«Дарё» оқшоми. Хитой коронавируси бўйича 10 февралнинг асосий хабарлари

Касалланганлар ва вафот этганлар

Хитой Миллий соғлиқни сақлаш комиссияси ахборотида мамлакатда янги турдаги коронавирус қурбонлари сони 908 кишига етгани маълум қилинди. 9 февраль, якшанба куни, касаллик оқибатида 811 киши вафот этгани ҳақида ахборот берилганди. Коронавирус билан касалланиш бўйича 40 171 ҳолат қайд этилган — 35 982 киши ҳозирда даволанишда, шундан 6 484 кишининг аҳволи оғир, яна 3 281 кишига шифохонадан уйига жавоб берилган.Японияда Йокогама портида карантинга олинган Diamond Princess саёҳат кемасида коронавирус билан касалланганлар сони 60 нафарга кўпайиб, 130 кишига етди. Кемадаги текширувлар 80 ёшли йўловчида коронавирус аниқланганидан сўнг бошланганди. 3 февраль, душанба куни, 10 кишида вирус аниқланганди ва шундан сўнг кема 14 кунлик карантинга жойлаштирилган.

Жаҳондаги вазият қанақа?

Қирғизистондаги «Маданият» назорат-ўтказиш пунктидаги чегарачилар маскаларни ноқонуний олиб ўтишга уринган ўзбекистонлик йигитни қўлга олди. Чегарачилар унинг қўл юкини кўздан кечирганда ҳужжатлари бўлмаган 300 дан ортиқ тиббий ниқоб борлигини аниқлаган. Маълумот учун, Қирғизистон ҳукумати 3 февралдан дори воситалари ва тиббий буюмларни мамлакат ҳудудидан олиб чиқишга 6 ой муддатга вақтинчалик тақиқ қўйганди.

Хитой Соғлиқни сақлаш давлат комиссияси берган маълумотга кўра, кетма-кет олти кундан буён коронавирусни юқтириб олганлар сони Хубэй провинциясидан ташқари мамлакатнинг барча ҳудудларида қисқариб бормоқда.

Коронавирус қурбонлари сони бир ой ичида 2012 йилги Яқин Шарқ респиратор синдроми (MERS-CoV) оқибатида ҳалок бўлганлар сонидан ошиб кетди. Бундан бир ҳафта олдин коронавирус оқибатида вафот этганлар сони 2002—2003 йилларда атипик пневмониядан вафот этганлар сонидан ошиб кетган эди.

Лондондаги Гигиена ва тропик касалликлар тадқиқоти мактаби олимларининг фикрича, февраль ойининг иккинчи ярмида вируснинг тарқалиши ўзининг чўққисига чиқади. «Вазият анчайин мавҳумлиги туфайли аниқ сана ёки рақамни айтиш қийин. Лекин маълум ахборотлар асосида Уханда касаллик авжига чиққанида ушбу шаҳарнинг 5 фоиз аҳолиси, яъни 500 минг нафар одам вирусга чалиниши мумкин», — дейди дастур муаллифларидан бири Адам Кухарский.

Хитой жануби-ғарбидаги Сичуань провинциясида H5N6 парранда гриппи тарқалаётгани ҳақида хабар берилмоқда. Мамлакат қишлоқ хўжалик вазирлигининг маълумотига кўра, инсонларнинг парранда гриппи билан касалланиш ҳолати ҳозирча қайд этилмаган. Парранда гриппи Наньчун шаҳар округи Сичун уездидаги фермалардан бирида аниқланган. Фермада 2497 та парранда бўлган, улардан 1840 таси гриппни юқтирган ҳамда нобуд бўлган.

Хитойнинг Шанхай шаҳри расмийлари барча жамоат жойларида ниқоб тақиб юриш мажбуриятини юкловчи қарор қабул қилди. Жумладан, аэропорт, метро, жамоат транспорти бекатлари, шунингдек, мактаблар, касалхоналар, савдо марказлари ва супермаркетларда фақат ниқобда юриш мумкин.

Хитой Молия вазирлиги коронавирус эпидемиясига қарши курашиш учун 10,3 миллиард долларга яқин маблағ сарфлаб юборганини маълум қилди. Идоранинг таъкидлашича, ҳукуматнинг барча даражасидаги молиявий институтлар касаллик тарқалишининг олдини олиш ва назорат қилиш учун 71,8 миллиард юань ажратган. Марказий ҳукумат 17,3 миллиард юань (2,5 миллиард доллар) сарфлаган.

АҚШ ва Хитой актёри Жеки Чан коронавирусга қарши вакцина яратган инсонга миллион юань (143 минг доллар) мукофот беришини маълум қилди. «Мен ривожланиши керак бўлган кўчаларнинг ҳувиллаб қолишига қараб тура олмайман. Ҳаётдан завқ олиши керак бўлган ғамгин инсонларга ҳам қарай олмайман», — деди Жеки Чан.

