«Ўзбекистонга зудлик билан кислород концентраторлари керак» — Азиза Умарова

Smartgov Consulting компанияси ижрочи директори, иқтисодчи Азиза Умарова ўзининг Telegram’даги каналида жамоатчилик эътиборини кислород концентраторлари муаммосига қаратиб, масалага ечим таклиф этди.

Ҳақиқатга тик қарайлик, реалист бўлайлик. Пандемиянинг яққол намоён бўлишида биз Қозоғистон ва Қирғизистондан атиги бир-икки ҳафтага кечикяпмиз. (Қатъий карантиннинг кучига кўр-кўрона ишонаётганларга алангалик салом! Биз атиги бир-икки ҳафта ютяпмиз, холос).

Хоҳлаймизми йўқми, лекин ўлим билан боғлиқ хабарлар кўпайиб бормоқда. Бу кетишда қўшниларимизнинг куни бизнинг ҳам бошимизга тушмаса деб қўрқаман.

Хабарларга қараганда, амалдорларимиз зудлик билан сунъий нафас олдириш аппаратлари ва тез ёрдам машиналарини сотиб олишаётган экан. Шунингдек, ҳукумат кислород концентратлари учун барча тўловларни/тўсиқларни бекор қилибди.

Бу жуда яхши янгилик. Ҳўп, давом этамиз.

Тушунарли бўлиши учун, икки томонлама зотилжам (пневмония) кўпинча жиддий асоратлар келтириб чиқаради ва одам нафас ололмай қолади. Қондаги кислород миқдори пасайиб кетадики, бу ҳатто ўлимга олиб боради. Энг қийин ҳолларда сунъий нафас олдириш аппаратига улашади, бу ҳам фақат шифохона шароитида амалга оширилади, агар аппаратни тўғри ишлатадиган мутахассис бўлсагина.

Шифохона ва койкалар етишмаётган вазиятда эса кислород концентраторлари сотиб олиш жуда муҳимдир.

Қозоғистонда ҳомийлар 6000 дан зиёд концентратор сотиб олишибди. Қирғизистонда эса АҚШ ва Европадаги қирғиз диаспоралари камроқ маблағ йиғиб беришибди, лекин у ерда 20 ёшли кўнгиллилар аппаратлар билан уйма-уй юриб, нафас етмаётган, лекин шифохонага қабул қилинмаган юзлаб одамларни қутқаришмоқда. София Айдана исмли қиз ҳафта давомида 187 одамнинг ҳаётини сақлаб қолди.

Бу каби ишларни ташкил этишда ҳар қандай фойдали маълумоти учун қозоқ ва қирғиз дўстларимиздан миннатдор бўлардим.

Бизда ҳозирча шаҳримизда ҳали кислород концентраторлари йўқ. Эълонлар бўйича қўнғироқ қилиб, суриштирдим. 24 соат ишлайдиган бирорта 5 литрли кислород концентратор топа олмадим. Ундан кам кислород ишлаб чиқарадиган ёки ундан кам вақт ишлайдиган аппаратларни излашнинг ҳожати йўқ. Уларни фақат спа-салонларда ёки уйда оддий ҳолатларда нафас олиш учун қўллаш мумкин. COVID-19 зотилжамида у ёрдам бермайди...

Ҳўп, қаердан олиш керак? Бизга қанча кўп бўлса, шунча яхши.

Бутун дунёдаги концентраторларнинг 80 фоизи Хитойда ишлаб чиқарилади. Қозоғистон ва Қирғизистон уларни тўғридан-тўғри ишлаб чиқарувчилардан 250-300 доллардан сотиб олган. Йўл харажатлари алоҳида.

Нима қилиш керак?

Зудлик билан тадбиркорларимиз оммавий равишда кислород концентраторларини олиб келиши ва бозорларга етказиб бериши керак. Инсоф билан нарх қўйишса, имкони борлар сотиб олади.

Шуни ҳам билиш муҳимки, 5 литрли концентраторлар уй шароитига, 10 ва 15 литрлилари касалхоналар учун мўлжалланган. Бу аппаратларга бир вақтнинг ўзида 2 ёки ундан кўп беморни улаб қўйиш мумкин.

Хитойдаги юртдошлар, сизлар ишончли етказиб берувчиларни топа оласизми? Фуқароларга буюртма бўйича ёрдам қила оласизми?

Агар бизнинг хориждаги диаспораларимиз ҳам Қозоғистон ва Қирғизистондаги сингари кислород концентраторлари учун маблағ йиғиб берса ва мазкур аппаратлар билан кўнгиллилар таъминланса ёки улар ҳудудларга юборилса, менимча, бу ўз вақтида берилган зарур ёрдам бўларди.

Ҳукумат эса (ушбу аппаратларни) самолётларда етказиб беришга ёрдам бериши керак. Вақт ғанимат.

Ёшлар, сизлар ўзаро бирлашадиган, бир ёқадан бош чиқарадиган пайт келди.

Азиза Умарова, иқтисодчи

Президент 14 июль куни ўтказилган видеоселекторда коронавирусга қарши кураш учун мамлакатда барча захира ва имкониятлар мавжудлигини таъкидлаган, бироқ ҳозирда эпидемиологик вазият жуда оғирлигини айтганди. Шунингдек, давлат раҳбари коронавирусни аниқлаш учун тест топшириш жараёнини соддалаштириш, ҳудудларда уч ойлик дори захирасини яратиш ҳамда дорихоналарда ва бозорларда нархлар ошишининг олдини олиш, зарур жойларда карантин чораларини кучайтириш бўйича топшириқ берган.