Afg‘oniston boshqa davlatlarning resurslariga da’vo qilmaydi, lekin o‘z qonuniy huquqlarini to‘liq himoya qilishni niyat qilgan. Bu haqda Afg‘onistonning O‘zbekistondagi elchisi Abdul G‘affor Teraviy Progressiv islohotlar markazi ekspertlariga bergan intervyusida aytib o‘tdi.
Elchidan Afg‘onistonning mintaqaviy suv resurslaridan oqilona va birgalikda foydalanish borasidagi pozitsiyasi qandayligi so‘ralgan.
“Afg‘on Islom Amirligining ushbu masaladagi pozitsiyasi mutlaqo aniq va ravshan: biz barcha tomonlarning huquqlariga adolatli va hurmat bilan munosabatda bo‘lish tamoyillariga qat’iy rioya qilamiz. Afg‘oniston boshqa davlatlarning resurslariga da’vo qilmaydi, lekin o‘z qonuniy huquqlarini to‘liq himoya qilishni niyat qilgan va xalqaro normalar hamda kelishuvlarga qat’iy amal qiladi”, degan elchi.
Elchi Qo‘shtepa loyihasiga ham to‘xtalib o‘tgan.
“Qo‘shtepa loyihasiga kelsak, biz suv resurslaridan foydalanish har bir davlatga tegishli huquqlar doirasida amalga oshirilishi kerak, deb hisoblaymiz. Hech kim boshqa davlatlarning huquqlarini cheklay olmaydi va biz ham Afg‘oniston huquqlarining buzilishiga yo‘l qo‘ymaymiz. Amudaryo suvini faqat mamlakatimizga qonunan tegishli miqdorda ishlatamiz”, degan elchisi Abdul G‘affor Teraviy.
U Afg‘oniston suv resurslaridan iqtisodiy, mas’uliyatli va faqat o‘z qonuniy huquqlari doirasida foydalanishini ta’kidlab o‘tdi.
Qo‘shtepa kanali haqida
Qo‘shtepa uzunligi 285 kilometrli, eni 100 metrli, chuqurligi o‘rtacha 8 metr bo‘ladigan kanal. Uning qurilishi kelgusi to‘rt yil ichida yakunlanishi kutilmoqda. Kanal orqali 550 ming gektar yerni sug‘orish reja qilingan.
Qishloq xo‘jaligi fanlari doktori, professor Usmon Norqulovning so‘zlariga ko‘ra, kanal cho‘l zonalarda qurilayotgani uchun uning katta hajmdagi suvi qumga singib ketib, isrof bo‘lishi xavotirli. “Tolibon” haligacha kanalning qancha masofasi betonlanishi, qanchasiga sunʼiy qoplamalar to‘shalishi bo‘yicha aniq maʼlumot bermagan. Gidrolog Sobir Qodirov Afg‘oniston bu kanalni ishlatishga tayyor emas, degan fikrda. Uning ta’kidlashicha, suv masalasida ahvol juda ham chatoq. XX asrda neft uchun kurash bo‘lgani kabi, XXI asrda suv uchun kurash avj olishi mumkin.
Iqlimshunos Erkin Abdulahatovning aytishicha, hozir mintaqada suv taqsimoti bilan bog‘liq muammolar yuzaga kelmoqda. Afg‘oniston qurayotgan Qo‘shtepa kanali uchun 10 kilometr kub suvni tortib ketadi. O‘zbekiston bir yilda Amudaryoning 20 kilometr kub suvidan foydalanadi. Turkmaniston ham shunga yaqin hajmda suv oladi. Tojikiston esa 5-6 kilometr kub qabul qiladi. Endi bu jarayonga Afg‘oniston qo‘shilyapti.
Izoh (0)