2024-yil 29-yanvar kuni bosqinchi Isroil harbiylari G‘azo sektorida 6 yoshli qizcha va unga yordamga shoshilayotgan tibbiyot xodimlarini vahshiylarcha o‘ldiradi. Ungacha esa bosqinchilar qizchaning opasi va qarindoshlarini uning ko‘z o‘ngida o‘ldirishgandi. Afsuski, bosqinchilarning bu ishi ham Isroilga yon bosayotgan ayrim davlatlar pozitsiyasini o‘zgartira olmayapti.
Bundan bir necha kun oldin OAVda Malta va Fransiya tez orada Falastin mustaqilligini tan olishi haqida xabarlar chiqdi. Fransiyaning Falastin davlatini shu paytgacha tan olmay kelayotgani ajablanarli emas. Chunki nafaqat fransuzlar, balki AQSH boshchiligidagi G‘arb davlatlarning aksariyati Falastin mustaqilligini tan olmagan.
Jumladan, AQSH, Kanada, Meksika, Britaniya, Fransiya, Ispaniya, Portugaliya, Germaniya va yana bir qator Yevropa davlatlari Isroil okkupatsiyasi ostida qolib kelayotgan bu arab davlatini tan olishni istamay kelyapti.
Buning asosiy sababi — ularning aksariyati bosqinchi Isroilni o‘zining yaqin siyosiy va iqtisodiy hamkori deb bilishida. Biroq 2023-yilning kuzida G‘azo sektorini nazorat qilib kelgan HAMAS harakati va Isroil o‘rtasida qurolli mojaro boshlangach, yahudiylar davlati haddidan oshdi va ko‘plab tinch aholini o‘ldirdi.
Bu holat ayrim G‘arb davlatlarini Falastin mustaqilligini tan olishga undadi. Jumladan, Fransiya, Ispaniya va Malta tez orada Falastin mustaqilligini tan olishga tayyorlanmoqda.
Endi G‘azodagi qurolli mojaroga qaytsak, Isroil harbiylari qariyb ikki yildan buyon HAMASga qarshi kurash bahonasida ko‘plab falastinliklarni qirib yubordi. Ularning deyarli barchasi tinch aholi vakillari – bolalar, ayollar va qariyalar edi.
Bundan tashqari, Isroil harbiylari ko‘plab xalqaro tashkilotlar xodimlarini, jumladan, Xalqaro qizil xoch va Xalqaro yarim oy tashkiloti ko‘ngillilari, BMT xodimlari, Jahon sog‘liqni saqlash tashkiloti shifokorlarini o‘qqa tutib, ko‘pchilikni o‘ldirib yuborishdi.
BMT rezolyutsiyalari va boshqa ko‘plab xalqaro tashkilotlarning chaqiriqlarini pisand qilmay kelayotgan yahudiy davlati harbiylari G‘azo sektorini o‘rab olib turli xunrezliklarni amalga oshiryapti.
2024-yil yanvar oyida 6 yoshli qizcha – Hind Rajab va uning qarindoshlari, shuningdek, yaralangan qizchaga yordam berish uchun borayotgan tibbiyot xodimlarining o‘ldirilishi, Isroil davlati sodir etgan navbatdagi vahshiylik bo‘ldi. Biroq har tomonlama Isroilni qo‘llab kelayotgan G‘arb davlatlari bu fojiaga ham shunchaki ko‘z yumdi.
Vahshiylik
2024-yil 29-yanvar kuni Hind Rajab, uning opasi va va yana besh nafar qarindoshlari bosqinchi Isroil harbiylari tomonidan o‘qqa tutilayotgan G‘azo sektoridan tinchroq joyga chiqib ketishga qaror qiladi.
Oila G‘azodagi Tel al-Hava tumanidan yengil mashinaga o‘tirib yo‘lga tushadi. Shu paytda o‘sha atrofda bo‘lgan Isroil tanki mashinaga qarata snaryad otadi. Oqibatda qizchaning xolasi, tog‘asi va ularning uch nafar farzandi halok bo‘ladi.
