• Профилга Кириш
  • 1744009905_435.svg 1744009905_642.svg

  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
O'zbekcha
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
    • USD12777.52
    • RUB161.54
    • EUR14590.65
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Тошкентда
      +29°C
      • Андижон
      • Қарши
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Фарғона
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Термиз
      • Наманган
      • Тошкент
      • Навоий
      • Тошкент вил
      • Нукус
      • Урганч
    • Daryo
      • Интернет-нашр
      • Таҳририят
      • Алоқа маълумотлари
      • Фойдаланиш шартлари
      • Махфийлик сиёсати
      • Янгиликлар архиви
    • Реклама
    • Ижтимоий тармоқлар
      • Instagram | Расмий
      • Instagram | Лайфстайл
      • Instagram | Спорт
      • Facebook | Расмий
      • OK | Расмий
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Рус тилида
      • YouTube | Daryo Глобал
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • Ўзбекистон
      • Бошқалар
      • Навоий
      • Тошкент вилояти
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Қашқадарё
      • Сурхондарё
      • Хоразм
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Наманган
      • Фарғона
      • Aндижон
      • Қорақалпоғистон
      • Тошкент ш.
      • Меҳридарё
      • Об-ҳаво
    • Марказий Осиё
      • Ўзбекистон (Маҳаллий)
      • Афгонистон
      • Қирғизистон
      • Қозоғистон
      • Туркманистон
      • Тожикистон
    • Дунё
    • Пул
      • Бизнес
      • Иқтисодиёт
      • Молия
      • Крипто
    • Маданият
      • Кино
      • Китоб
      • Мусиқа
      • Шоу-бизнес
    • Лайфстайл
      • Аёллар саҳифаси
        • Фарзанд
        • Гўзаллик
        • Карьера
        • Маслаҳатлар
        • Мода
        • Рецептлар
      • Технологиялар
        • Архитектура
        • Гаджетлар
        • Илм-фан
        • Коинот
        • Медиа
      • Авто
      • Қўзиқорин
      • Саёҳат
      • Саломатлик
      • Таълим
        • Абитуриент
        • Инглиз тилини ўрганамиз!
    • Спорт
      • Футбол
      • UFC
      • Бокс
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Ўзбекистон

    «Ўзбек бундай демайди». Ўзбек тили ва адабиёти университети ректори тил атрофидаги баҳсларга муносабат билдирди

    Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университети ректори, филология фанлари доктори, профессор Шуҳрат Сирожиддинов рус тилига расмий мақом бериш борасидаги таклифлар бўйича ўз муносабатини баён қилди.

    Фото: ТошДЎТАУ

    Фото: ТошДЎТАУ

    Тил – миллатнинг мавжудлик шарти. Миллат вужуд бўлса, тил - унинг руҳи. Шу боис ўзини таниган, ўзлигига эга ҳар бир миллат она тили ривожини ҳаёт-мамот масаласи деб билади. Тил тараққийси учун бор имкониятини ишга солади. Бундан 30 йил олдин давлат тили ҳақида қонун қабул қилингани – тил тараққиётини ҳуқуқий жиҳатдан кафолатлаган эди. Бироқ ўтган давр мобайнида ўзбек тилининг қўлланиш доирасини тўлиқ таъминлашга жиддий эътибор қаратилмади. Натижада давлат тилида иш юритиш аҳамиятсиздек бўлиб қолди. Бунинг оқибатида «эски тузум тарбиясини олганлар» беписандлик билан ўзбек тилининг қадрини ерга уриш ва «рус тилида иш юритиш»га мажбурлади. Ўзбек зиёлиларининг безовта нолишлари ва ёшларнинг дод-фарёдига ҳеч ким қулоқ солмади. Ушбу таҳликали вазият давлатимиз раҳбарларини ташвишга солмаганми дейсиз.

