30 ноябрь куни Венада ОПЕКнинг ҳамкор мамлакатлар, хусусан, Россия иштирокидаги йиғилиши бўлиб ўтади, деб ёзади Meduza. Унда, катта эҳтимол билан, нефть қазиб олишга нисбатан чекловни яна бир йилга узайтириш ҳақида қарор қабул қилинади. Хавьер Блас ва Елена Мазневанинг Bloomberg’да эълон қилинган мақоласида таъкидланишича, бунда ҳал қилувчи ролни энди саудияликлар эмас, балки Россия президенти Владимир Путин ўйнайди.
Бир йил аввал ОПЕК сўнгги 15 йилда илк бор нефть қазиб олиш ҳажмини чеклаш борасида картелга аъзо бўлмаган давлатлар билан келишувга эришган эди. Қазиб олиш ҳажмини камайтиришга ҳатто Россия ҳам рози қилинган эди. Бу, етакчилик роли асосан Саудия Арабистони (жаҳондаги энг кўп нефть қазиб олувчи мамлакат)нинг қўлида бўлган ташкилотга саккиз йиллик инқироздан чиқиб кетиш имконини берди — ҳамкор мамлакатлар кўпдан бери ҳатто бир-бири билан ҳам тил топиша олмай қолган эди. Россия ўз мажбуриятини бажарди ва ярим йилдан бери нефть қазиб олиш ҳажми белгиланган миқдорда турибди (яъни, суткасига тахминан 11 миллион баррель).
«Путин энди жаҳоннинг энергетика подшоҳига айланди», — дея Марказий разведка бошқармасининг собиқ таҳлилчиси Хелима Крофтдан иқтибос келтирмоқда Bloomberg. Путиннинг келишув узайтирилиши ҳақидаги биргина имоси (Саудия Арабистони подшоҳи Салмон ибн Абдулазиз ас-Сауднинг Москвага ташрифи арафасида бўлганди бу ишора) ҳам ОПЕК, ҳам бошқа иштирокчи мамлакатлар ҳужжатларни тайёрлашга киришиши учун етарли бўлди (нефть нархи эса шу заҳоти юқорилади). Ва бу (ОПЕКга аъзо бўлмаган) бошқа давлатлар ўзига белгиланган квоталарни бажаришига расмий Ар-Риёд ишончи комил бўлмаган бир вақтдаги вазият.
Россия нархлар ҳозирги даражада бўлиши учун белгиланган чекловда қолишга тайёр: 2016 йилги келишувдан сўнг бир баррель нефтнинг нархи 45 доллардан 63 долларгача кўтарилган эди. Нархнинг бундан ҳам юқори ўсиши Россия учун кўп ҳам фойдали эмас: нефть қанчалик қиммат бўлса, рубль қадри шунча ўсади, бу эса экспортдан келаётган даромадни қисқартиради.
Саудия Арабистони жаҳондаги энг кўп нефть экспорт қилувчи мамлакат сифатида Россия манфаатларига қулоқ тутишга рози, чунки подшоҳликнинг ўзи ҳам ҳозир мураккаб бир аҳволда. Коррупцияга қарши кураш доирасида подшоҳ оиласи аъзоларининг оммавий равишда ҳибсга олиниши шунга олиб келдики, Ар-Риёд нефтнинг юқори нархлари сақланиб қолишидан жуда манфаатдор. Саудиядаги ислоҳотлар муаллифи шаҳзода Муҳаммад бин Салмон тақдири мамлакат иқтисодиётининг барқарорлигига бевосита боғлиқ бўлиб қолган.
«Бу келишув ҳамма учун фойдали. Саудияликларга нефть қазиб оладиган ва бозорга ўз таъсирини ўтказа оладиган йирик ҳамкор керак. Россияга эса Яқин Шарқда геосиёсий ва иқтисодий таъсирга эга бўлиш учун ҳам қазиб олиш чекловларига амал қилиш муҳим аҳамиятга эга», — дейди Стратегик ва халқаро тадқиқотлар маркази ходими Эдвард Чоу.
Изоҳ (0)