«Шинам ва кўркам, барча шарт-шароитлар яратилган мактабда ўқишга нима ецин?!». Бу катта авлод вакилларининг орзу-истаги эди. Шукрки, мустақиллик йилларида таълим тизими тубдан ислоҳ қилинди. Фарзандларимизнинг таълим олиши учун замонавий мактаблар қурилишига алоҳида эътибор қаратилди. 2004–2009 йилларда Мактаб таълимини ривожлантириш давлат умуммиллий дастури, ундан кейинги йилларда Инвестиция дастури асосида юзлаб кўркам мактаблар қад ростлади, аксарияти таъмирдан чиқарилди. Болаларимиз ота-оналари орзу қилган имконият ва шарт-шароитларга эга билим масканларида таълим ола бошладилар. Аммо...
2016 йилда Наманган шаҳридаги 6 та, яъни 14-, 15-, 36-, 44-, 50- ва 55-умумтаълим мактабларида капитал таъмир ва реконструкция ишлари олиб борилиб, илм масканлари янги қиёфа ва шарт-шароитларга эга бўлган эди. Ўтган йили фойдаланишга топширилган бир нечта таълим муассасасида билим олишга астойдил киришган ўғил-қизларнинг шодлиги чексиз, қувончлари бир олам бўлди. Лекин 50-мактаб ўқувчиларининг хурсандчилиги узоққа чўзилмади. 2016—2017-ўқув йили якунлангач, жамоа зиммасига янги мактабни таъмирлаш ташвиши тушди.
Бир йил муқаддам дастур асосида 1 миллиард 512 миллион 435 минг сўм маблағ сарфланиб, капитал реконструкция қилинган мактаб яна таъмирталаб аҳволда! Таълим муассасасининг бугунги ҳолати билан танишарканмиз, мактаб директорининг маънавий-маърифий ишлар бўйича ўринбосари Рустамжон Қосимов ва ўқув ишлари бўйича ўринбосари Раҳбарой Шомирбоева мактабни янги ўқув йили, куз-қишки мавсумга тайёрлаш ишлари жадал олиб борилаётганини таъкидлади.
— 2017—2018-ўқув йилига пухта ҳозирлик кўриш мақсадида маҳаллий бюджетдан 6 миллион сўм ажратилди, аммо мактаб биносининг айрим жойлари таъмирталаб бўлиб қолгани сабабли ҳомийлик асосида ота-оналардан 7 миллион сўм йиғилиб, таъмирлаш ишларига сарфланяпти, — дейди директор ўринбосарлари. — Ўтган йили бир ярим миллиард сўмдан ортиқ маблағ эвазига реконструкция қилинган бинонинг айрим қисмлари, синф хоналари ва йўлакларда бўёқ, сувоқ кўчиб тушди. Спорт зали, тиббиёт хонаси, ошхона, биринчи ва иккинчи қаватлардаги айрим синфхоналарни мактаб жамоаси кучи билан қайта таъмирдан чиқардик.
Капитал реконструкция қилинган иншоот нега бир йилдаёқ таъмирталаб ҳолга келиб қолди? Объектда қурилиш-таъмирлаш ишларини олиб борган (ишни сифатсиз бажарган!) «Ровустонқурилишсервис» МЧЖ масъуллари бундан хабардорми?
Бизга маълум бўлишича, мактаб маъмуриятининг мурожаатидан сўнг МЧЖ қурувчилари қайта таъмирлаш ишларининг бир қисмини бажариб берган. Аммо тугалланмаган қурилиш ишлари яна ўқитувчилар зиммасида қолган.
Худди шундай ҳолат шаҳардаги 44-умумтаълим мактабида ҳам кузатилди. Мактаб ўтган йили «Стандартқурилиш» МЧЖ қурувчилари томонидан капитал реконструкция қилинган. Бунёдкорлик ишлари учун давлат бюджетидан 1 миллиард 400 миллион сўм ажратилган. Қурилиш-таъмирлаш ишлари сифатсиз бажарилгани, сифатсиз қурилиш материаллари ишлатилгани туфайли ўқув биносининг ташқи ва ички қисмидаги деворлар бўёғи кўп ўтмай кўча бошлади. Биринчи қаватдаги иккита математика хонаси поли эса ярим йил ўтмаёқ яроқсиз ҳолга келган.
— Эшик ва дераза ромларига ўта сифатсиз тутқичлар, қулфлар, ошиқ-мошиқлар ўрнатилгани сабабли ўқув йили давомида уларни алмаштиришга мажбур бўлдик, — дейди мактаб директорининг хўжалик ишлари бўйича ўринбосари Зоҳиджон Дадабоев. — Таъмирдан уч ой ўтгач, мактаб радиоузели ишламай қолди. Бир неча бор мурожаатимиздан кейин қурувчи ташкилот мутахассислари келиб уни тузатиб беришди. Бироқ синфхоналарнинг ҳолатига парво ҳам қилишмади. Бу йил ўз кучимиз билан полларни қайта бўядик. Ҳар бир хонага 7-8 банка бўёқ сарфлашга тўғри келди. Бунинг учун ота-оналардан ҳомийлик асосида қарийб 17 миллион сўм йиғиб, қурувчилар қолдирган кемтикларни тузатдик...
Мактаб директори Исломжон Эгамбердиевнинг айтишича, «Стандартқурилиш» МЧЖ мутасаддилари қайта таъмирлаш ишлари учун ўз ҳисобидан 60 кг бўёқ берган. Аммо бу камчиликларни тўлдириш учун етарли бўлмаган.
