O‘zbekistonning ayrim aeroportlari Rossiyaning “Novaport” kompaniyasiga topshirilishi haqida xabar berilgan edi — 2019-yil may oyida imzolangan hadli bitimga muvofiq, shirkat Samarqand, Namangan va Urganchdagi aeroportlarni modernizatsiya qilishga kirishishi kerak edi.
Reja bo‘yicha birinchi bo‘lib Samarqand aeroporti rekonstruksiyadan chiqarilishi kerak: 2022 yilda shahar Shanxay hamkorlik tashkiloti sammitini qabul qiladi, bu Samarqandning postsovet davrida qabul qilgan birinchi eng yirik tadbiri bo‘ladi.
Soha mutaxassislarining ta’kidlashicha, rekonstruksiya ishlari uchun qo‘yilgan muddat “juda qisqa”. Namangan va Urganch aeroportlari modernizatsiyasi uchun ko‘proq — taxminan besh yildan vaqt ajratilgan.
Ushbu loyihalarda rossiyalik investorning ishtirok etishi MDHdagi xususiy egasi yoki investori yo‘q, biroq samaradorligi yuqori so‘nggi infratuzilmaviy aktivlardan biri — Toshkent aeroporti boshqaruvini qo‘lga kiritish yo‘lidagi ilk qadamlardan biri sifatida ko‘rilayotgan edi.
Biroq, Rossiyaning “Kommersant” nashri ma’lumotlariga ko‘ra, O‘zbekiston hukumati va “Novaport” o‘rtasidagi muzokaralar boshi berk ko‘chaga kirib qolgan. Hukumat ushbu aeroportlarni investor so‘rayotganidek 30 yil muddatga konsessiyaga berishga tayyor emas.
“Kommersant”ning yozishicha, O‘zbekiston hukumati boshqa investor izlash ishlarini allaqachon boshlab yuborgan, xususan, dekabr boshida Yaponiyaning Sumitomo korporatsiyasi bilan uchrashuv o‘tkazilgan.
Spot ma’lumotlariga ko‘ra, bunda gap O‘zbekiston investitsiyalar va tashqi savdo vaziri Sardor Umrzoqovning 3-dekabr kuni Sumitomo Corporation rahbariyati bilan bo‘lib o‘tgan uchrashuvi haqida bormoqda.
Ushbu uchrashuvda haqiqatan ham mintaqaviy aeroportlarni modernizatsiya qilish va ularni boshqarish, sanoat va transport-logistika infratuzilma obyektlarini tashkil etish bo‘yicha bir qator loyihalarni amalga oshirishda hamkorlik qilish imkoniyatlari ko‘rib chiqilgan.
“Kommersant”ning yozishicha, “Novaport” hali muzokaralardan chiqqani yo‘q va O‘zbekistondagi aktivlarga hamon qiziqish bildirmoqda. Nashrning muzokaralar jarayonidan boxabar manbasi bergan ma’lumotlarga ko‘ra, “Novaport” va O‘zbekiston Investitsiyalar va tashqi savdo vazirligi o‘rtasidagi so‘nggi uchrashuv taxminan ikki oy avval bo‘lib o‘tgan va konsessiya muddati haqidagi masalada to‘xtab qolgan.
“Kommersant” ma’lumotlariga ko‘ra, “Novaport” O‘zbekiston aeroportlarini 30 yildan ko‘proq muddatga olishni xohlamoqda, O‘zbekiston rasmiylari esa bunga mutlaqo qarshi.
“Novaport”ni nazorat qiluvchi AEON xoldingi egalaridan biri Roman Trotsenkoning ta’kidlashicha, kompaniya O‘zbekiston hukumati bilan muzokaralarni to‘xtatmagan: “Aeroportlarga qiziqish hali ham bor. Ayni vaqtda mamlakat hukumati bu aktivlar bilan o‘zi mumkin deb hisoblagan ishni qilishga haqli”.
O‘zbekiston aeroportlarini SSSR parchalanib ketganidan to 2018 yilga qadar — Prezident Shavkat Mirziyoyev aviatashuvchini Uzbekistan Airways va Uzbekistan Airports’ga ajratish to‘g‘risidagi farmonni imzolagunicha, “O‘zbekiston havo yo‘llari” aviakompaniyasi tomonidan nazorat qilingan.
Uzbekistan Airports oktabr oyida tashkil etilgan. Ochiq manbalardagi ma’lumotlarga ko‘ra, Samarqand aeroportidagi yillik yo‘lovchi oqimi 0,5 million kishini tashkil etadi. Namangan va Urganch aeroportlari bo‘yicha ochiq manbalarda ma’lumot yo‘q.
“VTB Kapital” eksperti Yelena Saxanova Samarqand aeroportiga kiritilishi mumkin bo‘lgan investitsiyalar taxminiy hajmini 300—500 million dollarga baholamoqda. “Kommersant” suhbatdoshlari O‘zbekiston aeroportlariga kiritilishi kutilayotgan investitsiya “Novaport”ning yirik loyihalari qatoriga kiritilgan, biroq aniq summa oshkor qilinmagan.
Aeroportlarning yapon kompaniyasiga berilishi ehtimoli haqida fikr bildirarkan, “Kommersant”ning aeroport sohasidagi suhbatdoshlari yaponlarning ustunligi texnologiyalar va xalqaro kapitaldan foydalanish imkoni borligida bo‘lishi mumkinligini qayd etib o‘tdi.
Biroq, “Kommersant” manbalaridan birining qayd etishicha, yapon korporatsiyalari “sifatli ammo uzoq qurishadi, ular yopirilib ishlashga o‘rganmagan”, shu bois investitsiya kiritishning shoshilinch muhlati va konsessiyaning qisqa muddatiga ularning ham rozi bo‘lishi ehtimoli kam.
Yelena Saxanovaning ta’kidlashicha, aeroportlarga kiritilgan investitsiyalar odatda 10—15 yilda, yirik loyihalar esa 15—20 yilda va undan ko‘proq muddatda o‘zini oqlaydi. Shu jihatdan olib qaraganda, Saxanovaning fikricha, “Novaport” so‘rayotgan muddat asoslidek ko‘rinadi. Boshqa tomondan esa, Yaponiya tomonida texnologik jihatdan ustunlik bo‘lishi mumkin.
Izoh (0)