Buyuk Britaniyada 4-iyul kuni navbatdan tashqari parlament saylovlari bo‘lib o‘tdi. Konservativ partiya 14 yillik hokimiyatda birinchi marta parlamentda yetarli ko‘pchilik o‘rinlarini qo‘lga kirita olmadi. Bu haqda ekzit-poll (ovoz berib, saylov uchastkasidan chiqib ketayotgan fuqarolardan ijtimoiy xizmat xodimlari tomonidan olinadigan so‘rov)ga tayanib, BBC xabar berdi.
Muxolifatdagi Leyboristlar partiyasi 410 o‘ringa ega bo‘lishi kutilmoqda, bu ularga 170 o‘rindan ko‘prog‘ini taqdim etadi. Shu bilan birga, hozir hokimiyatda bo‘lgan Konservativ partiya 131 o‘rinni qo‘lga kiritadi. Liberaldemokratik partiya esa uchinchi o‘rinni egallab, 61 mandatga ega bo‘ladi. Bu partiyaning hozirgi Jamiyat palatasidagi o‘rinlar sonidan olti baravar ko‘pdir.
Najela Faraj boshchiligidagi Reform UK yevroskeptik partiyasi 13 mandatga ega bo‘lishi mumkin. O‘z navbatida, Shotlandiya milliy partiyasi 10 mandatga ega bo‘ladi, “Yashillar” esa Jamiyat palatasida ikki o‘ringa da’vo qilishi mumkin. Yana 19 mandat kichik siyosiy kuchlar va mustaqil siyosatchilar tomonidan qo‘lga kiritildi.
Exit-poll ma’lumotlari shubha uchun o‘rin qoldirmayapti — Rishi Sunak bosh vazir lavozimini yo‘qotadi. Leyboristlar Jamiyat palatasida ko‘pchilikni qo‘lga kiritadi va Buyuk Britaniya bosh vaziri lavozimini, ehtimol, Kir Starmer egallaydi.
Nega Rishi Sunak muddatdan oldin saylov o‘tkazishga qaror qildi?
La-Mansh bo‘yidagi qo‘shnilari singari, Britaniyada ham saylovlar muddatidan oldin o‘tkazildi. Fransiyada bunga prezident Emmanuel Makronning partiyasi Yevroparlamentga bo‘lgan saylovlarda mag‘lubiyatga uchrashi sabab bo‘ldi. Albionda o‘tkir iqtisodiy muammolar bor, buni bosh vazir Rishi Sunak tan olgan.
Aslida, Sunak saylovlarni 2025-yil 28 yanvargacha o‘tkazishi kerak edi. Ba’zi ekspertlar 2024-yilning bahorida, boshqalari kuzda saylovlar o‘tkazilishini prognoz qilgandi. Parlamentda ko‘pchilikni qo‘lga kiritish uchun partiya kamida 326 o‘rinni olishi kerak. Bu chiziqni kesib o‘tgan partiya rahbari bosh vazir bo‘ladi va hukumatni tuzadi.
Agar hech bir partiya ko‘pchilik ovozga ega bo‘lmasa, amaldagi bosh vazir hokimiyatda qoladi va hukumatni shakllantirish uchun birinchi imkoniyatga ega bo‘ladi — koalitsiya tuzish yoki ozchilik bilan boshqarish.
Britaniya fuqarolari, shuningdek, Irlandiya va 18 yoshga to‘lgan ayrim Hamdo‘stlik mamlakatlari fuqarolari ovoz berish huquqiga ega. Bu saylovda 49 millionga yaqin saylovchi ro‘yxatga olingan (shundan uch millioni chet elda yashovchi britaniyaliklar). Mahbuslar ovoz bermaydi.
Izoh (0)