Дарвоқе, тендер шартларига кўра, лойиҳадаги маблағнинг 5 фоизи қурувчилар ҳисобига барча ишлар бажариб бўлингач, бир йилдан сўнг ўтказиб берилиши лозим. 50- ва 44-умумтаълим мактабларида қурилиш-таъмирлаш ишларини бажарган корхоналарнинг 5 фоизлик кафолат маблағи ҳали буюртмачи ташкилот — Наманган вилояти инжиниринг компанияси ҳисоб рақамида турибди. Компания қурилиш ташкилотлари билан якуний ҳисоб-китоб қилаётганда сифатсиз бажарилган иш учун тегишлича улушни олиб қолиш ҳисобидан мактабларда қайта таъмирлаш ишларига сарфланган маблағларни қоплаб берармикан?
Поп туманидаги 3-умумий ўрта таълим мактаби жамоаси ҳам ўтган ўқув йилини янгиланган бинода қарши олган эди. Афсуски, кўп ўтмай бинони иситиш тизимида носозлик вужудга келиб, қувурлардан сув оқа бошлаган ва девор бўёқларини ювиб кетган. Афтидан бу камчиликларни «икир-чикир» дея писанд қилмаган Абдувосит Умаров раҳбарлигидаги «Қурилиш-савдо» хусусий корхонаси қурувчилари педагогик жамоанинг бир неча бор мурожаатига қарамай мактабга қайта қадам босмаган.
2016 йили шу тумандаги 19-мактабда «Соҳмон қурилиш сервис» хусусий корхонаси томонидан қурилиш-таъмирлаш ишлари олиб борилган. Иш сифатсиз бажарилганидан мактаб биноси ёнидаги ёнғин хавф¬сизлиги ҳавзасида сув сақлаб бўлмайди — тагидан оқиб, ерга сингиб кетади. Девордаги бўёқлар ўтган ўқув йилининг ўзидаёқ тўкила бошлаган. Қурувчи ташкилот мутасаддилари бу масалага эътиборсиз қараб келмоқда. Таълим муассасаси раҳбари Гулбаҳор Қуролованинг таъкидлашича, оқибатда мактабни янги ўқув йилига тайёрлашда ота-оналарнинг моддий ёрдамидан фойдаланишга мажбур бўлинган.
— Ота-оналар билан кенгашган ҳолда 3,5 миллион сўм йиғдик. Мактаб васийлик кенгаши, касаба уюшмаси ва маъмуриятнинг қўшма йиғилиши қарори асосида йиғилган пулларга қурилиш-пардозлаш материаллари сотиб олдик, — дейди Гулбаҳор Қуролова.
Биз «Соҳмон қурилиш сервис» хусусий корхонаси раҳбари О.Холмирзаев билан телефон орқали боғланишга ҳаракат қилдик. Ўзини ишлаб чиқариш бўлими бошлиғи, дея исм-фамилиясини айтишни истамаган суҳбатдошимизнинг сўзларига кўра, «камчиликлар тезда тузатилар» экан. Аммо янги ўқув йилига саноқли кунлар қолмоқда. Чала қолган ишлар қачон битиши тўғрисидаги саволимиз эса очиқ қолди.
Наманган шаҳридаги 44-мактабни капитал реконструкция қилган «Стандартқурилиш» корхонаси раҳбари Асқаржон Муллабоев ҳам телефонда айнан шу гапни такрорлаш билан чекланди.
2017 йилги Инвестиция дастурига кўра, айни пайтда вилоятдаги 20 та мактабда қурилиш-таъмирлаш ишлари олиб бориляпти. Бунинг учун қарийб 37 миллиард сўм йўналтирилган. Давлат бюджетидан ажратилган бу маблағлар бу йил қандай сарфланмоқда? Ишлар сифатсиз бажарилиб, пуллар ҳавога совурилмаяптими?
Бу саволга вилоят халқ таълими бошқармаси мутахассиси Ғолибжон Асрақулов шундай жавоб қайтарди:
— Ўтган йили фойдаланишга топширилган айрим умумтаълим мактабларида бажарилган қурилиш-таъмирлаш ишларининг сифатсизлиги тўғрисидаги ҳар бир эътироз жойларда синчиклаб ўрганиляпти ва тегишли ташкилотлар билан камчиликларни бартараф этиш бўйича зарур чора-тадбирлар амалга оширилмоқда. Бундай камчиликлар бу йил ҳам юзага келмаслиги учун қурилиш соҳаси бўйича билим ва тушунчага эга мутахассислар, жамоатчилик вакиллари, мактаб ўқитувчилари ва раҳбарларидан иборат махсус ҳайъат гуруҳи тузилган. Улар деярли ҳар куни таъмирлаш ишлари олиб борилаётган мактабларда бўлиб, иш ва материаллар сифатини назорат қиляпти. Аниқланган муаммо ва камчиликлар ўша жойнинг ўзида масъуллар билан ҳал этилмоқда.
Дунё иморатлари ичида энг улуғи мактаб бўлса, уни қуриш-таъмирлаш бўйича зиммасига юкланган вазифага масъулиятсизлик билан ёндашиш фарзандларимизга, халқимизга ва давлатимизга хиёнат қилиш билан баробардир. Бу масалага кенг жамоатчилик, биринчи навбатда, мутасадди раҳбарлар, қолаверса, мактаб маъмурияти, маҳалла фаоллари ва ота-оналар бефарқ қарамаслиги лозим.
Ғанишер Акбаров, «Маърифат» газетаси мухбири
Изоҳ (0)