«Шубҳали тасодифлар» эпидемияси: «САМПИ»га ўқишга кирган камида 40 абитуриент имтиҳонда ёнма-ён ўтирган

Тошкент давлат иқтисодиёт университети ва Ўзбекистон Миллий университетининг баъзи таълим йўналишларида ўтказилган тест имтиҳонларида шубҳали «тасодифлар» қайд этилгани ҳақида аввал хабар берилган эди.

ЎзМУдаги вазият юзасидан олийгоҳ ректори Авазжон Мараҳимов баёнот бериб, шубҳали йўл билан ўқишга киргани гумон қилинаётган талабаларга нисбатан талаб сентябрданоқ кучли бўлишини таъкидлади. Иқтисодиёт университети раҳбарияти имтиҳонлардаги эҳтимолий қоидабузарликлар юзасидан илгари сурилган айбловларга ҳозирча ҳеч қандай изоҳ бергани йўқ.

Аксинча, ТДИУ ўрнига Олий Мажлис Қонунчилик палатаси депутати Абдуқодир Тошқулов чиқиш қилиб, университетда бу каби ҳолатлар аввалдан борлигини таъкидлади (университет депутатнинг бу айбловига ҳам бирор жавоб қайтарганича йўқ).

Айни вақтда, ТДИУ ва ЎзМУдагига ўхшаш шубҳали ҳолатлар Ўзбекистоннинг бошқа олий таълим муассасаларида ҳам юз бергани маълум бўлмоқда. Хусусан, «Дарё» муштарийларидан бири Тошкент педиатрия тиббиёт институти (собиқ Ўрта Осиё тиббиёт педиатрия институти, халқ орасида «САМПИ»)даги вазиятга эътибор қаратган, вазият юзасидан салмоқли тадқиқот (суриштирув эмас, айнан тадқиқот) олиб борган.

ТошПТИ 2017 йили 450 нафар талабани ўқишга қабул қилди — олийгоҳга ўқишга кириш учун роппа-роса 4400 абитуриент ҳужжат топширган эди. «Дарё» муштарийи олиб борган тадқиқотга кўра, таълим ўзбек тилида олиб бориладиган йўналишларга қабул қилинган талабаларнинг камида 40 нафари ҳамда тиббий педагогик иш йўналишининг рус тили гуруҳига ўқишга кирган 25 нафарининг бари шубҳа остида.

Тадқиқотчи ТошПТИда илинган тест имтиҳонлари натижаларининг барчасини ўрганиб, таҳлил қилиб чиққан. «ТошПТИга борганимда даволаш иши факультетининг баллари ё илинмаган, ёки олиб ташланган эди», — дейди суриштирув муаллифи. Даволаш иши факультетига кириш имтиҳонлари натижалари йўқ экани қуйида қўшимча саволларга сабаб бўлган.

Шубҳадаги 40 киши

Таҳлил натижаларига кўра, таълим ўзбек тилида олиб бориладиган йўналишларга 77 11 470 рақамли жавоблар варақаси эгасидан тортиб то 77 11 511 рақамли жавоблар варақаси соҳибигача бўлган қарийб барча — 40 нафар абитуриент ўқишга кирган (фақат икки киши «йиқилган»). Қайд этиш жоиз, бундай кетма-кетликдаги жавоблар варақалари эгалари бир аудиторияда ўтиради.

77 11 473 — 77 11 488 рақамли жавоблар варақалари оралиғидаги абитуриентлар тиббий педагогик иш йўналишига ўқишга кирган, 77 11 490 — 77 11 511 рақамли жавоблар варақалари оралиғидагилар эса педиатрия иши йўналиши бўйича талаба бўлган (фақат 77 11 509 рақамли жавоблар варақаси эгаси 126,5 балл тўплаб, ўқишга кира олмаган).

«77 11 470, 77 11 471 ва 77 11 472 рақамли жавоблар варақалари ҳақидаги маълумот ТошПТИга илинган маълумотларда йўқ эди. Мен уларни ‘DTM.uz’ сайти орқали текшириб, бу варақаларнинг эгалари ўқишга кирганини билдим. Бу уч киши айнан даволаш иши факультетига ўқишга кирган бўлиши ҳам мумкин», — дейди тадқиқот муаллифи.

Рус гуруҳидаги «тасодиф»

Тиббий педагогика иши факультетининг рус гуруҳига ўқишга қабул қилинган 25 талабанинг 18 нафари қарийб ёнма-ён ўтирган — 77 11 336 дан 77 11 340 гача (5 киши), 77 11 394 дан 77 11 402 гача (8 киши кирган, 1 киши йиқилган), 77 11 430 дан 77 11 438 гача (5 киши кирган, 4 киши йиқилган). Эътиборли томони, уларнинг бари — ўқишга киргани ҳам, кирмагани ҳам — ҳар бир тўғри жавоб учун 1,1 баллдан бериладиган учинчи блок тестлари бўйича камида 30 тадан аниқ жавобни топган (уч киши 36 тадан тўғри жавобни кўрсатган!).

Квотани тўлдирган қолган етти абитуриент ёнма-ён ўтирмаган (лекин улар бошқа-бошқа аудиторияларда ўтирган деб айтиш қийин — 77 11 349, 77 11 352 ва 77 11 360; 77 11 384 ва 77 11 386; 77 11 416 ва 77 11 426). Қизиқ томони, уларнинг бирортаси учинчи блок тест саволлари бўйича жиллақурса 30 та тўғри жавобни белгиламаган. Бу ҳолат 18 кишини бирлаштирган биринчи гуруҳга учинчи блок тестларини ечиш бўйича тилшунос «паровозлар» ёрдам бергану, ажралиб қолганларга уларнинг кўмаги етишмаган, деган дастлабки хулосага ҳам сабаб бўлиши мумкин.

Муаммоли ТошПТИ

ТошПТИдаги қабул жараёни ва тест имтиҳонлари 2017 йилги қабул мавсуми давомида биринчи марта тилга тушаётгани йўқ. Июль ойида ТошПТИ мутассаддилари абитуриентларнинг ҳужжатларини қабул қилишни турли важлар, техник воситаларни сабаб қилиб пайсалга солаётгани ҳақида мақола эълон қилинган эди.

Мақолада, жумладан, бир абитуриент ўз ҳужжатларини институт қабул комиссиясига топшириши учун икки-уч кунлаб вақт сарфлашга мажбур бўлаётгани, оқибатда вилоятлардан узоқ йўл босиб келган абитуриентлар кўчаларда қолиб кетаётгани баён қилинган эди.

ТошПТИ маъмурияти фуқаролар мурожаати асосида тайёрланган июль ойидаги чиқишга ҳеч қандай муносабат билдирмади. Умид қиламизки, ўқишга киришдаги шубҳали вазиятлар ҳақидаги ҳозирги ахборот институт ректорати томонидан бееътибор қолдирилмайди ва жамоатчиликка бу ҳолатлар юзасидан олиб борилаётган ишлар бўйича маълумот берилади.