    2016 йилда Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетининг ташкил этилиши, Ўзбекистон Республикаси Бош вазири ва Президентнинг Давлат маслаҳатчиси томонидан 2018 йил 15 майда тасдиқланган «Лотин ёзувига асосланган ўзбек алифбосини кенг жорий этиш ва янада такомиллаштириш бўйича Ҳаракатлар режаси» бўйича тизимли ишлар ташкил этилгани, Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Сенати кенгаши томонидан бу масала алоҳида назоратга олиниб, 2018 йил 15 ноябрдаги «Давлат тили ҳақида»ги Ўзбекистон Республикаси Қонунининг Тошкент шаҳрида ижро этилишини ўрганиш натижалари бўйича КК-456-Ш – сон қарори ва шу асосда Бош вазир томонидан тасдиқланган «йўл харитаси» бу йўналишдаги камчиликларни бартараф этиш давлатимиз раҳбарининг эътиборида турганини англатади. Қолаверса, Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетида лотин алифбосини такомиллаштириш бўйича илмий асосланган таклифларни ишлаб чиқиш бўйича тузилган ишчи гуруҳи икки ярим йил давомида ижтимоий тармоқларда кенг жамоатчилик фикрини ўрганиб, чуқур илмий таҳлилларга асосланган таклифларини Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Сенатига тақдим этган. Яқинда Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлиги томонидан 7 боб, 29 моддадан иборат Ўзбекистон Республикасининг «Давлат тили тўғрисида»ги Қонуни лойиҳаси ишлаб чиқилди. Жумладан, унда 1995 йилда қабул қилинган «Давлат тили ҳақида»ги Ўзбекистон Республикаси Қонунининг 2-, 7-, 8-, 10-, 13-, 16-, 18-, 19-, 20-, 21-, 22-, 24- моддаларига ўзгартириш кўзда тутилган. Таъкидлаш зарурки, Қонуннинг янги таҳрири ҳуқуқий соҳада ва миллий қонунчиликда амалга оширилаётган ислоҳотларни ўзида тўлиқ акс эттириш ҳамда «Давлат тили ҳақида»ги Қонунга тўғридан-тўғри амал қилиш, унинг ижросини сўзсиз таъминлаш, шу кунгача давлат ва жамиятда кўзга ташланган кўплаб муаммоларга ечим топишга йўналтирилгани билан ажралиб туради.

    Бироқ шуни тан олишимиз керакки, бу ишлар узоқ йиллар чўзилиб келди. Минг афсуски, бугунги кунда она тили тақдири учун қайғуриш туйғуси миллатимизнинг ҳар бир фарзандида қалб амри даражасига кўтарилган, дея олмаймиз. Акс ҳолда, «Vesti.uz» сайтида олим, журналист, ҳуқуқшунос, санъаткор, бастакор ва ҳоказодан иборат бир гуруҳ «ўзбек зиёлилари» Ўзбекистонда рус тилига расмий тил мақомини бериш таклифини илгари сурмаган бўлар эди.

    Мурожаат ниҳоятда пухта ўйланган режа асосида тайёрланганлиги кўриниб турибди. Бизнинг «оғриқли» нуқталаримизга урғу бериш орқали ночор қилиб кўрсатишдан тап тортмаслик ҳануз орамизда ўзини «фидойи ватанпарвар» кўрсатган миллий ғоямиз душманлари кўплигини кўрсатади. Мен бу ўринда уларнинг ҳар бир мулоҳазаси кетида нима анқиб турганини яхши тасаввур қилиб турибман. «Ақлли таҳлиллар»дан кўзланган мақсад мени дахшатга солмоқда. Қўйнимиздаги илонлар чақишга хезланди. Бунга асло йўл қўйиш мумкин эмас! Конституция ва қонунлар орқали ҳуқуқий мустаҳкамлаб қўйилган она тилимизни ҳимоя қилиш ўрнига бизнинг рус халқи ва унинг тилига бўлган чуқур ҳурматимиздан фойдаланиб ўзларининг хуфия мақсадларини амалга оширишга киришганлигидан уларнинг миллати ўзбек эканлигига шубҳа қилиб қолдим. Бу жирканч мақсад остида жамиятни пароканда қилиш, юртимизда тинч-тотув яшаб келаётган миллат ва элатлар ўртасига нифоқ солиш, онги тўлиқ шаклланмаган ёшларни хаёлини бузиш режалари йўқ дейсизми? Рус тилини иккинчи расмий тил сифатида киритиш таклифи бир баҳона, холос! Буларга кўрсатилган шунча эҳтиром, эъзоз – ҳайф! Букрини гўр тузатади, деганлари шу бўлса керак.

