Qiyomat soati millari 1 soniya oldinga surildi. “Yadroviy yarim tun”gacha 89 soniya bor

Yadro tahdidi bilan bog‘liq keskinlik darajasini aks ettiruvchi Qiyomat kuni soati bir soniyaga o‘zgartirildi va endi ularning millari “Yadroviy yarim tun”gacha 89 soniya qolganini ko‘rsatmoqda. Yangilangan soat taqdimoti 28-yanvar kuni tashkilotning Bulletin of the Atomic Scientists jurnali tomonidan efirga uzatildi.

Dunyo butun insoniyatga tahdid solayotgan ekzistensial xavf-xatarlarga qarshi kurashda yetarlicha taraqqiyotga erishmagan. Shuning uchun biz soatni oldinga suryapmiz, dedi jurnalning fan va xavfsizlik kengashi raisi Deniyel Xols.

Uning ta’kidlashicha, soat millarini oldinga surish — bu signal va ogohlantirish, chunki dunyo allaqachon yadroviy mojaroga yaqinlashib qolgan. Hozirda soat “Yadroviy yarim tun”ga rekord darajada yaqinlashganini ko‘rsatmoqda.

2023-yil 24-yanvar kuni soat yarim tungacha 90 soniya bo‘lgan vaqtga o‘rnatilgan edi. Oradan bir yil o‘tib, 2024-yil 23-yanvarda millarning ushbu holati o‘zgarishsiz qoldirildi. 2022-yilda “Qiyomat kuni soati” yadroviy mojaroga 100 soniya qolganini ko‘rsatgan.

“Atomchi olimlar byulleteni” tashkiloti 1945-yilda tashkil etilgan. Ikkinchi jahon urushi tugagandan so‘ng Chikagodagi atomchi olimlarning maqolalari chop etilgan Amerika jurnali noshirlari ilmiy hamjamiyatga global xavfsizlikni saqlash uchun kurashda birlashishni taklif qilgan.

Tashkilot dunyodagi vaziyatni 1991-yilda — Sovet Ittifoqi Kommunistik partiyasi Markaziy qo‘mitasi bosh kotibi Mixail Gorbachyov va AQSH prezidenti Jorj Bush strategik hujum qurollarini qisqartirish to‘g‘risidagi shartnomani (SNV-1) imzolaganlarida eng barqaror deb baholagan. O‘shanda soat 23:43 ni ko‘rsatgan.

Soatni qanday orqaga qaytarish mumkin?

Yer yuzidagi har bir inson yadroviy qurollar, iqlim o‘zgarishi, vayronkor texnologiyalar va dunyo axborot ekotizimining keng tarqalgan korrupsiyasidan global falokat ehtimolini kamaytirishdan manfaatdor. Bu tahdidlar alohida va ularni hech bir xalq yoki yetakchi nazorat ostiga ololmaydi.

“Bu umumiy tahdidlar umumiy harakatni talab qiladi, degan umumiy eʼtiqodda birgalikda harakat qiladigan liderlar va davlatlarning vazifasidir. Birinchi qadam sifatida dunyoning uchta yetakchi kuchi — AQSH, Xitoy va Rossiya keltirib o‘tilgan global tahdidlarning har biri bo‘yicha jiddiy muloqotni boshlashlari kerak. Yuqori darajada bu uch mamlakat hozir dunyo duch kelayotgan ekzistensial xavf uchun javobgarlikni o‘z zimmasiga olishi kerak. Ular dunyoni falokat yoqasidan qaytarish imkoniyatiga ega. Ular buni aniq va jasorat bilan va kechiktirmasdan qilishlari kerak.