• Профилга Кириш
  • 1744009905_435.svg 1744009905_642.svg

  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
O'zbekcha
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
    • USD12768.26
    • RUB162.63
    • EUR14400.04
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Тошкентда
      +24°C
      • Андижон
      • Қарши
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Фарғона
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Термиз
      • Наманган
      • Тошкент
      • Навоий
      • Тошкент вил
      • Нукус
      • Урганч
    • Daryo
      • Интернет-нашр
      • Таҳририят
      • Алоқа маълумотлари
      • Фойдаланиш шартлари
      • Махфийлик сиёсати
      • Янгиликлар архиви
    • Реклама
    • Ижтимоий тармоқлар
      • Instagram | Расмий
      • Instagram | Лайфстайл
      • Instagram | Спорт
      • Facebook | Расмий
      • OK | Расмий
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Рус тилида
      • YouTube | Daryo Глобал
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • Ўзбекистон
      • Бошқалар
      • Навоий
      • Тошкент вилояти
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Қашқадарё
      • Сурхондарё
      • Хоразм
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Наманган
      • Фарғона
      • Aндижон
      • Қорақалпоғистон
      • Тошкент ш.
      • Меҳридарё
      • Об-ҳаво
    • Марказий Осиё
      • Ўзбекистон (Маҳаллий)
      • Афгонистон
      • Қирғизистон
      • Қозоғистон
      • Туркманистон
      • Тожикистон
    • Дунё
    • Пул
      • Бизнес
      • Иқтисодиёт
      • Молия
      • Крипто
    • Маданият
      • Кино
      • Китоб
      • Мусиқа
      • Шоу-бизнес
    • Лайфстайл
      • Аёллар саҳифаси
        • Фарзанд
        • Гўзаллик
        • Карьера
        • Маслаҳатлар
        • Мода
        • Рецептлар
      • Технологиялар
        • Архитектура
        • Гаджетлар
        • Илм-фан
        • Коинот
        • Медиа
      • Авто
      • Қўзиқорин
      • Саёҳат
      • Саломатлик
      • Таълим
        • Абитуриент
        • Инглиз тилини ўрганамиз!
    • Спорт
      • Футбол
      • UFC
      • Бокс
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Илм-фан

    Қўрғошин изотоплари қадимги одамларнинг келиб чиқишига аниқлик киритади

    Олимлар қадимги одам қолдиқларидаги тиш эмалидан олинган қўрғошин изотоплари намуналари асосида уларнинг қайси ҳудудларда яшаганини аниқлаш имконини берадиган янги илмий усул ишлаб чиқди.

    Бу борадаги илмий ишлар Арканзас университетида олиб борилди. Олимлар каддо ҳиндуларининг штат жануби-ғарбидаги қадимги манзилгоҳларидан топилган қолдиқлар асосида тадқиқот олиб борди. Бироқ улар ўрганган одам қолдиқлари қадимий эмас, балки ўрта асрларга оид бўлиб чиқди. Яъни ўша жағ суяклари бундан 600 ёки кўпи билан 800 йил аввал яшаган ҳиндуларга тегишли экан.

    Фото: Google Photos

    Фото: Google Photos

    Шунга қарамай, Арканзас университети олимлари ушбу метод албатта ундан ҳам қадимий одам тишларини тадқиқ қилишга хизмат қила олади деб ишонч билдирмоқда. Бунинг учун қадимги одам тишларидан олинган қўрғошин изотопи намунасини тахминан ўша замонда яшаб ўтган деб ҳисобланган бошқа жонзотлар тишларидаги қўрғошин изотоплари ҳамда геологик жинслар таркиби билан таққосланади. Усулнинг батафсил баёни Journal of Archaeological Scienсe журналида эълон қилинган.

    Тирик организмлар учун токсик хоссага эга бўлган қўрғошин изотоплари одатда ҳайвонларнинг ва одамнинг тиш эмалида йиғилади. Бу изотоплар эса албатта организмга атроф-муҳитдан келиб тушади. Уни анализ қилиш орқали у ёки бу тур, шунингдек, одам айнан қайси ареалда яшаганини аниқласа бўлади. Мақолада қайд этилишича, бу борада айнан турли жониворларнинг тиш эмалини ўзаро таққослашнинг аниқлик даражаси каттароқ бўлиб, аксинча, геологик жинслар билан таққослаш амалиёти керакли аниқлик даражасини бермайди.

