Давлатнинг ташқи босимларга дош беришида парламентнинг ўрни муҳим. Бу ҳақда сиёсатшунос Ҳамид Содиқ YouTube’даги “Хўп” подкастидаги чиқишида фикр билдирди.
Ҳамид Содиқнинг айтишича, сиёсий қарор бир киши томонидан қабул қилинса, ҳамиша заиф бўлади. Шу сабаб жараёнда парламент ўрни доим муҳим ҳисобланади.
“Келгуси 5–10 йил ичида Олий Мажлис деб номлаган ва бугун комада ётган сиёсий институтни тирилтириш керак. Жаҳон чемпионатига чиққанимиз, боксчилар 6 ёки 8 та олтин медал олгани вақтинчалик ютуқлар, аммо институционал ютуқлар эмас. Ҳа, бу ислоҳотларнинг бир кўриниши бўлиши мумкин. Дунёдаги энг катта стадионга эга бўлганимиз, Тошкент ситида Марказий Осиёнинг энг катта биносини қурганимиз ҳеч нарсани белгилаб бермайди. Кўриб турибмизки, босимга халқи билан ҳисоблашадиган давлатлар дош бермоқда. Масалан, Украина. Россия авторитаризм сабаб дунёнинг камида 40 фоиз энергиясини ўзида жамлаган бўлса-да сиёсий босимларга дош бериши қийин бўляпти. Биз ядро қуролига эга бўлишимиз керакми ёки йўқ деган масалаларни ҳамиша парламент призмасидан ўтказиб келганимиздан кейингина сифатли бўлади. Биз ҳар қандай сиёсий қарорларни қабул қилишда парламент призмасидан ўтказиб, уни оммага очиқлаб келганимиздагина у сифатли бўлади. Халқ шундан кейин қабул қилинаётган қарорларга, қонунларга ишона бошлайди. Шунинг учун бунинг ягона институционал йўли—фақатгина Олий Мажлисга қўрқмасдан шаффоф сайловлар ўтказиш ва унга имкон беришдир”, деди сиёсатшунос.
Ҳамид Содиқ масалани таҳлил қиларкан, парламентнинг асосий вазифасига нима эканига тўхталди. Мутахассиснинг таъкидлашича, қонун қабул қилиш бу Олий Мажлиснинг энг сўнги вазифаси ҳисобланади.
“Парламентнинг муқаддас вазифаларидан бири ҳокимиятда қабул қилинаётган қонунларни оммавийлаштириб беришдир. Яъни гап қонун яхши ёки ёмонлигида эмас. Президент аппарати, Вазирлар Маҳкамаси ёки Олий Мажлиснинг ўзи қабул қилинаётган сиёсий қарорлар, қонунларни оммага чиқариб, шаффофлаштириб бериш парламентнинг вазифаси. Шунинг учун Олий Мажлисда эмоцияларга рухсат берилади. Масалан, Буюк Британия парламентида депутатлар бир-бири билан қандай тортишади. Эмоционал фикрлар билдирилади. Майли, бир оз ёқалашиб кетса ҳам ёки сўкишса ҳам ҳеч муаммоси йўқ. Бу Олий Мажлисга хос хусусият. Шунинг учун ҳам у думалоқ, татами кўринишида. Баҳслашиш учун думалоқ жойлашган бўлади. Ундан қўрқиш керак эмас. Агар қарор оммавийлашса, унга нисбатан халқнинг легитимлиги ошади. ‘Мен иштирок этдим, энди ижро этишим керак’, деган тушунча пайдо бўлади. Бундан буёғига Ўзбекистон ёпила олмайди, бунинг иложи ҳам йўқ. Олий Мажлис тирик бўлиши ҳокимият манфаати учун ҳам яхши. Парламент ва халқ уйғоқ бўлишидан қўрқиш керак эмас”, деди таҳлилчи.
Аввалроқ Сенат мухолифат ҳуқуқларини кучайтиришга оид қонунни маъқуллагани хабар қилинганди.
Изоҳ (0)