Buyuk Britaniyada politsiya kuniga 30 dan ortiq odamni ijtimoiy tarmoqlar va boshqa platformalarda haqoratli postlar joylagani uchun hibsga olmoqda. Bu haqda The Times xabar berdi.
Minglab odamlar Internet, telefon yoki pochta orqali boshqalarni “g‘azablantiradigan”, “noqulaylik” yoki “xavotir” uyg‘otadigan xabarlarni yuborgani uchun hibsga olinadi va so‘roq qilinadi.
Politsiya xodimlari 2003-yildagi “Kommunikatsiya to‘g‘risida”gi qonunning 127-bo‘limi va 1988-yildagi “Zararli xabarlar to‘g‘risida”gi qonunning 1-bo‘limiga muvofiq yiliga 12 000 ga yaqin hibsga olishlarni amalga oshiradi, deyiladi xabarda.
Qonunlar “qo‘pol haqoratli” xabarlarni yuborish, elektron aloqa tarmog‘ida “beadab, behayo yoki tahdid qiluvchi” mazmundagi kontentni tarqatishni taqiqlaydi.
37 ta politsiya bo‘linmasi xodimlari 2023-yilda 12 183 ta hibsga olishni amalga oshirgan. Bu kuniga taxminan 33 kishini hibsga olishga teng. Pandemiyadan oldingi davrga nisbatan qamoqqa olishlar soni qariyb 58 foizga oshgan. 2019-yilda politsiya tomonidan 7 734 ta qo‘lga olish holatlari qayd etilgan.
Ushbu statistik ma’lumotlar fuqarolik huquqlarini himoya qiluvchi guruhlar tomonidan tanqid qilindi. Ularning ta’kidlashicha, hukumat Internetni haddan tashqari nazorat qilmoqda va “noaniq” kommunikatsiya qonunlaridan foydalanib, so‘z erkinligiga tahdid solmoqda.
Britaniya bosh vaziri Kir Starmer Qirollik prokuraturasi uchun ko‘rsatma chiqargan, unda ijtimoiy tarmoqlardagi haqoratli xabarlar faqat “favqulodda holatlarda” jinoiy ta’qibga olib kelishi mumkinligi aytilgan.
Hukumat ma’lumotlari tahlili shuni ko‘rsatadiki, so‘nggi 10 yil ichida kommunikatsiya sohasidagi huquqbuzarliklar uchun ayblov hukmlari va jazolar soni keskin kamaygan.
Adliya vazirligi ma’lumotlariga ko‘ra, 2023-yilda 127 va 1-moddalarda nazarda tutilgan jinoyatlar uchun 1119 ta hukm chiqarilgan, bu 2015-yilga nisbatan deyarli ikki baravar kam, o‘shanda 1995 kishi ushbu jinoyatlarni sodir etishda aybdor deb topilgan.
Hibsga olishlar hukm chiqarishga olib kelmasligi uchun bir nechta sabablar mavjud, masalan, suddan tashqari qarorlar. Ammo eng keng tarqalgani “dalillar bilan bog‘liq qiyinchiliklar”, xususan, jabrlanuvchi keyingi choralarni qo‘llab-quvvatlamasligi.
Politsiyaning “ortiqcha vakolatlari” va politsiya xodimlari g‘arazli kommunikatsiya bilan bog‘liq huquqbuzarliklar uchun odamlarni hibsga olish orqali “demokratiyani cheklashi” mumkinligi haqidagi xavotirlar tufayli noroziliklar paydo bo‘ldi.
O‘tgan haftada Hertfordshir politsiyasi er-xotinni hibsga olish uchun olti nafar ofitserni yubordi. Bunga ular farzandi o‘qiydigan boshlang‘ich maktabning elektron pochtasiga ko‘p xabar yuborgani, WhatsApp guruhida esa “kamsituvchi” izohlar qoldirgani sabab bo‘lgan.
Maktab hududida ta’qib qilish, zararli xabarlar tarqatish va bezovta qilishda gumonlanib, 50 yoshli Maksi Allen va 46 yoshli Rozalind Levin so‘roq qilingan. Besh haftalik tekshiruvdan so‘ng, politsiya boshqa hech qanday chora ko‘rmaslik kerak, degan xulosaga kelgan.
Politsiya xodimi, shuningdek, mansabdor shaxslar er-xotinni himoya qilishda davom etsa, ta’qibda gumonlanuvchi sifatida javobgarlikka tortilishi mumkinligini aytmoqda.
Hartfordshir bosh konstebli Endi Profet hibsga olinganlarni himoya qilib, politsiya ogohlantirishlar berganini va ular qonuniy bo‘lganini aytdi, garchi u “ortga nazar tashlansa, xuddi shu maqsadlarga boshqa yo‘l bilan erishish mumkinligini” tan oldi.
The Times ma’lumotlariga ko‘ra, 2023-yilda eng ko‘p hibsga olishlar Buyuk Britaniyadagi eng yirik poytaxt politsiyasida (1709), G‘arbiy Yorkshirda (963) va Temza vodiysida (939) amalga oshirilgan. Agar aholi soni bo‘yicha tuzatish kiritilsa, Lestershir politsiyasi eng ko‘p hibsga olish darajasiga (83 kishi) ega. Ikkinchi o‘rinda Kembriya politsiyasi (58), uchinchi o‘rinda esa Nortgemptonshir politsiyasi (50) qayd etilgan.
Hibsga olishlarning umumiy soni ancha yuqori bo‘lishi mumkin, chunki sakkizta bo‘linma axborot erkinligi bo‘yicha so‘rovlarga javob bermagan yoki noaniq ma’lumotlarni taqdim etgan, shu jumladan, Buyuk Britaniyadagi ikkinchi yirik guruh bo‘lgan Shotlandiya politsiyasi ham. Bo‘linmaga kiritilmaganlar ham “tahdidli” xabarlar uchun hibsga olishlarni amalga oshirgan.
Fuqarolik huquqlarini himoya qiluvchi Big Brother Watch tashkilotining tadqiqot va tergov bo‘limi boshlig‘i Jeyk Hurfurtning aytishicha, kommunikatsiya sohasidagi huquqbuzarliklar uchun hibsga olinganlar sonining ko‘payishi “jiddiy xavotir uyg‘otmoqda”.
Politsiya tarmoqlarga haqoratli bo‘lsa-da, noqonuniy bo‘lmagan narsalarni joylashtirgan odamlarni hibsga olish uchun son-sanoqsiz soatlarni sarflayotganga o‘xshaydi. Kommunikatsiya sohasidagi noaniq huquqbuzarliklardan qo‘pol ravishda foydalanish har bir insonning tarmoqda o‘zini ifoda etish erkinligiga tahdid soladi, degan u.
Izoh (0)