Ўзбекистоннинг айрим аэропортлари Россиянинг «Новапорт» компаниясига топширилиши ҳақида хабар берилган эди — 2019 йил май ойида имзоланган ҳадли битимга мувофиқ, ширкат Самарқанд, Наманган ва Урганчдаги аэропортларни модернизация қилишга киришиши керак эди.
Режа бўйича биринчи бўлиб Самарқанд аэропорти реконструкциядан чиқарилиши керак: 2022 йилда шаҳар Шанхай ҳамкорлик ташкилоти саммитини қабул қилади, бу Самарқанднинг посцовет даврида қабул қилган биринчи энг йирик тадбири бўлади.
Соҳа мутахассисларининг таъкидлашича, реконструкция ишлари учун қўйилган муддат «жуда қисқа». Наманган ва Урганч аэропортлари модернизацияси учун кўпроқ — тахминан беш йилдан вақт ажратилган.
Ушбу лойиҳаларда россиялик инвесторнинг иштирок этиши МДҲдаги хусусий эгаси ёки инвестори йўқ, бироқ самарадорлиги юқори сўнгги инфратузилмавий активлардан бири — Тошкент аэропорти бошқарувини қўлга киритиш йўлидаги илк қадамлардан бири сифатида кўрилаётган эди.
Бироқ, Россиянинг «Коммерсантъ» нашри маълумотларига кўра, Ўзбекистон ҳукумати ва «Новапорт» ўртасидаги музокаралар боши берк кўчага кириб қолган. Ҳукумат ушбу аэропортларни инвестор сўраётганидек 30 йил муддатга консессияга беришга тайёр эмас.
«Коммерсантъ»нинг ёзишича, Ўзбекистон ҳукумати бошқа инвестор излаш ишларини аллақачон бошлаб юборган, хусусан, декабрь бошида Япониянинг Sumitomo корпорацияси билан учрашув ўтказилган.
Spot маълумотларига кўра, бунда гап Ўзбекистон инвестициялар ва ташқи савдо вазири Сардор Умрзоқовнинг 3 декабрь куни Sumitomo Corporation раҳбарияти билан бўлиб ўтган учрашуви ҳақида бормоқда.
Ушбу учрашувда ҳақиқатан ҳам минтақавий аэропортларни модернизация қилиш ва уларни бошқариш, саноат ва транспорт-логистика инфратузилма объектларини ташкил этиш бўйича бир қатор лойиҳаларни амалга оширишда ҳамкорлик қилиш имкониятлари кўриб чиқилган.
«Коммерсантъ»нинг ёзишича, «Новапорт» ҳали музокаралардан чиққани йўқ ва Ўзбекистондаги активларга ҳамон қизиқиш билдирмоқда. Нашрнинг музокаралар жараёнидан бохабар манбаси берган маълумотларга кўра, «Новапорт» ва Ўзбекистон Инвестициялар ва ташқи савдо вазирлиги ўртасидаги сўнгги учрашув тахминан икки ой аввал бўлиб ўтган ва консессия муддати ҳақидаги масалада тўхтаб қолган.
«Коммерсантъ» маълумотларига кўра, «Новапорт» Ўзбекистон аэропортларини 30 йилдан кўпроқ муддатга олишни хоҳламоқда, Ўзбекистон расмийлари эса бунга мутлақо қарши.
«Новапорт»ни назорат қилувчи АЭОН холдинги эгаларидан бири Роман Троценконинг таъкидлашича, компания Ўзбекистон ҳукумати билан музокараларни тўхтатмаган: «Аэропортларга қизиқиш ҳали ҳам бор. Айни вақтда мамлакат ҳукумати бу активлар билан ўзи мумкин деб ҳисоблаган ишни қилишга ҳақли».
Ўзбекистон аэропортларини СССР парчаланиб кетганидан то 2018 йилга қадар — Президент Шавкат Мирзиёев авиаташувчини Uzbekistan Airways ва Uzbekistan Airports’га ажратиш тўғрисидаги фармонни имзолагунича, «Ўзбекистон ҳаво йўллари» авиакомпанияси томонидан назорат қилинган.
Uzbekistan Airports октябрь ойида ташкил этилган. Очиқ манбалардаги маълумотларга кўра, Самарқанд аэропортидаги йиллик йўловчи оқими 0,5 миллион кишини ташкил этади. Наманган ва Урганч аэропортлари бўйича очиқ манбаларда маълумот йўқ.
«ВТБ Капитал» эксперти Елена Саханова Самарқанд аэропортига киритилиши мумкин бўлган инвестициялар тахминий ҳажмини 300—500 миллион долларга баҳоламоқда. «Коммерсантъ» суҳбатдошлари Ўзбекистон аэропортларига киритилиши кутилаётган инвестиция «Новапорт»нинг йирик лойиҳалари қаторига киритилган, бироқ аниқ сумма ошкор қилинмаган.
Аэропортларнинг япон компаниясига берилиши эҳтимоли ҳақида фикр билдираркан, «Коммерсантъ»нинг аэропорт соҳасидаги суҳбатдошлари японларнинг устунлиги технологиялар ва халқаро капиталдан фойдаланиш имкони борлигида бўлиши мумкинлигини қайд этиб ўтди.
Бироқ, «Коммерсантъ» манбаларидан бирининг қайд этишича, япон корпорациялари «сифатли аммо узоқ қуришади, улар ёпирилиб ишлашга ўрганмаган», шу боис инвестиция киритишнинг шошилинч муҳлати ва консессиянинг қисқа муддатига уларнинг ҳам рози бўлиши эҳтимоли кам.
Елена Саханованинг таъкидлашича, аэропортларга киритилган инвестициялар одатда 10—15 йилда, йирик лойиҳалар эса 15—20 йилда ва ундан кўпроқ муддатда ўзини оқлайди. Шу жиҳатдан олиб қараганда, Саханованинг фикрича, «Новапорт» сўраётган муддат асослидек кўринади. Бошқа томондан эса, Япония томонида технологик жиҳатдан устунлик бўлиши мумкин.
Изоҳ (0)