Инсоннинг саломатлиги, гўзаллиги ва ҳаттоки қуввати қалқонсимон безнинг яхши ишлашига боғлиқ. Бунинг учун уни энг кенг тарқалган хавф-хатардан ҳимоя қилиш керак.
Қалқoнсимон без – бўйинда жойлашган кичик «капалак» мисоли. У танадаги деярли барча муҳим жараёнларни бошқаради. Ўз вазифасини қай даражада уддалай олаётганини эса организмнинг саломатлиги ва қувватига қараб аниқласа бўлади. Афсуски, қалқонсимон безнинг иш фаолияти жуда осон бузилиши мумкин. Масалан, турли хил зарарли одатлар таъсирида. Шунинг учун ҳам қалқонсимон безга эътиборлироқ бўлиш ва хавф туғдирувчи одатлардан сақланишга ҳаракат қилиш лозим.
Стресс
Кортизол стресс гормони саломатликнинг душмани ҳисобланади. Мунтазам стресс бошдан кечириладиган бўлса, бу, албатта, хавфли – ваҳима ёки хотира бузилиши ривожланиши мумкин. Қолаверса, доимий равишда стрессга дучор бўлиш қанд касали хавфини ошириши ҳам тадқиқотларда исботланган. Шунинг учун унинг назоратини кучайтириш ва иложи борича стрессга туширувчи ҳолатлардан узоқроқ бўлиш тавсия этилади.
Ёғ етишмаслиги
Соғлом тўйинмаган ёғлар тана учун жуда фойдали ва у ҳар бир инсоннинг ратционида бўлиши лозим. Акс ҳолда, қалқонсимон без ва мия ўз фаолияти учун етарлича куч ололмайди ва натижада саломатлик хавф остида қолади. Бунинг учун ёғли балиқ, ёнғоқ, авакадо, зайтун мойи, сут маҳсулотлари – буларнинг барчаси доимий равишда истеъмол қилиниши керак.
Соя
Соя ҳам фойдали маҳсулот ҳисобланади, фақатгина меъёрида истеъмол қилиш керак. Аммо парҳез давомида ушбу маҳсулотни асосий маҳсулотга айлантириш натижасида қалқонсимон без гормонларни етарли даражада ишлаб чиқишига тўсиқ бўладиган гипотиреозни ривожлантириш мумкин. Сабаби соя қалқонсимон безнинг нормал ишлаши учун зарур бўлган ёдни танага сингдиришга имкон бермайдиган табиий секинлаштирувчи саналади. Шунинг учун уни ортиқча қабул қилмаслик тавсия этилади.
Карам
Карам, турп, шолғом – жуда фойдали сабзавотлар, шунингдек, сурункали етишмайдиган витаминга бой. Аммо ушбу маҳсулотлар кўп миқдорда истеъмол қилинса, айниқса, хомлигида, соғлиқ учун зарар келтириши мумкин. Сабаби ҳаммаси уларда меъёридан кўп бўлган глюкозинолатларга тегишли, улар организмда бошқа касалликларни ривожланишига сабаб бўлиши мумкин.
Чекиш
Тамаки маҳсулоти қалқонсимон без гормонларини ишлаб чиқаришни кўпайтиради ва гипертиреоз ривожланишига олиб келиши мумкин. Бундан ташқари, тамаки тутунида жойлашган токсин моддалар ёднинг нормал сингишига халақит беради, бу ҳам охир-оқибат қалқонсимон безнинг касалланишига олиб келади.
«Енгил» углеводлар
Глисемик кўрсаткичи юқори бўлган овқатлар – ширинлик, хамирли таом, карам маҳсулоти ва тез пишар гуруч – булар организм ёдни қабул қилиш қобилиятига таъсир қилади. Айнан ёд элементининг етишмаслиги эса қалқонсимон без ҳолатига салбий таъсир ўтказади ва турли хил касалликларнинг ривожланишига олиб келади. Шунинг учун енгил углеводлардан воз кечиш орқали саломатликни ҳам, вазнни ҳам сақлашга ҳаракат қилиш керак.
Дон маҳсулотлари таркибида бўладиган оқсил модда (глютен)
Бир неча тадқиқотлар аллақачон «Хашимото» (Хашимото − бу қалқонсимон безга таъсир қилувчи аутоиммун касаллик. Касаллик қалқонсимон безнинг тўқимасини йўқ қиладиган сурункали яллиғланиш жараёнининг ривожланишидан иборат. Хашимото касаллиги қалқонсимон тўқималарнинг 80 фоизини йўқ қилиши мумкин) касаллигининг қалқонсимон без билан боғлиқлигини тасдиқлади. Шунингдек, худди шу тадқиқотлар глютенсиз парҳезга ўтган беморларнинг яхшиланганлигини ҳам исботлади. Шифокорлар ҳозирча глютенни ўз ичига олган озиқ-овқат маҳсулотларидан бутунлай воз кечишни тавсия этмаса-да, унинг миқдорини пасайтириш орқали танада қандай ўзгаришлар содир бўлишини кузатиш мумкин.
Балиқнинг айрим турлари
Тунец, скумбрия, найза-балиқларни истеъмол қилмаслик соғлиқ учун янада яхшироқдир. Сабаби ушбу балиқ турлари таркибида симоб моддаси юқори даражада бўлиб, кимёвий жиҳатдан ёдга ўхшаш. У эса қалқонсимон без томонидан фаол сўрилиб, танада узоқ вақтгача тўпланади. Юқори даражадаги симоб нафақат қалқонсимон без гормонларини ишлаб чиқаришни қийинлаштиради, балки Хашимото каби аутоиммун касалликларга чалиниш хавфини оширади.
Изоҳ (0)