг бугун Нидерландия хизмат кўрсатиш соҳасида дунёдаги етакчи давлатлардан бирига айланди.
Нидерландияда туризм юқори даражада ривожланган. Мамлакат Европанинг энг кўп сайёҳлар ташриф буюрадиган жойларидан бири бўлиб, унинг энг катта диққатга сазовор шаҳри Амстердам шаҳридир. Шаҳар дунёдаги энг кўп музейлар жойлашган манзил сифатида танилган. Статистик маълумотларга қараганда мамлакатга ҳар йили тўрт ярим миллиондан зиёд сайёҳ ташриф буюради.
Нидерландия тараққиётининг яна бир омили сифатида шуни эътироф этиш мумкинки, бу ерда болалар ёшлигидан тадбиркорлик руҳида тарбияланади. Биз юқори технологиялар даврида яшаяпмиз ва Нидерландия аҳолиси ушбу имкониятдан муваффақиятли фойдалана олди – бугунги кунда мамлакатдаги бошланғич бизнеснинг аксарияти интернетда.
Мамлакат аҳолиси мукаммал даражада таълим олиш имкониятига эга. Нидерландия кичик мамлакат бўлса-да, бу ерда дунёдаги энг яхши университетлар мавжуд.
Мамлакат иқтисодий ривожланишининг яна бир муҳим омили шуки, мамлакатни фақат бой ва қудратли давлатлар ўраб олган. Нидерландия Бельгия, Германия, Люксембург, Франция, Буюк Британия ва Дания каби бой давлатлар билан қўшни ҳисобланади. У, шубҳасиз, дунёдаги энг яхши инфратузилмага эга ўнта мамлакат қаторига киради ва кўпинча Жанубий Корея билан таққосланади. Мамлакатдаги автомобиль йўллари, замонавий аэропортлар ва денгиз портларининг мукаммал тармоғи дунёнинг деярли барча мамлакатларига соя солиши мумкин.
Нидерландия энг ақлли ва мувозанатли иммиграция сиёсатига эга мамлакатдир. Бу ерга доимий кириб келувчи ақлли иммигрантлар унинг тараққиётида муҳим ўрин тутади.
Хулоса қиладиган бўлсак, Нидерландияни ақлли сиёсат ва ақлли одамлар дунёнинг энг бахтли, энг ривожланган давлатларидан бири қаторига олиб чиқди ва бу борада ундан ўрнак олса, арзийди.
Дилбар Исматуллаева тайёрлади.
Изоҳ (0)