Hind Rajab va uning 15 yoshli opasi Hamada yaralanib, tirik qolishadi. Shundan so‘ng Hamada Falastin Qizil yarim oy jamiyatiga qo‘ng‘iroq qiladi va yordam so‘raydi.
Tashkilot xodimlari bilan gaplashayotgan qiz yig‘i aralash “Ro‘paramizda tank turibdi, ular bizni o‘qqa tutishyapti. Biz yengil mashinadamiz. Qarindoshlarimiz halok bo‘lishdi” deydi.
Qiz Qizil yarim oy jamiyati xodimlari bilan gaplashib turganda bosqinchilar unga o‘q uzishadi va Hamada ham halok bo‘ladi. U bilan gaplashib turgan xodimlar o‘q ovozlarini va qizning qichqirib yiqilganini eshitib turishardi.
Hamada jon bergach, aloqa uzilib qoladi. Qizil yarim oy jamiyati xodimlari takroran qo‘ng‘iroq qilishganda telefonni olti yoshli Hind Rajab oladi va opasi bosqinchilar o‘qidan halok bo‘lganini aytadi.
Hind yig‘lar ekan, mashinada, yonida olti kishining jasadi borligini, isroilliklar tanki yaqinlashib kelayotganini ma’lum qiladi. Shundan so‘ng xodimlar unga aloqani uzmaslikni, tez orada yordamga borishlarini aytishadi.
Hind Rajab yig‘lar va “Iltimos, qo‘rqyapman, meni olib ketinglar” deb yolvorardi. Qizil yarim oy jamiyati xodimlari unga harakatlanmay jim yotishni va bosqinchilar e’tiborini jalb qilmaslikni so‘rashadi. Qizcha ular aytganday yo‘l tutadi.
O‘sha paytda Hind turgan joy isroillik bosqinchilar tomonidan o‘rab olingandi. Shu uchun Falastin Qizil yarim oy jamiyati tez yordam mashinasini qizcha turgan joyga o‘tishi uchun bosqinchilar bilan muzokara o‘tkazadi.
Bir necha soat deganda bosqinchilar tez yordam mashinasini Hind turgan joyga o‘tkazish uchun yo‘lak ochishga rozi bo‘lishadi. Bu paytda xodimlar Hind bilan telefon aloqasini uzishmaydi va u bilan gaplashib qizga dalda berib turishadi.
Tez yordam mashinasi qizcha turgan joyga qarab borar ekan, bosqinchi Isroil harbiylari uni lazerli qurilma bilan nishonda ushlab turishadi. Tibbiyot xodimlari bu haqda tashkilotga xabar berishadi. Ko‘p o‘tmay o‘q ovozi eshitiladi va tez yordam mashinasida borayotgan tibbiyot xodimlari bilan aloqa uziladi. Boshqa tomondan uzilgan o‘q ovozidan so‘ng Hind Rajab bilan ham aloqa yo‘qoladi.
Qizcha va unga yordamga oshiqayotgan Falastin Qizil yarim oy jamiyati tibbiy xodimlari bedarak ketishadi. O‘sha paytda bosqinchilar o‘rab olgan hududga kirib, ularni qidirishning mutlaqo imkoniyati yo‘q edi.
Oradan 12 kun o‘tgach Hind Rajabning oilasi bosqinchilar o‘qiga uchragan Kia va tez yordam mashinasini topadi. Yengil mashinada Hind Rajab, uning opasi va qarindoshlaridan iborat yetti kishining jasadi bor edi. Sal narida snaryad bilan zarba berilgan tez yordam mashinasi pachaqlangan holda turar, uning ichida esa ikki nafar Qizil yarim oy jamiyati tibbiy xodimlari jonsiz yotardi.
Dastlabki surishtiruv
Hind Rajab va uning qarindoshlari hamda tez yordam xodimlari bosqinchilar tomonidan o‘ldirilgani oshkor bo‘lgach bir nechta xalqaro tashkilotlar surishtiruvni boshlab yuboradi.