    Шу нуқтада ўзимизда ҳам айб бордек. Тезлик билан лотин ёзувига асосланган алифбомизни ислоҳ этиб, тўлиқ жорий этишга шошилишимиз, бунга қарши бўлганларга зарба беришимиз керак. Қозоғистон бу масалани шартта ҳал қилди, қўйди. Биз нимани кутяпмиз? Университет томонидан алифбони такомиллаштириш, имло қоидаларини ишлаб чиқиш, «Реклама тўғрисида»ги Ўзбекистон Республикаси Қонунига ўзгартириш киритиш ҳақида илмий асосланган таклифлар Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Сенатига киритилган. Амалий ишларга ўтиш вақти келмадими? Сенат кенгаши томонидан илгари сурилган «Давлат тили тўғрисида»ги Ўзбекистон Республикаси Қонуни ижросини таъминлаш ва давлат тилида иш юритиш ҳамда реклама ёзувларини назорат этувчи «Тил инспекцияси»ни ташкил этиш ҳақидаги режани амалга ошириш зарур. Ўзбек тилига тўғри ва адолатли муносабатни шакллантириш, унга ҳар томонлама эътиборни кучайтириш, уни замонавий илм-фан, интернет тилига айлантириш лозим. Шундагина халқимизнинг қалби ором топади, бузғунчи ғояларнинг пайи қирқилади. Ўзбекистонда ўзбек тили чинакам давлат тилига айланади.

    06.05.2019, 00:02   Изоҳ (0)   82901
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Изоҳ (0)

    Кириш
    Жавоб қолдиринг Бекор қилиш

    Мавзуга доир

    Россиядаги «Ракус» ташкилоти директори Андижонга ташриф буюрди

    05.05.2019, 22:40

    «Чирчиқ» полигонида қудратли техникалар беллашуви якунланди. Ғолиблар номи маълум (фото)

    05.05.2019, 22:20

    Қаршида профилатика инспекторларига хизмат планшетлари топширилди

    05.05.2019, 22:00

    Шерзодхон Қудратхўжаев: Ўзбек тили мақомини мустаҳкамлаш учун интернетда ўзбекча контентни кўпайтириш зарур

    05.05.2019, 21:40

    «Вақф» фонди Самарқандда 4 та масжид қурмоқда

    05.05.2019, 21:00

    Андижонда ўтказилган «Адлия сайли»да 60 нафар фуқаро ишли бўлди

    05.05.2019, 19:45
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Сизнинг муаммоингиз ечими


    Tenge Bank Tenge24 иловасида янги рақамли автокредитини эълон қилди


    Сунъий интеллект воситалари ва NVIDIA РТХ 50: янгиланган ASUS ProArt P16 нималарни ўз ичига олади?


    Ўзбекистон қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари Европага йўл олмоқда


    UZTELECOM "Мурувват" тарифини тақдим этади: Атиги 25 000 сўм эвазига ғамхўрлик ва эътибор билан бойитилган алоқа


     ADM Jizzakh Жиззахда жойлашган 5-ихтисослаштирилган муассаса тарбияланувчилари эҳтиёжи учун автобус тақдим қилди


    Хавфсиз шопинг: Octobank рақамли хавфсизлик қоидалари ҳақида


    Sello Ecosystem Фарғона, Андижон ва Наманганда Sello Summer Fest ёрқин фестивалини ўтказди


    Янги уфқлар: Centrum Air ҳафтасига икки марта Тошкентдан Бишкекка парвозларни амалга оширади


    Mobiuz "Меҳрибон" имтиёзли тариф режасини тақдим этди


    AVO'дан янги омонат: йиллик 25% гача — 6 ойда орзуингизни амалга оширинг


    Golden Houseъдан “Ўз Макон”: Тошкентдаги шаҳар ҳаётининг янги мезони


    Kapitalbank ва Visa Ўзбекистон терма жамоасининг ЖЧ-2026 саралаш ўйинини БААда тантанали равишда очишди


