Дональд Трамп мусулмон мамлакатлардан келаётган муҳожирларнинг АҚШга киришини чеклаш тўғрисидаги фармонни имзолаганидан кейинги биринчи кунда АҚШ чегара хизматлари 200 нафарга яқин одамни қўлга олди. Аэропортларда муҳожирларнинг қўлга олинишига қарши намойишлар бошланди; ўнлаб халқаро етакчилар ва бошқа нуфузли шахслар Трампнинг кўрсатмаларини танқид остига олди. Намойишларнинг биринчи куни якунига кўра, суд президент фармони ижросини тўхтатиб қўйди. Meduza нашри Трамп ва мусулмон мамлакатлар муҳожирлари қарама-қаршилигининг асосий жиҳатларига тўхталиб ўтди.
Дональд Трамп 27 январь куни АҚШга қочоқларнинг киришини чеклаш тўғрисидаги ҳужжатни имзолади. Фармонга мувофиқ, барча қочоқларни қабул қилиш тўрт ойга тўхтатилади. Бундан ташқари, фармон Ироқ, Сурия, Эрон, Судан, Ливия, Сомали ва Яманнинг ҳатто АҚШ визасига эга фуқароларига мамлакатга киришни уч ойга тақиқлайди. Чеклов «грин-карта» эгаларига — яъни, АҚШда расман яшаш ва ишлаш учун гувоҳномага эгаларга ҳам тааллуқли. CNN’нинг ёзишича, энди «грин-карта»нинг мавжудлиги номлари санаб ўтилган мамлакатлардан келганларнинг АҚШ ҳудудига киритилишига асос бўла олмайди. Трамп мазкур фармон террорчиликка қарши кураш учун зарурлигини таъкидлаган.
Ҳукумат бу фармонни қандай талқин қилиш кераклигини дарҳол англай олгани йўқ. CNN маълумотларига кўра, одатдаги амалиётдан фарқли равишда, бу ҳужжат Адлия вазирлиги мутахассислари иштирокисиз тайёрланган — вазирлик вакиллари одатда ижро ҳокимияти учун фармон ва қонунлар ижроси бўйича йўриқнома тайёрлаб берарди. Бундан ташқари, чегара хизматига масъул ҳисобланган вазирлик ҳам фармон матни билан фақат ҳужжат имзоланаётган кунда танишишга муваффақ бўлган.
CNN’нинг хабар беришича, чегара хизмати чеклов айнан қайси мамлакатларнинг фуқароларига дахл қилишини дастлаб билмаган. Ҳужжатда мамлакатларнинг номи кўрсатилмаган: у Обама маъмуриятининг визасиз киришни чеклаш тўғрисидаги низоми билан тасдиқланган мамлакатлар рўйхатига ҳавола беради (мазкур низомга мувофиқ, номлари кўрсатилган мамлакатларда бўлган хорижликлар ҳам АҚШга визасиз кира олмайди).
Дастлаб вазирлик ходимлари фармон «грин-карта»си борларга таъсир қилмайди, деган фикрга келган; бу ҳақдаги тегишли маълумотномалар аэропортларга йўлланган. Бироқ кўп ўтмай Оқ уй «грин-карта» эгаларининг АҚШга киритилиши масаласи индивидуал тарзда ҳал этилиши лозим, деб туриб олган.
28 январь куни Америка ҳукумати Трампнинг кўрсатмасини бажаришга киришди. Президент фармонида кўрсатилган мамлакатлардан келаётганларни аэропортларда қўлга олиш бошланди. The New York Times’нинг ҳисоб-китобига кўра, биринчи куни Кеннеди аэропорти ва мамлакатнинг бошқа халқаро аэропортларида 200 нафарга яқин одам қўлга олинган. Reuters’нинг хабар беришича, Қоҳира аэропортидаги авиакомпанияларга фармонда кўрсатилган мамлакатларнинг фуқароларини АҚШга олиб кетиш тақиқланган — уларнинг визаси ёки «грин-картаси» бўлса ҳам.
АҚШнинг йирик аэропортларида Трампнинг фармонига қарши норозилик намойишлари бошланди. Шанба куни тонгдан Нью-Йорк, Сан-Франциско, Чикаго, Сиэтл ва бошқа йирик шаҳарларнинг аэропортларида муҳожирларни қўллаб-қувватловчи намойишлар бўлиб ўтди. Аэропортларга келган одамлар президентнинг ҳаракатлари аксилконституциявий деб топилишини талаб қилган. Бутун мамлакат бўйлаб норозилик намойишларида минглаб одамлар қатнашмоқда.
Трампнинг кўрсатмаларига халқаро ташкилотлар ва бир қатор мамлакатларнинг етакчилар қарши чиқди. Хусусан, Канада бош вазири Жастин Трюдо Америка аэропортларида қўлга олинган одамларни қабул қилишга тайёрлигини билдирди. Трампнинг фармонини Германия канцлери Ангела Меркель (у 2015 йилги миграция инқирози вақтида қарийб миллион қочоқни Германияга жойлаштиришга рози бўлган эди), Буюк Британия бош вазири Тереза Мей ва АҚШнинг собиқ давлат котиби Мадлен Олбрайт танқид қилди. Сиёсатчилар қаторига бошқа нуфузли шахслар, хусусан, Facebook раҳбари Марк Цукерберг ва Google асосчиси Сергей Брин ҳам қўшилди — Вергеънинг ёзишича, Брин ҳатто Сан-Франциско аэропортида намойишчилар билан бир сафда турган. Айни вақтда, The New York Times’нинг қайд этишича, бир қатор ташкилотлар, хусусан, терактлар натижасида яқинларини йўқотган америкаликлар бирлашмаси Трампнинг фармонини олқишлаган.
29 январга ўтар кечаси судлар президент фармони ижросини тўхтатишни бошлади. Визаси бўлгани ҳолда, Нью-Йорк аэропортида қўлга олинган икки Ироқ фуқароси номидан ҳуқуқ ҳимоячилари Бруклиндаги федерал округ судига даъво билан мурожаат қилган. Судья бу ва бошқа одамларнинг АҚШга киришини рад этиш билан уларга «тузатиб бўлмас зарар» етказилади, деб ҳисоблади ва уларнинг депортациясини 90 кунга тўхтатиш ҳақида қарор чиқарди. Кейинроқ Трампнинг фармони ижросини тўхтатувчи суд қарорлари Бостон, Александрия ва Сиэтлда ҳам қабул қилинган.
Диққат, диққат! «Дарё»нинг Telegram’даги расмий канали — «Toshqin ‘Daryo’» (@toshqindaryo)га обуна бўлиб, янгиликлардан овозли кўринишда баҳраманд бўлишингиз мумкин.
Изоҳ (0)