Unda tez yordam mashinasiga AQSHda ishlab chiqarilgan snaryad bilan zarba berilgani, bosqinchilar bu vahshiylikni kunduzi, atrofni ko‘rish mumkin bo‘lgan paytda amalga oshirgani aniqlanadi.
Shuningdek, Falastin Qizil yarim oy jamiyati dispetcherlarida Hamada va Hindning qo‘ng‘iroq paytida gapirgan gaplari, ularga uzilgan o‘q va tez yordam mashinasiga berilgan snaryad zarbasi ovozlari saqlanib qolgandi.
Xalqaro tashkilotlar barcha dalillarni o‘rganib chiqib bosqinchilar xalqaro gumanitar yordam qoidalarni buzgani va tinch aholi vakillarini o‘ldirganini ma’lum qiladi.
Biroq Isroil tomoni ayblovlarni rad etadi. Bosqinchilar Kia ichida kimlar o‘tirganini ko‘rish mumkin bo‘lmagan uzoqlikda bo‘lgani va Isroil harbiylari unda HAMAS a’zolari bor deb gumon qilganini aytishadi.
Hind Rajabga esa tez yordam mashinasi borishi shart emasligi va Falastin Qizil yarim oy jamiyatiga tegishli tez yordam mashinasi lozim bo‘lmagan yo‘ldan yurib jangovar harakatlar davom etayotgan joyga o‘zboshimchalik bilan kirib borganini va tasodifiy otilgan snaryadga duch kelgani aytiladi.
The Washington Post, Sky News va Forensic Architecture surishtiruvlari
Ko‘p o‘tmay AQSHning The Washington Post nashri va Britaniyaning Forensic Architecture mustaqil tadqiqot o‘tkazuvchi tashkiloti tomonidan surishtiruvlar o‘tkaziladi.
Sun’iy yo‘ldoshdan olingan kadrlar Isroil tomoni yolg‘on ma’lumot berganini va ularning tanki yengil mashinaga juda yaqin joyda bo‘lganini ko‘rsatadi.
Shuningdek, nashr bosqinchilar tanki tez yordam mashinasiga aynan AQSH Isroilga yetkazib bergan snaryad bilan zarba berganini tasdiqlaydi.
Bundan tashqari, tez yordam mashinasi Isroil mudofaa vazirligi tomonidan tasdiqlangan tez tibbiy yordam mashinalari harakatlanishi belgilangan marshrutdan yurgani ma’lum bo‘ladi.
2024-yil iyun oyida Forensic Architecture tashkiloti Isroil tankidan Hind Rajab va uning qarindoshlari ketayotgan yengil mashina tinch aholi vakillari borligini ko‘rish mumkin bo‘lgan uzoqlikda harakatlanganini va Kia’ga bosqinchilar tomonidan jami 335 ta o‘q uzilganini ma’lum qiladi.
Shuningdek, Britaniya tashkiloti Hind Rajabni qutqarish uchun borayotgan tez yordam mashinasi ruxsat etilgan va belgilangan yo‘nalish bo‘yicha harakatlangani, biroq Isroil harbiylari xalqaro normalarga zid ravishda unga zarba berganini ta’kidlaydi. Britaniyaning Sky News nashrining yozishicha, Hind Rajab va uning qarindoshlari o‘ldirilgan kunda ular o‘tirgan tyubik mashinadan 300 metr uzoqlikda Isroilning 15 tacha harbiy texnikasi bo‘lgan.
Bu Isroil tomonining o‘sha kuni qizcha va uning yaqinlari ketayotgan atrofda yahudiy davlati qo‘shinlari yo‘q edi degan da’vosining yolg‘onligini isbotlaydi.
