«Гоша» лақабли гапирувчи қарғаси билан машҳур бўлган марҳум Шодибек ва унинг қарғаси ҳақидаги баъзи тафсилотлар

«Гоша» лақабли инсон тилида сўзловчи жануб қарғаси билан машҳур бўлган сурхондарёлик Шодибек Чориев 9 октябрь куни тонг соат 4:25 да Шеробод туман тиббиёт бирлашмасининг ШТЁБ реанимация бўлимида ҳаётдан кўз юмди. Шодибекнинг мухлислари у ҳақдаги баъзи тафсилотларни «Дарё»га юборди.

У билан боғлиқ бўлган  15 дан ортиқ табиат мавзусидаги ўта қизиқарли мақолалар ва услубий тавсиялар вилоят ва республика миқёсида нашр этилган. Айниқса «Халқ сўзи» газетасида чоп этилган Республикада ягона сўзлай оладиган «Гоша» лақабли қарға ҳақидаги «Гапирадиган қарға» мақоласи, «Термиз оқшоми» газетасидаги «Гоша еттинчи фарзандимиз» мақоласи,  вилоят ўқитувчиларининг «Маънавият гулшани» газетасида чоп этилган «Таълим муассасаларида қушлар байрамини ўтказишга доир тавсиялар» мавзусидаги чиқишлари барча табиатсеварларга катта қизиқиш уйғотди. «Маънавият гулшани» газетаси мухбири И.Шокировнинг Б.Раҳимов ҳақидаги «Шайдойингман, онажоним табиат» номли мақоласи, бундан ташқари «Ўзбекистон» телеканалининг «Қишлоқ ҳаёти» , «Қишлоқдаги тенгдошим», «Ахборот» кўрсатувлари, «Дунё бўйлаб» телеканалининг «Ягона гапирувчи қарға»,  «Ёшлар» телеканалининг  «Сурхон воҳаси» кўрсатуви, «30 000 долларга сотилмаган Гоша лақабли қарға»  Сурхондарё вилоят ва Шеробод туман телекўрсатувлари орқали ва бундан ташқари қўшни давлатлар, Туркия, Афғонистон, Россия телеканаллари орқали унинг иқтидори  кенг оммага намойиш этилган.

1997 йил тахминан май ойининг 15-саналарида Шеробод шаҳридаги «Катта ҳаёт» маҳалла фуқаролар йиғини ҳудудидаги Эшбой Бердиев кўчасида яшовчи уста-дурадгор Муҳиддинов Ҳомид аканинг Самариддин исмли 11 ёшдаги ўйинқароқ  ўғли  Кўҳитанг тоғ этакларида жойлашган Ғуржак қишлоғидан чамаси 15-20 кунлик жануб қарға полапонини ўзига таниш бўлган қўшниси ҳаваскор қушбоқар Бўри ака Раҳимовга олиб келиб «Бўри ака сизга зўр қуш олиб келдим, уни қишлоғимиздаги тоғ арча тагидан топиб олдим, инидан тушиб кетган экан шекилли, оёқ ва қанотлари синган бўлса керак!» дея  қарға полапонини парвариш қилиб олиш учун ҳадя қилганча уйига қайтди.

Бўри ака Раҳимов табиатан қушларга меҳр қўйган инсон бўлиб, қарға полапонини ҳеч иккиланмасдан ўз ҳовлисига  олиб кириб, оиланинг кичик ўғли 6 ёшли Шодибек билан суҳбатлашганча, қарға полапонининг оёқ ва қанотларига малҳам қўйиб, уни очиқ майдонда яъни ҳовли олдидан жой олган мўъжазгина супа ёнида экилган улкан тут дарахти соясида парвариш қила  бошлади.

Кунлар ўтиб қарға боласи тобора соғайиб борар экан, у  оиланинг кенжа ўғли Шодибекнинг жонли ўйинчоғига айланди, уни парвариш қила туриб унга нон ушоқлари, ҳар хил ҳашаротлар, уйда пиширган таомлардан бир бўлагини унга ҳадя этиб парвариш қилиб келди ва қарға боласи уйдагиларнинг гўёки бир эрмагига айланди.

Бўри ака қарға боласига бирон бир «лақаб» қўйишга жазм қилди ва кичик Шодибекка қулайлик туғдириш учун  унга «Гоша» лақабини берди, шу тарзда жануб қарға полапони «Гоша» лақаби билан тобора вояга етиб борди.

Табиатда қарғани яқиндан томоша қилиш мушкул бўлиб уни масофа жиҳатидан яқини билан 15-20 метр наридан томоша қиладиган қизиқувчилар Бўри ака хонадонида парвариш қилинаётган қарғани ўзининг мўъжазгина ҳовлисидаги очиқ майдонда  1-1,5 метр яқинликда томоша қилиб завқланиш мумкин эди.

