Президент Администрацияси ҳузуридаги Иқтисодий тадқиқотлар ва ислоҳотлар Маркази экспертлари 2017 йилдан буён мамлакати Мурожаатномалари матнларини лингвистик контент-таҳлилини ўтказиб келмоқда. Тасвирий ифодаловчи сўзлардан фойдаланиб, таҳлилчилар давлат раҳбари энг кўп нима ҳақида гапирганини аниқлаган.
Ўзбекистон Президентининг Олий Мажлисга мурожаат қилиш анъанаси дастлаб 2017 йил декабрь ойида жорий этилган бўлиб, мазкур мурожатномада кўтарилган масалалар ўз долзарблиги билан фуқаролар ва халқаро ҳамжамиятнинг диққат эътиборини ўзига тортиб келмоқда. Президент ўз мурожаатида одатда ўтган йилни сарҳисоб қилади ва яқин келажакда республикани ривожлантиришнинг асосий йўналишларига тўхталиб ўтади.
Ўзбекистон Президенти Администрацияси ҳузуридаги Иқтисодий тадқиқотлар ва ислоҳотлар Маркази экспертлари томонидан охирги 3 йилда қилинган мурожаатларнинг лингвистик ва контент таҳлили амалга оширилиб, уларни тасвирий ифодаловчи сўзлар жамланмаси тузилди.
Матнлар таҳлили натижасида қуйидагилар аниқланган:
Ўзбекистон Президенти Шавкат Мирзиёевнинг 2017 йилдаги мурожатномасида жами 4004 хил сўздан фойдаланилган бўлиб, давлат раҳбари энг кўп «халқ», «тадбиркор», ва «юрт» сўзларидан фойдаланган.
Маълумот учун: Марказ ходимлари томонидан сўнгги 3 йилдаги мурожаатларда энг кўп ишлатилган 40 та сўз таҳлил қилинган. Бунда сўзлар таҳлил қилинаётган матн ичида қанча кўп ишлатилган бўлса, тасвирда шунча катта кўринади.
2017 йилдаги мурожаатда «Халқ» сўзидан 52 маротаба фойдаланилган бўлса, «тадбиркор»лик соҳасига 39 маротаба урғу берилган. Шунингдек «Юрт» ва унга боғлиқ сўз атамаларига 32 маротаба мурожат қилинган.
Хусусан, «Тадбиркор» сўзи «кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик», «тадбиркорлар ва инвесторлар», «тадбиркорларга рухсат берувчи хужжатларни расмийлаштириш», «тадбиркорлар хуқуқларини химоя қилиш» каби контекстларида фойдаланилган.
Таҳлил натижалари шуни кўрсатадики, мурожааатномада 50 фоиз урғу иқтисодиётни ривожлантириш ва либерализация қилиш соҳасига йўналтирилган бўлса, 23 фоизи давлат ва жамият қурилишини такомиллаштиришга доир масалаларга қаратилган. Бундан ташқари, ижтимоий соҳани ривожлантиришга талуқли масалалар, умумий мурожатноманинг 11 фоизини, қонун устуворлигини таъминлаш, суд тизимини ислоҳ қилиш, миллатлараро тотувлик, диний бағрикенглик каби масалалар эса умумий нутқнинг 8 фоизини ташкил этган.
Президент Шавкат Мирзиёевнинг 2018 йилда Олий Мажлисга мурожатномасида жами 2860 турдаги сўзлардан фойдаланилган бўлиб, улар орасида «ислоҳат», «инвестиция» ва «иқтисодиёт» сўзларига энг кўп мурожаат қилинган.
Хусусан, мазкур йилдаги мурожаатда «иқтисодиёт» (35 маротаба) «инвестиция» (26 маротаба) ва «ислоҳат» (24 маротаба) сўзларига катта урғу берилган.
Бундан ташқари, давлат раҳбари «таълим»га оид сўзларни 22 маротаба, «банк» ва «ижтимоий» сўзига оид сўзларни эса 18 маротаба талаффуз қилган.
2018 йилдаги мурожаатномада «иқтисодиёт» сўзи кўп ҳолларда «яширин иқтисодиёт», «рақамли иқтисодиёт», «иқтисодиёт барқарорлиги», «иқтисодиётни модернизация ва диверсификация қилиш» каби контекстларда акс эттирилган.
Таҳлил натижалари шуни кўрсатадики, 2018 йилдаги мурожааатда 50 фоиз урғу иқтисодиётни ривожлантириш ва либерализация қилиш соҳасига, 20 фоиз давлат ва жамият қурилишини такомиллаштиришга доир масалаларга йўналтирилган. Бундан ташқари, ижтимоий соҳани ривожлантиришга таалуқли масалалар умумий мурожаатноманинг 15 фоизини, қонун устуворлигини таъминлаш, суд тизимини ислоҳ қилиш, миллатлараро тотувлик, диний бағрикенглик каби масалалар эса умумий нутқнинг 7,5 фоизини ташкил этган.
Давлат раҳбарининг 2019 йилдаги мурожаатида жами 3450 турдаги сўзлардан тузилган бўлиб, энг кўп фойдаланилган сўзлар «тадбиркор», «ижтимоий» ва «илм» сўзлари ҳисобланади.
Ҳозирга қадар қилинган сўнгги мурожаатномада «тадбиркор»ликка оид сўзларга 32 маротаба урғу берилган бўлса, «ижтимоий» масалалар ва «илм» йўналишлари 24 маротаба таъкидлаб ўтилган.
Шунингдек, «таълим», «суд ҳокимияти», «ислоҳат», «халқ ва жамият» ва «хорижий» сўзларидан ҳам кўп қўлланилган.
Хусусан, «ижтимоий» сўзи асосан «аҳолининг ижтимоий ҳимояси», «ижтимоий ёрдам», «ижтимоий сиёсат» ва «ижтимоий муаммоларни ҳал этиш» каби контекстларда намоён бўлган.
Таҳлил натижалари шуни кўрсатадики, мазкур мурожаатда 56 фоиз урғу иқтисодиётни ривожлантириш ва либерализация қилиш соҳасига, 13 фоиз давлат ва жамият қурилишини такомиллаштиришга доир масалаларга қаратилган. Бундан ташқари, ижтимоий соҳани ривожлантиришга таалуқли масалалар, умумий мурожатноманинг 19 фоизини, қонун устуворлигини таъминлаш, суд тизимини ислоҳ қилиш, миллатлараро тотувлик, диний бағрикенглик каби масалалар эса умумий нутқнинг 6 фоизини ташкил этган.
Сўнгги уч йилда қилинган мурожаатларнинг умумий таҳлили шуни кўрсатадики, иқтисодий ривожланиш, ижтимоий ёрдам, тадбиркорларни қўллаб қувватлаш, ҳалқ фаровонлигини ошириш, юрт тинчлиги ва осойишталигини мустаҳкамлаш каби масалалари ҳар йилги мурожаатномаларнинг ажралмас қисми бўлиб келган. Хусусан, ижтимоий соҳага бўлган урғу йилдан йилга кучайиб бормоқда. Мазкур соҳага оид сўзлар 2017 йилдаги нутқнинг 11 фоиз тенг бўлган бўлса, бу кўрсаткич 2019 йилга келиб 19 фоизга етган.
Эслатиб ўтамиз, Шавкат Мирзиёевнинг жорий йилги Олий Мажлисга Мурожаатномаси 29 декабрь куни соат 11:00 да бошланади.
Изоҳ (0)