Hodisaga BMT munosabati
Ma’lumki, bundan qariyb 80 yil avval dunyoda urush va boshqa qurolli mojarolarga yo‘l qo‘ymaslik maqsadlarida tashkil etilgan Birlashgan millatlar tashkiloti o‘tgan asrda ham, 21-asrda ham o‘z vazifasini bajara olmayapti. Oqibatda qudratli davlatlar xalqaro maydonda xohlagan ishini qilyapti. Shu jumladan, asosan AQSHga suyanadigan va shu davlatdan yordam oladigan Isroil ham.
Shu sababli ham 1948-yilda BMT rezolyutsiyasi bilan tashkil etilgan Falastin davlati AQSH boshchiligidagi G‘arb davlatlarining bosimi tufayli hanuz bu tashkilot a’zosi emas va hozircha kuzatuvchi maqomida qolyapti.
Shuningdek, BMTning siyosiy irodasi zaifligi uchun 1948-yildan hozirgacha Isroil Falastinga tegishli bo‘lgan katta hududlarni bosib oldi. Yahudiylar davlati Falastindan bosib olingan hududlardan arablarni quvib chiqarib, u yerlarda yahudiylar uchun turar-joylar barpo etmoqda.
Hind Rajab va uning qarindoshlarining o‘ldirilishi bilan bog‘liq hodisa OAVda xabar qilib berilar ekan, chalajon bo‘lib qolgan BMT ham tilga kiradi va Isroil harbiylarining bu harakatini qoralaydi.
Jumladan, 2024-yil iyulda BMT tomonidan yollangan mustaqil ekspertlar Isroil harbiylari amalga oshirgan xunrezlik harbiy jinoyat ekanini aytib chiqadi. Biroq hanuzgacha BMT bosqinchilarning bu ishini harbiy jinoyat deb malakalamadi.
Hodisaga ommaning munosabati
Hind Rajab va qarindoshlarining jasadi topilganidan so‘ng muntazam yahudiy davlati tarafini olib xabar tarqatuvchi ayrim G‘arb nashrlari Isroilni tilga olmay “bedarak yo‘qolgan 6 yoshli qizcha o‘lik holda topildi” deb xabar berishdi.
Bu ish butun dunyo bo‘ylab Falastin uchun jon kuydirib, ommaviy namoyishlarga chiqib yurgan faollarning jahlini chiqardi va ular G‘arb OAVlarini yana ikkiyuzlamachilikda aylab chiqishdi.
Hind Rajabning onasi qizining o‘limidan so‘ng xalqaro tashkilotlar, yahudiylar davlatini qo‘llayotgan G‘arb davlatlariga va Isroil armiyasiga “Yana qancha onalarning bolasini yo‘qotishini va ayriliq og‘rig‘ini his qilishini kutyapsizlar? Yana qancha bolaning o‘lishini xohlaysizlar?” deb xitob qilib chiqadi.
Xalqaro Qizil yarim oy tashkiloti hodisada Isroilni ayblab, tez yordam mashinasini nishonga olganlikda aybladi. Falastin Tashqi ishlar vazirligi Xalqaro jinoiy sudni Hind Rajab va qarindoshlarining o‘limi aybdorlarini javobgarlikka tortishga chaqirdi.
2024-yil 13-fevral kuni “Hamma uchun adolat” (Justice For All) inson huquqlari guruhi Isroil armiyasini bir nechta harbiy jinoyatlarda ayblab, Hind Rajabning o‘limi bo‘yicha Xalqaro jinoyat sudiga da’vo arizasi kiritadi.
Hind Rajabning o‘limidan so‘ng Amerikadagi oliy ta’lim muassasalarida norozilik namoyishlari boshlanib ketadi. Jumladan, 2024-yil aprelda Falastin tarafdori bo‘lgan talabalar Nyu York shahridagi Kolumbiya universiteti kampusidagi o‘quv binosi – Hemilton Hollni egallab olishadi.
Ular bino nomini Isroil harbiylari o‘ldirgan qizcha sharafiga “Hinds Hall” deb o‘zgartirishni talab qilib katta banner ilishadi. O‘sha kuni CNN telekanalida o‘quv binosi nomini o‘zgartirish muhokama qilinayotganda boshlovchi Keysi Xant tomoshabinlarga “Hind G‘azoda o‘ldirilgan ayolga ishora”, deb tushuntiradi.