Касби ўқитувчи ва қўшимча даромад манбаига эга бўлмаган Бўри ака Раҳимов 1998—2001 йилги дон маҳсулоти ва қушлар учун бериладиган омухта ем танқислигидан ҳовлисида парвариш қилинаётган 38 турдаги жами 1250 қуш зотларидан 400-500 таси нобуд бўлди  ва кунларнинг бирида яъни 2000 йилнинг октябрь ойида Шеробод шаҳрининг «Дўстлик» маҳалласи худудидаги Мустақиллик кўчасида жойлашган ҳозирги Шеробод МХККХК биносига ҳарбий қисм кўчиб келганлиги ҳамда унда ишловчи бош командири табиатга ва ундаги жонзотларга қизиқиши ўзгача эканлиги билан Бўри ака томонидан парвариш қилинаётган қушларини томоша қилиб дўстлашиб олди.

Ҳар шанба кунлари оила аъзолари билан қушларни томоша қилиб кетувчи подполковник Қаҳрамон ака  кунларнинг бирида Бўри акага ажойиб таклиф билан мурожаат қилди, у киши ўз таклифида ҳарбий қисмда етарли даражада жонли бурчак қилганлиги ва мумкин бўлса қайтариб бериш шарти билан ҳар хил турдаги қушлардан бериб туриш таклифини билдирди ва келган меҳмонга рад жавобини бера олмаган Бўри ака  шу йилнинг ноябрь ойида ушбу ҳарбий қисмга жами 120 дона парвариш қилиб келаётган қушлари билан биргаликда «Гоша» лақабли қарғани ҳам бериб юборди.

Ҳарбий қисмда ташкилаштирган жонли бурчакда турли хилдаги қушлар билан бир қаторда  жануб қарғаси хам парваришланиб, уни Бўри акани таклифига биноан  ҳар 3-4 кунда қисмдаги ҳовлига саёҳатга чиқариб туриш таъкидланганлиги учун ҳам хизматни ўтаётган аскарлар  очиқ майдонда юрган «Гоша»ни ўз лақаби билан атаб унга ҳазилона тарзда «Гоша», «сафга тур», «ростлан», «нос бер», «Борис ака» каби сўзлар билан ўртоқлашар эди.

2002 йилнинг айни саратонида  ҳарбий қисм командири подполковник Қаҳрамон ака иши юзасидан ғарбий округга ишга кетаётганлиги айтиб,  олган омонатлари билан бир қаторда «Гоша» ҳам хизматдан қайтди ва  шу куни Бўри ака хонадонида ҳақиқий аскар байрами  бўлди.

Орадан 3-4 кун ўтгач, кечки таомланиш вақтида оила бекаси Собира ая турмуш ўртоғига юзлана кундалик ишларни бажариб юриш даврида дарвоза томонидан ғалати товушда «Борис ака» деб масхара қилиб кетаётганлиги ва бу ҳолат юзасидан кўчага юзланганда ҳеч ким бўлмаслиги тўғрисида шикоятини айтди, ушбу ҳолат аввалига ҳар 3-4 кунда кейинчалик 2-3 кунда такрорланадиган бўлиб уйдагиларнинг ғашига тегди ва бу ғалати товушни Бўри аканинг болалари ҳам тасдиқлаб, гўёки ушбу товуш маст ҳолдаги кишининг овозига ўхшашлиги тўғрисида баён қилди.

Кунларнинг бирида оила бекаси Собира ая кундалик ишларини юзасидан «Гоша» турган уя олдида, ҳовлига сув келганлигидан фойдаланиб қозон-товоқ, чойнак-пиёлаларни ювиб турган вақтда юқоридаги сўзлар яна такрорланди ва ҳар доимгидек кўчага юзлананди — ҳар домгидек ҳеч ким йўқ ва  ўз ишини давом эттирар экан, юқоридаги овоз «Гоша» сақланаётган қафаснинг салқинлаштириш учун ёпилган гилам ортидан келаётганлигига амин бўлди. Собира ая гиламни кўтариб ичкарида қарғадан бошқа ҳеч бир жонзот йўқлигига гувоҳ бўлиб ёқа ушлади ва ўз ишини давом эттира, не кўз билан кўриб, қулоқ билан эшицинки, барчани «Гоша», «сафга тур», «ростлан», «нос бер», «Борис ака» каби сўзлари билан аҳмоқ қилаётган жонзот бу қарға боласи Гоша эканлигига амин бўлди, Собира ая узоқ вақт қарғанинг сўзларини кузатиб, ин ичида турган қарға инсон талаффузидаги тушунарсиз сўзларини англади.

Кечга яқин ишдан келган Бўри акага оиласи бўлган воқеа ҳақида сўзлаганда, бўлиб юрган ғалати товушлардан хабардорлиги ва бунга ўзи ҳам гувоҳ бўлганлиги, фақат ишонч ҳосил қилмаганлигини таъкидлаб, бу оилавий сир бўлишини таъкидлади.

Бу ғалати товушдан хабардор бўлиб хуноб бўлган Бўри аканинг фарзандлари  ҳам аста-секин  воқеадан воқиф бўлди ва уларни ёнига ўтқазиб, ушбу ҳолатни кўчага, кўрган билганга, маҳалла-кўйга ёймасликни, акс ҳолда ушбу ҳолат бўйича исбот талаб қиладиган кишилар олдида изза бўлишини қаттиқ таъкидлади.

«Гоша» тўғрисида қизиқарли тафсилотлар.