Хабар берилганидек, «Пандемия шароитида туризм» лойиҳасини ташкил қилган Туркия маданият ва туризм вазирлиги ўзбекистонлик журналист ва блогерларни Туркиянинг Истанбул ва Анталия шаҳарларига таклиф этган.
Айтиш керакки, Туркия Республикаси Маданият ва туризм вазирлиги «Соғлом Туризм Сертификати» дастурини амалиётга жорий этган. Маданият ва туризм, Ички ишлар ва Ташқи ишлар вазирлиги ҳамкорликда ўтказаётган дастур сайёҳлик сектори меҳмонлари ва ходимларининг саломатлиги, уларни ташиш, жойлаштириш борасидаги татбиқ қилиниши шарт бўлган тадбирлар устидан назоратни амалга оширмоқда.
Пандемия вақтида Туркияда таътил ўтказмоқчи бўлган меҳмонлар учун COVID-19 тестини ўз ичига олган тиббий суғурта пакети мавжуд. Унга кўра, шартнома билан келишилган аэропортлардан олинган авиачипталар, паспорт назоратидан олдин турли савдо жойлари, тур операторлари ва онлайн каналлар орқали харид қилиш мумкин бўлган 15, 19 ва 23 евролик суғурта пакетлари доирасида 3 минг, 5 минг ва 7 минг еврогача тиббий харажатлар қопланади. Меҳмонлар самолётдан аэропортгача, ташиш автотранспортидан меҳмонхонагача дуч келадиган барча тафсилотлар ва кўрилган хавфсизлик чораларини жойида кузатиш имкони мавжуд.
Сафарнинг иккинчи кунида оммавий ахборот воситалари вакиллари мамлакатнинг энг кўзга кўринган жойлари: Султон Аҳмад ва Аё София масжидларида бўлиб, у ерда сайёҳлар учун ҳозирланган шароитларни кўздан кечирди.
Мамлакатда 3 мингдан ортиқ масжид бор. Мовий масжид номи билан танилган Султон Аҳмад масжиди шаҳарнинг асосий майдонида жойлашган ва майдон каби шу ном билан аталади. Ўзининг иккинчи – «Мовий ранг масжид» номини у мовий ва оқ бўёқлар билан чизилган ўзига хос керамик кошинлари сабабли олган, шу боис масжид ичидан мовий рангда кўринади. Унинг яна бир ўзига хос тарафи унда тўртта эмас, олтита минора борлигидир. Қурилиш ишлари Туркиянинг ўша пайтдаги султони Аҳмад I томонидан 1609—1616 йиллар оралиғида амалга оширилган. Бу ерда бир вақтнинг ўзида 10 минг киши намоз ўқиши мумкин. Гумбазининг баландлиги 43 метр, айланаси 23,5 метр. Олтита минораси мавжуд бўлиб, уларнинг узунлиги 64 метрдан иборат.
Қурилишда тош ва мармардан фойдаланилган, 7 йилда битган. Масжид билан бирга, Султон Аҳмадда мадраса, шифохона, ошхона, хайрия жамғармаси ҳам бўлган. Бу ердаги карвонсаройни ҳам XIX асрда шифохона билан бирга бузишган. Султон Аҳмад масжид очилганидан 1 йил ўтиб вафот этган.
Масжид тузилишида Византия ва классик Усмонлилар империяси услуби мужассамлашган. Гумбаз яримгумбазлар ва диаметри 5 метргача бўлган массив колонналарда туради. Асосий гумбаз ҳамда яримгумбазлар Қуръони Карим суралари ва Муҳаммад алайҳиссалом сўзлари билан безатилган. Масжидда 260 та дераза бўлиб, уларнинг аксариятида витражлар (сурат солинадиган ойналар) бор.
Ички безатиш ишларида 20 мингдан ортиқ мавзули мовий-кул ранг қўлбола кошинлардан фойдаланилган. Уларда лолалар, лилия, чиннигулларнинг расмлари, гулли нақшларни кўриш мумкин. Айнан лолаларнинг 50 дан ортиқ хили бор. Масжидга киришда бронза эшик ҳамда оёқ остидаги гиламни кўриш мумкин.
Меҳроб мармардан қилинган бўлиб, унинг ёнидан бежирим имом минбари ўрин олган.
Туркиянинг барча бозорлари, дўконлари, жамоат транспортларида ниқоб тақиш мажбурий саналади. Истанбул, Анқара, Измир, Муғла ва бошқа шаҳарларда жамоат жойларида ниқоб тақиш мажбурий. Ижтимоий масофа (1,5 метрдан кам бўлмаган) сақламаслик ва ниқоб тақмаслик жарималарга сабаб бўлади.
Византия, яъни Шарқий Рим империясининг пойтахти Константинопол, ҳозирги Истанбулдаги Аё София черкови ҳали Ислом бу ерларга келишидан аввал милодий 532-537 йилларда император Юстинианус томонидан қурилган ва деярли минг йил давомида дунёнинг энг катта черкови бўлиб келган.
Ўз ҳайбати билан асрлар давомида инсонларни лол қолдирган Константинопол шаҳри ва Аё София черковининг христиан дунёсида аҳамияти шунчалик каттаки, Ватикан Католик христианларининг пойтахти бўлса, Константинопол Проваслав-Ортодокс христианларининг пойтахти ва Аё София черкови уларнинг дунёдаги марказий ибодатхонаси бўлган. Бутун дунёдаги Проваслав-Ортодокс христианлари шу черковдан бошқарилган.
Константинопол 1453 йилда фотиҳ Султон Маҳмуд томонидан фатҳ этилгач шаҳар номи Исломбўлга ўзгартирилади ва кейинчалик Истамбул дея атала бошланди. Шундан сўнг Аё София масжидга айлантирилади. Ўшанда шаҳар аҳолиси мусулмонлардан қўрқиб ҳаммалари Аё Софияга кириб, беркиниб олишган эди. Султон Маҳмуд эса Исломнинг бағрикенглигини кўрсатиб, уларнинг ҳаммасини кечирган ва моли-жонини омон қолдирган.
Шундан кейин Аё София 481 йил мусулмонларнинг масжиди бўлиб хизмат қилади. 1934 йил эса Мустафо Камол Отатурк қарори билан музейга айлантирилади ва ҳозирги кунгача сайёҳлар зиёрат қиладиган музей ҳолида эди. 2020 йил 10 июлда Туркия Олий суди Отатуркнинг бу қарорини бекор қилди ва Аё София яна қайтадан масжидга айлантирилди.
Изоҳ (0)