Uning bu ta’rifi CNN telekanalining Isroilga moyilligi va falastinlik bolalarni kattalardek ko‘rsatish orqali kamsitish misoli sifatida tanqid qilinadi.
2024-yil 16-may kuni Berklidagi Kaliforniya universitetida Falastin mustaqilligi uchun namoyish o‘tkazgan talabalar kampusdagi tarixiy binoni egallab olishadi va uni “Hind uyi” deb nomlashadi.
Hind Rajabning o‘ldirilishi AQSHdagi bir qator san’atkorlarni ham ta’sirlantiradi va ularning ayrimlari isroillik harbiylar tomonidan o‘ldirilgan 6 yoshli qizchaga qo‘shiqlar yozishadi.
Jumladan, 2024-yil may oyida amerikalik rep ijrochisi Makklemor Hind Rajabga bag‘ishlangan va talabalar noroziliklarini qo‘llab-quvvatlovchi “Hind’s Hall” norozilik qo‘shig‘ini chiqaradi. Shuningdek, qo‘shiqchi jahon musiqa industriyasini urush kabi muhim global muammolardan ko‘ra “mayda masalalarni” birinchi o‘ringa qo‘ygani uchun tanqid qiladi.
2024 yil sentyabr oyida u “Hind’s Hall 2” qo‘shig‘ini ommaga taqdim etadi. Yangi qo‘shiqda falastinlik reper MC Abdul, kelib chiqishi falastinlik bo‘lgan amerikalik qo‘shiqchi Anees, yozuvchi va faol Amer Zahr vokallari va L.A. Palestinian Kids xor jamoasi, Lifted! Youth Gospel Choir xori, Tiffani Uilson and Friends kabi musiqachilar ham ishtirok etishadi.
Xulosa
Hind Rajab va qarindoshlarining o‘ldirilishi bu Isroil harbiylari tomonidan sodir etilgan yagona hodisa emas. Bu holat 1948-yildan buyon muttasil tarzda davom etib kelyapti.
Uzoqqa bormaylik, ma’lumotlarga ko‘ra, 2017-yildan 2021-yilgacha 4 yil davomida Isroil harbiylari 1 260 ta holatda Falastinning turli hududlari tinch aholisiga nisbatan turli ko‘rinishda harbiy jinoyatlarni sodir etgan.
Biroq o‘sha xunrez Isroil askarlarining atigi 1 foizi harbiy jinoyatlarda ayblangan. Qolganlari bo‘yicha BMT va boshqa xalqaro tashkilotlar Isroil foydasiga sukut saqlamoqda.
Bu shuni anglatadiki, Falastinning tinch aholisiga nisbatan turli zo‘ravonliklar va harbiy jinoyatlar sodir etayotgan Isroil harbiylari va davlati hech qanday jazo olmayapti uchun bunday g‘ayriinsoniy ishlar SAXAL askarlari uchun oddiy holga aylanib bo‘lgan.
Yana bir ma’lumot, 2023-yil oktyabrdan hozirgacha Isroilning G‘azo sektoriga uyushtirgan hujumlari oqibatida qariyb 55 ming odam halok bo‘lgan. 124 mingdan oshiq odam yaralangan.
Isroilning uzoq yillardan buyon sodir etayotgan harbiy jinoyatlariga britaniyalik jurnalist Ouyen Jons The Guardian nashrida berilgan maqolasida shunday ta’rif bergan:
“Har bir vahshiylik bilan amalga oshirilgan xunrezlikdan so‘ng Isroil davlati anchadan buyon foydalanib kelayotgan standart taktikasini qo‘llaydi: jinoyat sodir etganini rad etadi, yolg‘onlarni qalashtirib, ommani chalg‘itadi va jamoatchilik diqqatini boshqa narsaga tortishga harakat qiladi”.
G‘ayrat Yo‘ldosh tayyorladi
Izoh (0)