Авваллари бирор идорага ишинг тушиб борсанг умрингда эшитмаган ҳужжатлар талаб қилинардики, тириклигингни исботлаш учун ҳам ҳужжат керак эди гўё. Тизим интеграция қилинмаган, бешта қоғоз учун шунча идора эшигида кунлаб сарғайишга маҳкум эди одам. Боз устига бир идора иккинчи идора берган маълумотни тан олмаслиги дард устига чипқон бўларди. Навбатлар ҳам рақамлаштирилмаган, асаббузарликларни-ку айтмаса ҳам бўлади. Бундай ҳолат нафақат оворагарчиликка олиб келган, балки коррупцион вазиятларни юзага келтирганди.
Хўш, ўтган беш-олти йил ичида давлат хизматларини кўрсатиш қай даражада ўзгарди, кўпчиликни меъдасига тегган ҳужжатбозлик ва қоғозбозликларга барҳам берилдими? Шу ва бошқа саволлар юзасидан Адлия вазирлиги ахборот хизмати “Дарё”га тушунтириш берди.
300 млрд сўм чўнтакда қолди
Давлат хизматини ислоҳ қилиш кўпдан кўп сўраладиган ҳужжатларни тартибга солишдан бошланди. Авваллари кўпчиликдан сўраладиган нарсалар нима эди? Руҳий касалликлар ва наркология бўйича ҳисобда туриши ёки турмаслиги, судланганлик, солиқдан қарзи, пенсия олиши, никоҳдан тортиб ажрашгани, шахсни тасдиқловчи ҳужжат нусхаси, фотосуратигача сўраларди. Бу рўйхатни яна узоқ давом эттириш мумкин. Эндиликда эса юзлаб ҳужжатлар бир тизимга бирлаштирилди. Битта тугма билан барча маълумотларни кўриш, юклаб олиш ва қайта ишлаш имконияти яратилди. Бир даста қилиб, нусха кўчиртириб юришга ҳожат қолмади.
Давлат хизматларини кўрсатиш жараёнида 73 турдаги ҳужжат ва маълумотномаларнинг аҳолидан талаб қилиниши бекор қилинди. Шунингдек, 200 дан ортиқ тартиб-таомиллар соддалаштирилди.
Давлат хизматларини кўрсатишда талаб этиладиган ҳужжатлар сони 221 тадан 95 тага – 43 фоизга қисқартирилган. Хўш, шунча ҳужжат талаб қилиш бекор қилинган бўлса, одамларга нима фойда бўлди? Биргина 73 турдаги ҳужжатларнинг қисқартирилиши натижасида йилига ўртача 20 миллион аҳолига қулайлик яратилди. Уларнинг 300 миллиард сўмдан ортиқ маблағи чўнтагида қолди.
Эътироз ва таклифлар эътиборга олиниб, 150 дан ортиқ хизматлар тўлиқ қайта кўриб чиқилиб, соддалаштирилди. Натижада талаб этиладиган ҳужжатлар сони икки бараварга қисқартирилди.
Яна бир яраларимиздан бири – прописка масаласи эди. Яъники прописканг бўлмаса, хизмат кўрсатилмас, яшаш манзилингга маблағ ва вақт сарфлаб бориб келишга тўғри келарди. Шулар инобатга олиниб фуқароларнинг доимий (вақтинча) рўйхатдан ўтган жойидан қатъи назар 7 турдаги фуқаролик ҳолати далолатномаларини қайд этиш, никоҳланувчи шахсларни тиббий кўрикдан ўтказиш ва хорижга чиқиш биометрик паспортини расмийлаштириш имкони берилди.
Лицензиялаш осонлашди
Бош оғриғи кўп, навбат кутиб чарчатадиган, ҳужжатбозликларининг охири йўқ йўналишлардан бири – лицензия олиш эди. Бу тизим ҳам ислоҳ қилинди – лицензиялаш, рухсат бериш ва хабардор қилиш тартиб-таомилларини белгилаб берувчи Ҳукуматнинг 3 та қарори қабул қилинди. Соҳадаги 250 дан ортиқ ҳужжатлар бекор қилинди.
“Лицензия” ахборот тизимида 95 га яқин хизмат ишга туширилиб, 65 мингдан ортиқ электрон лицензиялар, рухсатномалар ва хабарномалар берилди. Бунинг натижасида фуқароларнинг турли идораларга 5-10 маротаба овора бўлиб боришига чек қўйилиб, йилига 10 миллиард сўмдан ортиқ маблағ аҳолининг ўзида қоладиган бўлди.
Энди арзон ...
Хизмат кўрсатиш нафақат рақамлаштирилмоқда, балки унга тўловлар камайтирилиб, баъзи божлар бекор қилинмоқда. Хусусан ўтган 2022 йил 1 январдан 8 та давлат хизмати бўйича тўловлар камайтирилди ва айримлари бекор қилинди. Бунда
– Ўзбекистоннинг консуллик муассасалари томонидан амалга оширилган нотариал ҳаракатларида герб бланкаси учун ундириладиган 5 АҚШ доллари йиғим бекор қилинди;
– Хусусий бандлик агентликлари реестрига киритиш хизмати учун ундириладиган БҲМнинг 1 баравари йиғими бекор қилинди;
– Адвокатлик бюроларини рўйхатдан ўтказишда ундириладиган тўловлар БҲМнинг 2 бараваридан 1 бараварига камайтирилди;
– Хўжалик юритувчи субъектларни қўшиб юбориш ва қўшиб олишга доир битимларга олдиндан розилик беришда йиғим БҲМнинг 10 бараваридан 7 бараварига камайтирилди.
Давлат хизматини кўрсатишда ижтимоий ҳимояга олинган шахсларга моддий жиҳатдан кўмак бериш мақсадида 2021 йил 1 ноябрдан бошлаб “Ижтимоий ҳимоя ягона реестри” ахборот тизимида рўйхатга олинган ҳамда I ва II гуруҳ ногиронлиги бўлган шахсларга давлат хизматларидан фойдаланишда тўловлар бўйича 50 фоиз чегирма қўлланилиши йўлга қўйилди.
Шундай қилиб, 2021 йилда 9,4 млн та, 2022 йилнинг 11 ойида эса 9,3 млн дан ортиқ, 2017 йилга нисбатан солиштирганда 83 баробар кўп хизмат кўрсатилди. Бир кунда ўртача 45 мингга яқин аҳолига давлат хизмати кўрсатилмоқда.
Изоҳ (0)