Toshkent shahar hokimligi hudud bo‘ylab quyosh panellari o‘rnatish ishlari bo‘yicha ma’lumot yig‘di.
Ta’kidlanishicha. tiklanadigan energiya manbalaridan foydalanish jarayoni jadallashib, aholi qiziqishini uyg‘otmoqda. Vaziyatga oydinlik kiritish uchun uch turdagi xo‘jaliklar: davlat tashkilotlari, tijorat obyektlari va xususiy uy xo‘jaliklarida quyosh panellarini joriy etilishi ko‘rib chiqilgan.
Birinchi obyekt — “Hududiy elektr tarmoqlari” korxonasining Sergeli tuman bo‘limi. Uning tom qismiga quyosh stansiyasi o‘rnatilgan. Ushbu stansiyani o‘rnatgan “Solara” kompaniyasining rahbari Sardor Xolmatov quyidagi ma’lumotlarni berdi:
Quyosh stansiyasi binoning (aynan binoning, tarmoqlardagi energiyani emas) elektr energiyasini tejash uchun mo‘ljallangan. Quyosh stansiyasi ishlab chiqadigan energiya quvvati quyoshli havoda — 20 kVt (bulutli havoda stansiya 8 Kvt). Binoda sarf qilinadigan umumiy quvvat — 60 kVtga yaqin: yoritish, konditsionerlar, kompyuterlar, printerlar, signalizatsiya va hk.. Ya’ni quyoshli kunda stansiya sarf qilinadigan elektr quvvatining uchdan birini tejash imkonini beradi.
Stansiya loyihasi, montaji, sozlanishi va xizmat qilishining qiymati — 220 million so‘m. Kafolatli xizmat qilish davri 25 yil, bunda bu muddat o‘tganida stansiya ishlamay qolmaydi. Uning xizmat qilish davri kafolat muddatidan ancha ko‘p. Panellarni ifloslanish barobarida changdan, qordan tozalash va “loyli yomg‘irlardan” keyin yuvish zarur. Panellar bilan bir qatorda “aqlli” invertor o‘rnatilib, unga tashqi tarmoq va quyosh panellaridan quvvat boradi. Kuchlanish yetarli darajada ishlab chiqilsa, u kunduzi elektr ta’minotini panellarga ulaydi, kechqurun kuchlanish pasayganda esa, tashqi tarmoqqa o‘tkazadi. Invertor ishini masofadan nazorat qilish mumkin. “Solara” kompaniyasi poytaxtda va O‘zbekistonning boshqa shaharlarida turli ko‘lamdagi quyosh stansiyalarini o‘rnatishda katta tajribaga ega.
2. Ikkinchi obyekt Olmazor tumanidagi “Zelal Tekstil” kompaniyasi bo‘lib, u ko‘p sonli ishlab chiqarish xonalari, sexlar, garajlar va omborlarga ega. Kompaniyaning bosh energetigi Baxtiyor G‘ofurov sexlardan birining tomiga 100 kVt quvvatga ega quyosh paneli o‘rnatilgan bo‘lib, unda ishlab chiqarilayotgan energiya yoritish va siqilgan havoni uzatuvchi kompressorlar elektr ta’minotiga yetishini aytib o‘tdi.
Kompaniyaning umumiy energiya iste’moli 3,5 dan 4 MVt gacha. Kompaniya barcha ishlab chiqarish sexlarining tomlariga quyosh panellarni o‘rnatish va shu orqali zarur bo‘lgan 4 MVt energiyani olishni rejalashtirgan. Energiya iste’molini takomillashtirish kompaniyaning o‘z mablag‘idan qoplanib, bir million dollarni tashkil qiladi.
Xususiy uylar tomida quyoshli panellarni o‘rnatish haqida “Solara” kompaniyasining menejeri Alasbek Do‘smuhamedov ma’lumot bergan. 3-4 xonali, konditsioneri, televizori, routerlari va boshqa elektr uskunalari bor odatiy uy 5 kilovatt KVt iste’mol qiladi va uyning ehtiyojini qoplash uchun shu quvvatdagi quyosh stansiyasi zarur. Panellarning maydoni 22-23 metr kvadrat, o‘rnatish qiymati esa — 57,5 million so‘m. Kompaniyaga murojaat qilinganda, mutaxassislar loyihani ishlab chiqib, 15 ish kunida quyosh stansiyasini o‘rnatib, ulashadi.
Tom joylashuvi va qiyaligidan kelib chiqqan holda, zarurat bo‘lsa, metall qoplamani quyoshga optimal darajaga qaratgan holda yasashadi. Shu bilan bir vaqtda to‘lov shartnomasi tuziladi. Imtiyozlar bo‘lishi mumkin: uch yillik muddatli to‘lov imkoni mavjud (energymarket.uz saytida ro‘yxatdan o‘tish zarur) yoki bankdan 5 yillik maqsadli kredit olinishi mumkin. Kreditni 15 foiz stavka bilan “Mikrokreditbank” yoki “Agrobank”da rasmiylashtirish imkoni mavjud.
Shahar tarmog‘iga ortiqcha elektr energiyasini qaytarish uchun yangi namunadagi hisoblagich o‘rnatilishi kerak bo‘lib, TES xodimlari unda maxsus funksiyani sozlab berishadi. Eslatib o‘tamiz, ishlab chiqilgan va davlatga berilgan har bir KVt uchun aholiga 1 000 so‘mdan to‘lov qilinadi.
Changdan tozalash ham katta muammo emas. “Solara” mutaxassislari mikroiqlim tizimini o‘rnatishlari, zarurat bo‘lganda uni yoqishlari va panellarni chayishlari mumkin.
Izoh (0)