Хитойнинг Вашингтондаги элчиси Цуй Тянькай янги турдаги коронавирус биологик қуроллар ишлаб чиқариш йўлида пайдо бўлганлиги ҳақидаги барча фаразларни «мутлақо аҳмоқона» деб атади. «Гумон, миш-мишларни қўзғатиш ҳамда уларни одамлар орасида тарқатиш жуда зарарли ва хавфлидир. Биринчидан, бу ваҳима уйғотади. Бундан ташқари, ирқий камситишларга олиб келиши, биргаликда вирусга қарши кураш йўлида олиб бораётган ҳамкорлигимизга путур етказиши мумкин», — дейди дипломат. Элчининг таъкидлашича, коронавируснинг пайдо бўлиш сабаблари ҳамон номаълумлигича қолмоқда. Дастлабки маълумотларга кўра, вирус ҳайвонлардан тарқалган.

Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти (ЖССТ) бош директори Тедрос Адан Гебрейесус коронавирусга қарши курашда ниқоблардан оқилона фойдаланишга чақирди. Ташкилот ҳимоя воситаларига талаб 100 баравар, унинг нархи эса 20 баравар ошишини тахмин қилмоқда.

Шунингдек, Тедрос Аданом Гебрейесус Twitter’даги саҳифасида янги коронавируснинг тарқалиши билан боғлиқ вазият мутахассислар ҳозирги кунда тахмин қилаётганиданда жиддийроқ бўлиши мумкинлигини маълум қилди. Унинг таъкидлашича, Хитойда бўлмаган кишилар томонидан вируснинг янги турини юқтириш ҳолатлари қайд этилган. Бу ҳолатлар юқумли касаллик бошқа мамлакатларда ҳам кенг тарқалиши мумкинлигидан далолат беради. «Қисқача айтганда, биз айсбергнинг учини кўриб турибмиз», — дейди Гебрейесус.

Канаданинг устки кийим ва курткалар ишлаб чиқарувчи Canada Goose компанияси акциялари қиймати охирги савдолар чорагида 4,38 фоизга тушиб кетиши оқибатида компания директори Дани Рейсснинг мол-мулки 1,3 миллиард доллардан 874 миллион долларгача тушди. Компания Хитойда авж олган коронавирус харид қобилияти пасаяши, Хитой, Шимолий Америка ва Европадаги чакана дўконлар зарар кўриши, онлайн-сотув ҳажми қисқаришига таъсир кўрсатишини билдирганди.

Маълум қилинишича, 421 та компания шу йилнинг биринчи чорагидаги даромадлари тўғрисидаги ҳисоботларида Хитойда тарқалган коронавирус молиявий натижаларга салбий таъсир кўрсатиши мумкинлигини билдирган. Бу компанияларнинг 394 таси АҚШда жойлашган. Вируснинг бизнесга салбий таъсири ҳақида KFC, Pizza Hut ва Taco Bell каби брендлар қарашли ресторанлар, Louis Vuitton Moët Hennessy (LVMH), Capri Holdings ва Estee Lauder каби компаниялар, Apple, Nike, Starbucks, McDonald’s каби йирик компаниялар ҳам маълум қилган.

Россиянинг Челябинск вилояти Рошино қишлоғи аҳолиси Хитойдан келаётган одамлар учун карантин маркази ташкил қилинган дам олиш оромгоҳига олиб борадиган йўлларни ёпиб қўйди. Улар ичида икки нафар ХХР фуқароси бўлган тез тиббий ёрдам машинасини марказга ўтказмаган. «Олти нафар хитойлик бу ердан олиб кетилмаса, биз сизларни ўтказмаймиз! Шу ерда куну тун навбатчилик қиламиз. Ахир биз бу ерда яшаймиз!» — дея бақирган қишлоқда яшовчи фуқаролар.

Хитойдаги йирик авиакомпаниялар оммавий равишда хорижлик учувчиларни ишдан бўшатмоқда. Гап тўловсиз мажбурий туриб қолиш ва муддатидан олдин шартномаларнинг бекор қилиниши ҳақида кетмоқда.

АҚШ Хитой ва коронавирус қайд этилган бошқа мамлакатларга касалликка қарши курашиш учун 100 миллион доллар йўналтиради. Бу ҳақда АҚШ давлат котиби Майкл Помпео маълум қилди. «Америка хусусий секторлари томонидан хайр-эҳсон қилинган юз миллионлаб доллар АҚШ раҳбариятининг инфекцияга қарши курашиш йўлидаги мажбуриятини намоён этади», — дейди Помпео.

Хитой янги турдаги коронавирус 2019-nCoV келтириб чиқарувчи пневмонияни вақтинча NCP деб номлади. Аммо Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилотида ҳозирча унга халқаро ном берилмаган. «Янги турдаги касалликка вақтинча ‘янги турдаги коронавирус келтириб чиқарувчи зотилжам’ номини беришга қарор қилинди. Унинг инглиз тилидаги номланиши Novel Coronavirus Pneumonia бўлиб, қисқартмаси NCP шаклида», — дейилади Хитой соғлиқни сақлаш комиссияси баёнотида.

Хитойнинг Ухан шаҳрида коронавирусга қарши кураш давом этмоқда. Тиббиёт ходимлари туну кун ишламоқда. Тиббиёт ходимларининг иш вақтидан кейинги кўриниши акс этган суратлар эълон қилинди.