Avvallari biror idoraga ishing tushib borsang umringda eshitmagan hujjatlar talab qilinardiki, tirikligingni isbotlash uchun ham hujjat kerak edi go‘yo. Tizim integratsiya qilinmagan, beshta qog‘oz uchun shuncha idora eshigida kunlab sarg‘ayishga mahkum edi odam. Boz ustiga bir idora ikkinchi idora bergan maʼlumotni tan olmasligi dard ustiga chipqon bo‘lardi. Navbatlar ham raqamlashtirilmagan, asabbuzarliklarni-ku aytmasa ham bo‘ladi. Bunday holat nafaqat ovoragarchilikka olib kelgan, balki korrupsion vaziyatlarni yuzaga keltirgandi.
Xo‘sh, o‘tgan besh-olti yil ichida davlat xizmatlarini ko‘rsatish qay darajada o‘zgardi, ko‘pchilikni me’dasiga teggan hujjatbozlik va qog‘ozbozliklarga barham berildimi? Shu va boshqa savollar yuzasidan Adliya vazirligi axborot xizmati “Daryo”ga tushuntirish berdi.
300 mlrd so‘m cho‘ntakda qoldi
Davlat xizmatini isloh qilish ko‘pdan ko‘p so‘raladigan hujjatlarni tartibga solishdan boshlandi. Avvallari ko‘pchilikdan so‘raladigan narsalar nima edi? Ruhiy kasalliklar va narkologiya bo‘yicha hisobda turishi yoki turmasligi, sudlanganlik, soliqdan qarzi, pensiya olishi, nikohdan tortib ajrashgani, shaxsni tasdiqlovchi hujjat nusxasi, fotosuratigacha so‘ralardi. Bu ro‘yxatni yana uzoq davom ettirish mumkin. Endilikda esa yuzlab hujjatlar bir tizimga birlashtirildi. Bitta tugma bilan barcha maʼlumotlarni ko‘rish, yuklab olish va qayta ishlash imkoniyati yaratildi. Bir dasta qilib, nusxa ko‘chirtirib yurishga hojat qolmadi.
Davlat xizmatlarini ko‘rsatish jarayonida 73 turdagi hujjat va maʼlumotnomalarning aholidan talab qilinishi bekor qilindi. Shuningdek, 200 dan ortiq tartib-taomillar soddalashtirildi.
Davlat xizmatlarini ko‘rsatishda talab etiladigan hujjatlar soni 221 tadan 95 taga – 43 foizga qisqartirilgan. Xo‘sh, shuncha hujjat talab qilish bekor qilingan bo‘lsa, odamlarga nima foyda bo‘ldi? Birgina 73 turdagi hujjatlarning qisqartirilishi natijasida yiliga o‘rtacha 20 million aholiga qulaylik yaratildi. Ularning 300 milliard so‘mdan ortiq mablag‘i cho‘ntagida qoldi.
E’tiroz va takliflar eʼtiborga olinib, 150 dan ortiq xizmatlar to‘liq qayta ko‘rib chiqilib, soddalashtirildi. Natijada talab etiladigan hujjatlar soni ikki baravarga qisqartirildi.
Yana bir yaralarimizdan biri – propiska masalasi edi. Yaʼniki propiskang bo‘lmasa, xizmat ko‘rsatilmas, yashash manzilingga mablag‘ va vaqt sarflab borib kelishga to‘g‘ri kelardi. Shular inobatga olinib fuqarolarning doimiy (vaqtincha) ro‘yxatdan o‘tgan joyidan qatʼi nazar 7 turdagi fuqarolik holati dalolatnomalarini qayd etish, nikohlanuvchi shaxslarni tibbiy ko‘rikdan o‘tkazish va xorijga chiqish biometrik pasportini rasmiylashtirish imkoni berildi.
Litsenziyalash osonlashdi
Bosh og‘rig‘i ko‘p, navbat kutib charchatadigan, hujjatbozliklarining oxiri yo‘q yo‘nalishlardan biri – litsenziya olish edi. Bu tizim ham isloh qilindi – litsenziyalash, ruxsat berish va xabardor qilish tartib-taomillarini belgilab beruvchi Hukumatning 3 ta qarori qabul qilindi. Sohadagi 250 dan ortiq hujjatlar bekor qilindi.
“Litsenziya” axborot tizimida 95 ga yaqin xizmat ishga tushirilib, 65 mingdan ortiq elektron litsenziyalar, ruxsatnomalar va xabarnomalar berildi. Buning natijasida fuqarolarning turli idoralarga 5-10 marotaba ovora bo‘lib borishiga chek qo‘yilib, yiliga 10 milliard so‘mdan ortiq mablag‘ aholining o‘zida qoladigan bo‘ldi.
Endi arzon ...
Xizmat ko‘rsatish nafaqat raqamlashtirilmoqda, balki unga to‘lovlar kamaytirilib, baʼzi bojlar bekor qilinmoqda. Xususan o‘tgan 2022-yil 1-yanvardan 8 ta davlat xizmati bo‘yicha to‘lovlar kamaytirildi va ayrimlari bekor qilindi. Bunda
– O‘zbekistonning konsullik muassasalari tomonidan amalga oshirilgan notarial harakatlarida gerb blankasi uchun undiriladigan 5 AQSH dollari yig‘im bekor qilindi;
– Xususiy bandlik agentliklari reyestriga kiritish xizmati uchun undiriladigan BHMning 1 baravari yig‘imi bekor qilindi;
– Advokatlik byurolarini ro‘yxatdan o‘tkazishda undiriladigan to‘lovlar BHMning 2 baravaridan 1 baravariga kamaytirildi;
– Xo‘jalik yurituvchi subyektlarni qo‘shib yuborish va qo‘shib olishga doir bitimlarga oldindan rozilik berishda yig‘im BHMning 10 baravaridan 7 baravariga kamaytirildi.
Davlat xizmatini ko‘rsatishda ijtimoiy himoyaga olingan shaxslarga moddiy jihatdan ko‘mak berish maqsadida 2021-yil 1-noyabrdan boshlab “Ijtimoiy himoya yagona reyestri” axborot tizimida ro‘yxatga olingan hamda I va II guruh nogironligi bo‘lgan shaxslarga davlat xizmatlaridan foydalanishda to‘lovlar bo‘yicha 50 foiz chegirma qo‘llanilishi yo‘lga qo‘yildi.
Shunday qilib, 2021-yilda 9,4 mln ta, 2022-yilning 11 oyida esa 9,3 mln dan ortiq, 2017-yilga nisbatan solishtirganda 83 barobar ko‘p xizmat ko‘rsatildi. Bir kunda o‘rtacha 45 mingga yaqin aholiga davlat xizmati ko‘rsatilmoqda.
Izoh (0)