    Албатта, бу илмий усулнинг аниқлик кўрсаткичига соя соладиган жиддий ташқи омиллар ҳам мавжуд. Масалан, тиш эмалида аниқланган қўрғошин изотопи аслида анча кейин шахта газлари ёки саноат манбалари орқали ифлосланиш натижасидан пайдо бўлган бўлиши эҳтимоли катта бўлади. Бундан ташқари, қўрғошин тупроқнинг ўзида ҳам мавжуд бўлиши мумкин ва у ерга кўмилган жасаддаги тиш эмалига ўтиши эҳтимолдан холи эмас. Бундай чалкашликни истисно қилиш мақсадида олимлар эмални ва ифлосланиш даражасини баҳолаш учун уч хил услуб ишлаб чиқди ва кейинги тадқиқотлар учун тавсия сифатида киритди.

    Олинган натижалар Ред-Ривер ва Креншоу ҳудудларида яшаган қадимги ҳинду қабилалари ҳақида маълумот олишга ёрдам бергани мақолада алоҳида қайд этилган. Авваллари бу ҳудуддан топилган одам қолдиқлари қайси қабилага тегишли экани турли баҳсларга сабаб бўлар эди. Тадқиқотлар эса ўзаро зид хулосалар тақдим этарди. Чунончи, бу одам қолдиқлари аслида ҳиндуларга алоқаси бўлмаган келгиндиларники деб ҳам қаралар эди. Арканзас университети олимлари илмий услуби орқали ўтказилган текширишлар эса масалага ойдинлик киритди. Улар каддо ҳиндулари авваллари айнан шу ерда яшаганини исботлаган.

    Албатта, Арканзас штатига тегишли локал аҳамиятли натижа билан бу қадар катта илмий мақола қилиш ва уни дунёга жар солиш Journal of Archaeological Scienсe нуфузига лойиқ бўлмасди. Унда нега мақолага бу қадар эътибор қаратилди деган саволнинг жавоби шуки, таклиф қилинган қўрғошин изотопли тадқиқот усули эндиликда археолог, антрополог ва бошқа қадимшуносларнинг тадқиқот арсеналини янада бойитиши тайин. Изланишларда бу усулни қўллаш орқали натижаларда каттароқ аниқликка эришиш ҳамда янги маълумотларни қўлга киритиш мумкин. Тиш эмалидаги қўрғошин изотопи таҳлили – у ёки бу жониворнинг ёки қадимги одамнинг яшаб ўтган минтақаси ҳақида катта аҳамиятли ахборот тақдим этиши мумкин.

    Музаффар Қосимов

    13.02.2020, 12:02   Изоҳ (0)   23257
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Изоҳ (0)

    Кириш
    Жавоб қолдиринг Бекор қилиш

    Мавзуга доир

    Россиялик олим қишнинг илиқ келгани чивинлар йўқолиб кетишига сабаб бўлиши мумкинлигини айтди

    07.02.2020, 20:36

    Олимлар улкан иқлимий «бомба» топди

    31.01.2020, 10:26

    Қадимги Мисрда мумиёланган коҳин мурдаси гапиртирилди (видео)

    25.01.2020, 11:37

    Олимлар Тибетнинг қадимги муз намуналаридан фанга номаълум 28 та вирус топди

    24.01.2020, 09:47

    Динозаврлар қирилиб кетишининг жумбоғи ўз ечимини топди

    18.01.2020, 10:39

    Ер магнит қутбининг рекорд даражада силжигани қайд этилди

    20.12.2019, 20:35
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Сизнинг муаммоингиз ечими


    Сўзлар аҳамиятга эга: TBC Bank 8 март табрикларини пулларга айлантириб, аёллар тадбиркорлигини қўллаб-қувватлади


    Энг чуқур ғор, энг баланд кўприк ва энг сирли маскан – Наманганга борамиз


    Centrum Air янги Airbus A320neo — авиапаркидаги тўққизинчи самолётни қабул қилиб олди 


    Acıbadem шифохоналар тармоғида қон касалликларини замонавий даволаш усуллари: лейкоз ва бошқа касалликлар


    Оқтепа Лавашдан “Кулгили нархлар”: севимли таомлар — ҳар бир позиция 10 мингдан 20 минг сўмгача бўлган махсус нархларда


    “Бизнесни ривожлантириш банки” бизнес учун қулай инновацион банк бўлишга интилмоқда


    “Akkermann цемент” халқаро форуми: қурилиш материаллари соҳасидаги муаммолар кенг таҳлил қилинди


    Chery газга ўтмоқда: кафолат тўлиқ сақланиб қолинади, ўрнатиш эса 31 майгача бепул! 