    Тошкентда халқаро финтех-ҳодиса — Visa Cashлесс Форум 2025 бўлиб ўтди 


    UCMG Амстердамда бўлиб ўтаётган Мoney 20/20 Europе халқаро финтеч кўргазмасида Ўзбекистон номидан иштирок этади


    Бектемир Residence — оилавий турмуш учун мўлжалланган уй-жой мажмуаси

     

    Тавсия этамиз

    Севги ёхуд КГБ махсус операцияси — грек миллиардерига уйланган совет хизматчиси

    7 июн, 16:20

    Чумчуқларга ем бўлган бургутлар. “Ўргимчак тўри” операцияси Россия учун қанчага тушади?

    4 июн, 18:49
    Audio Icon

    Қуриб қолган кўчатлар, миллионлар шамолга учдими?

    4 июн, 15:03

    Фелдмаршалга алмаштирилмаган Сталиннинг зурриёти — “доҳий” нега ўғлини урушга юборган эди?

    3 июн, 21:10
     
     
     

    Сўнгги янгиликларга ўтиш

    Мутахассис эрийдиган қаҳванинг зарари ва ундан кимлар воз кечиши кераклиги тўғрисида огоҳлантирди

    Лайфстайл | 9 июн, 17:58

    Golden Houseъдан “Ўз Макон”: Тошкентдаги шаҳар ҳаётининг янги мезони

    Реклама | 9 июн, 18:00

    Турк актёри Бурак Ўзчивит рафиқаси Фаҳрие Эвженни туғилган куни билан табриклаб танқидга учради

    Лайфстайл | 9 июн, 17:49

    “Яқинда кўчамиз”. Шерзод Ҳидоятов дастлаб қайси вазирликлар “Янги Тошкент”га кўчирилишини маълум қилди

    Ўзбекистон | 9 июн, 17:32

    The Independent: Россия аллақачон Британия билан уруш ҳолатида

    Дунё | 9 июн, 17:25

    Ўзбекистонда аҳоли зичлиги сўнгги 34 йилда қанчалик ўзгарди?

    Ўзбекистон | 9 июн, 17:15

    Хавфсиз шопинг: Octobank рақамли хавфсизлик қоидалари ҳақида

    Реклама | 9 июн, 16:30

    Австралиялик мухбирга Лос Анжелесдаги намойишларни ёритаётганда резина ўқ отилди (видео)

    Дунё | 9 июн, 17:00
    Daryo About Us

    «Daryo» интернет-нашрининг (Ўзбекистон матбуот ва ахборот агентлиги (ЎзМАА, ҳозирги Ўзбекистон Республикаси Президенти Администрацияси ҳузуридаги Ахборот ва оммавий коммуникациялар агентлиги) томонидан 13.03.2015 йил санасида 0944-сонли гувоҳнома билан оммавий ахборот воситаси сифатида рўйхатга олинган). Матнли материалларини тўлиқ кўчириш ёки қисман иқтибос келтиришга, шунингдек, фотографик, график, аудио- ва/ёки видеоматериалларидан фойдаланишга daryo.uz сайтига гиперҳавола мавжуд бўлган ва/ёки «Daryo» интернет-нашрининг муаллифлигини кўрсатувчи ёзув илова қилинган тақдирда йўл қўйилади. Чоп этиладиган баъзи маълумотлар 18 ёшга тўлмаган фойдаланувчиларга мўлжалланмаган бўлиши мумкин. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» МЧЖ, 2013–2025

    Ёш бўйича чеклов

    Хато топдингизми? Ctrl+Enter тугмаларини босинг

    • Фойдаланиш шартлари
    • Махфийлик сиёсати
    • Реклама
    Нимани қидирамиз?

    Sign In or Register

    Хуш келибсиз!

    Тизимга киринг ёки Рўйхатдан ўтинг.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Рўйхатдан ўтинг

    Рўйхатдан ўтганмисиз? Login.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Сизга парол электрон почта орқали юборилади.

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Матнда хато топдингизми?

    ×

    Раҳмат. Биз сизнинг хабарингизни олдик ва хатони имкон қадар тезроқ тузатамиз.