Ўзбекистонга амалга оширилган пул ўтказмалари нафақат 2019 йилнинг мос даврига нисбатан қайта тикланди, балки алоҳида ой ҳисоби бўйича ундан ўтиб кетди. Бу ҳақда Марказий банк томонидан тақдим этилган маълумотларга таяниб, Spot хабар берди.
Хусусан, сентябрь ойида мамлакатга 600 миллион доллардан ортиқ пул юборилган, ўтган йилнинг мос даврида эса ушбу кўрсаткич 590 миллион атрофида:
Графикдан кўриш мумкинки, 2020 йилдаги ҳажмлар март ойигача — пандемия бошлангунига қадар 2019 йилдаги кўрсаткичлардан юқори бўлган ва шундан сўнг прогнозларга кўра, мамлакатга келадиган валюта оқими камайган. Вазият июндан бошлаб ўзгаришни бошлаган.
Шунга қарамай, 2020 йил ўтган йилгига нисбатан 175 миллион долларга ёки 3,9 фоизга ортда қолмоқда. Марказий банк прогнозларига кўра, йил охирига бориб трансчегаравий ўтказмалар ҳажми 5,5-5,6 миллиард долларга етади. Бу 2019 йилга нисбатан 6-8 фоизга кам демак.
Нима учун пул ўтказмалари муҳим аҳамиятга эга?
Россиядаги муҳожирларнинг пул ўтказмалари — мамлакатга валюта киришининг асосий каналларидан бири ҳисобланади. Ушбу омил билвосита ҳаётнинг барча бошқа соҳаларига таъсир кўрсатади — аҳолининг тўлов қобилияти, товар ва хизматларга бўлган эҳтиёжидан тортиб давлат бюджети ва мамлакатдаги қашшоқлик даражасигача.
Пандемия бошида халқаро ташкилотлар Ўзбекистон каби ривожланаётган давлатлар учун меҳнат миграцияси асосий рисклардан бири эканлигини маълум қилганди.
Масалан, Жаҳон банки ушбу кўрсаткич 20 фоизга қисқаришини прогноз қилган. Банк таҳлилчиларининг тахмини бўйича, Россиядан келадиган пул ўтказмаларига бўлган боғлиқлик мамлакат иқтисодиётга ташқи шокларнинг салбий таъсирини кучайтиради. Халқаро валюта жамғармаси ушбу фонда Ўзбекистондаги ишсизлик даражаси 8,9 фоиздан 16,5 фоизга кўтарилиши прогноз қилган.
Ўзбекистон Россиядаги меҳнат муҳожирлари сони бўйича анъанавий равишда етакчи бўлиб келмоқда — ҳар йили 2 миллиондан ортиқ ўзбекистонлик Россияга ишлаш мақсадида боради, бунда ноқонуний борадиганлар ҳисобга олинмаган.
Пул ўтказмалари — Ўзбекистондаги оилаларнинг муҳим ҳаёт манбаи. Ҳар йили у аҳолининг асосий бирламчи ва иккиламчи даромадига айланмоқда. Бу каби меҳнат муҳожирларининг ўзлари ҳам айтган бўлиб, улар тезроқ чегаралар очилиши ва Россияга кетишни кутмоқда.
Пуллар қаердан келади?
Халқаро ташкилотлар бир томондан етказиб берувчи мамлакатлардаги вазият ёмонлашишини прогноз қилган бўлса, иккинчи томондан Россияга ўхшаш давлатларда жиноятчилик ортишини тахмин қилган. Таҳлилчиларнинг таъкидлашича, чегаралар ёпиқ бўлган ҳолатда муҳожирлар ўз ватанига қайта олмайди, ишсиз қолгани сабаб пул юбора олмайди.
«Коммерсантъ» нашрининг ёзишича, йиғиб қўйган маблағлари ҳисобига Россияда қолган муҳожирлар эндиликда пандемиядан олдинги шароитдан кўра яхшироқ ҳолатда:
«Карантин бекор қилингандан сўнг, муҳожирлар меҳнатига бўлган талаб иқтисодиётнинг бундай шок ҳолатидан кейинги жонланиш суръатига мос равишда тикланмоқда. Янги келаётган оқимлар йўқлиги, Москва ва Москва вилоятида уларга бўлган талаб таклифдан кўпроқ бўлгани сабаб муҳожирлар ўзлари учун яхшироқ шароит ва пул тўланадиган иш жойини танлашга уринмоқда», — дейди Демография институти директори ўринбосари Михаил Денисенко.
Натижада аниқланишича, муҳожирларнинг камайиши Россиядаги таксичилар ва курьерлар танқислигини юзага келтирган. Муҳожирларни ёллашнинг асосий фойдаси — маош тўлашда тежаб қолиш. Шу сабабли ҳозирги шароитда талаб юқори ва ҳали шундай давом этиши кутилмоқда.
Аввалроқ Марказий банки раиси Мамаризо Нурмуротов рубль курсининг тушиши Ўзбекистон иқтисодиётига қандай таъсир кўрсатишига изоҳ берганди.
Изоҳ (0)