    “Ўзбекинвест” IUA аъзосига айланди ва Лондоннинг глобал суғурта бозорида ўз мавқеини мустаҳкамлади


    МКБАНК халқаро молия бозорида: Қозоғистон банкларидан 15 миллион доллар жалб қилинди


    Илғор қурилиш технологиялари асосида қад ростлаётган Қуйи Чотқол ГЭС


    InfinBANK Visa Direct орқали халқаро пул ўтказмаларига қўйилган лимитларни оширди 


    Абадий ишончлилик ва хавфсизлик: GWM соҳанинг янги стандартларини жорий этмоқда


    UZTELECOM 10 Гбит/с тезликдаги уй интернетини фойдаланувчиларга тақдим этди


    Ипотека Банк OTP Group ўзини ўзи банд қилганларга янги ипотека дастурини ишга туширди: ҳужжатларсиз, асаббузарликсиз, самарали натижалар билан

     

    Тавсия этамиз

    “Икки хонали уй учун 715 млн сўмдан”. “Дарё”даги мақоладан сўнг пойтахт ҳокимлиги уйсиз қолган аҳолига хонадон сотиб олиш учун маблағ ажратди

    28 май, 21:15

    Будапешт фасадлари: санъат кўчада яшайди (фото)

    27 май, 10:00

    Гестапо ва КГБ хизматида бўлган бухоролик “штирлиц”

    26 май, 19:00

    Аёл овчилардан илғор самолётларга қадар — Украина рус Shahed’ларини қандай овлайди?

    19 май, 20:10
     
     
     

    Сўнгги янгиликларга ўтиш

    iPhone 16 модели 2025 йилда дунёдаги энг кўп сотилган смартфон бўлди

    Технологиялар | 30 май, 10:24

    Ўзбекистонда 5 йилда кибержиноятлар билан 1,9 трлн сўмдан ортиқ пул талон-торож қилинди

    Ўзбекистон | 30 май, 10:16

    Ла Лига. VAR 16 марта “Барселона” фойдасига қарор қабул қилган, “Реал Мадрид” энг кўп зарар кўрган жамоага айланди

    Спорт | 30 май, 10:03

    “Италиядаги супервулқон глобал ҳалокатга олиб келиши мумкин” — олимлар

    Дунё | 30 май, 09:59

    Instagram: Абдуқодир Ҳусанов тўйи юлдузларни жамлади, Милена Мадмусаева янги машинали бўлди, Муниса Ризаевага 10 минг долларлик соат совға қилишди

    Шоу-бизнес | 30 май, 09:48

    ҲАМАС расман АҚШнинг ўт очишни тўхтатиш режасини рад этди

    Дунё | 30 май, 09:37

    Актёр бўлмаганда, фильм ҳам бўлмасди: Голливуд юлдузлари учун махсус яратилган роллар

    Маданият | 30 май, 09:26
    Daryo About Us

    «Daryo» интернет-нашрининг (Ўзбекистон матбуот ва ахборот агентлиги (ЎзМАА, ҳозирги Ўзбекистон Республикаси Президенти Администрацияси ҳузуридаги Ахборот ва оммавий коммуникациялар агентлиги) томонидан 13.03.2015 йил санасида 0944-сонли гувоҳнома билан оммавий ахборот воситаси сифатида рўйхатга олинган). Матнли материалларини тўлиқ кўчириш ёки қисман иқтибос келтиришга, шунингдек, фотографик, график, аудио- ва/ёки видеоматериалларидан фойдаланишга daryo.uz сайтига гиперҳавола мавжуд бўлган ва/ёки «Daryo» интернет-нашрининг муаллифлигини кўрсатувчи ёзув илова қилинган тақдирда йўл қўйилади. Чоп этиладиган баъзи маълумотлар 18 ёшга тўлмаган фойдаланувчиларга мўлжалланмаган бўлиши мумкин. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» МЧЖ, 2013–2025

    Ёш бўйича чеклов

    Хато топдингизми? Ctrl+Enter тугмаларини босинг

    • Фойдаланиш шартлари
    • Махфийлик сиёсати
    • Реклама
    Нимани қидирамиз?

    Sign In or Register

    Хуш келибсиз!

    Тизимга киринг ёки Рўйхатдан ўтинг.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Рўйхатдан ўтинг

    Рўйхатдан ўтганмисиз? Login.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Сизга парол электрон почта орқали юборилади.

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Матнда хато топдингизми?

    ×

    Раҳмат. Биз сизнинг хабарингизни олдик ва хатони имкон қадар тезроқ тузатамиз.