Oliy Majlis Qonunchilik palatasi yig‘ilishida Sud qarorlari qonuniyligi, asosliligi va adolatliligini tekshirish instituti takomillashtirilishi munosabati bilan Jinoyat-protsessual kodeksiga o‘zgartish va qo‘shimchalar kiritishga oid qonun loyihasi birinchi o‘qishda ko‘rib chiqildi. Bu haqda palata axborot xizmati xabar berdi.
Majlisda Oliy sud raisining o‘rinbosari Shuhrat Polvonov mazkur qonunni qabul qilish zarurati haqida gapirdi.
Bir sud – bir instansiya” tamoyili asosida joriy qilingan sud qarorlarini qayta ko‘rish instituti bo‘yicha o‘tkazilgan tahlillar mazkur institutni takomillashtirishni ko‘rsatmoqda. Xususan, sud qarorlarining qonuniyligi, asosliligi va adolatliligini tekshirishda “Bir sud – bir instansiya” tamoyili asosida kassatsiya instansiyasida ishlarni ko‘rish Oliy sud vakolatiga o‘tkazilishi o‘rta bo‘g‘in – viloyat sudlari imkoniyatlaridan samarali foydalanishni cheklamoqda. 2020-yilda Oliy sud tomonidan 1 ming 291 ta ish ko‘rib chiqilgan bo‘lsa, 2021-yilda bu ko‘rsatkich 7 ming 560 taga yetgan. 2022-yilning o‘n oyida esa 5 ming 540 tani tashkil etdi. Ya’ni Oliy sudda ko‘rilgan ishlar soni bir necha barobar oshgan.
Natijada Oliy sudda ish hajmi keskin oshib ketishi bilan birga fuqarolar olis hududlardan ortiqcha vaqt va xarajat sarflab Oliy sudga kelishga majbur bo‘lmoqda. Qolaversa, Oliy sudda ish hajmining ortib ketishi natijasida ayrim hollarda ishlarni ko‘rish muddatlari buzilishiga hamda sudyalarning ish sifatiga ham salbiy ta’sir ko‘rsatmoqda.
2021-yilda Oliy sud jinoyat ishlari bo‘yicha sudlov hay’ati sudyasining bir oylik o‘rtacha ish hajmi 89 tani tashkil qilgani aytildi. Buning oqibatida shikoyatdagi vajlar har taraflama tekshirilmay, ish bo‘yicha yakuniy qaror qabul qilinmasdan, sud qarori bekor qilinib, quyi sudlarga yuborish holatlari ko‘paygan. Shu bilan birga, apellyatsiya tartibida ko‘rilmagan ishlarning kelgusida kassatsiya instansiyasida ko‘rib bo‘lmasligi haqidagi qonun talablari fuqarolarning e’tirozlariga sabab bo‘lmoqda. Bu kabi omillar esa, sohani isloh qilish zaruratini keltirib chiqarmoqda.
Qonun loyihasida belgilanayotgan normalar sudlarning mas’uliyatini oshirib, ishlarning sifatli va o‘z vaqtida ko‘rilishiga, sud qarorlarini qayta ko‘rishda viloyat va unga tenglashtirilgan sudlar imkoniyatidan kengroq foydalanishga, ortiqcha sarsongarchiliklarning oldini olishga xizmat qiladi.
Shuhrat Polvonov, Oliy sud raisining o‘rinbosariOliy Majlis Qonunchilik palatasi spikeri Nuriddin Ismoilov sudni mustaqil bo‘lishi murakkab jarayon ekanini aytdi.
Deputatlar ham, senatorlar ham, hamma, butun jamiyatimiz sudni mustaqil bo‘lishi tarafdorimiz. Kim xohlamaydi, hamma xohlaydi. Lekin sudning mustaqil bo‘lishi qanchalik murakkab jarayon ekanini ko‘rib o‘zimizga o‘zimiz hayron bo‘lyapmiz. Prezident sudlar bilan alohida uchrashdi, hatto kadrlar bilan shug‘ullanadigan organ tuzdi. Ikkita palatada navbatma navbat har yili sudni mustaqilligini ta’minlovchi komissiya ishladi. Biz sudlarga ancha yordam berdik. Parlament ham chetda qolmadi. Qanchadan qancha qonunlarni qildik. Deylik, ularga anchagina daxlsizligi, moddiy ta’minoti va hokazo. Lekin bu juda murakkab bo‘ldi. Odamlar haqiqiy mustaqil sud bo‘lishini xohlaydi. Jumladan, biz ham. Shuning uchun mana shu qonun juda katta ahamiyatga ega. Hujjatning har bir so‘zini erinmasdan ko‘rib chiqishimiz kerak va uni qabul qilish jarayonini tezlashtirishimizga to‘g‘ri keladi”, – dedi quyi palata rasmiysi.
Muhokamalar yakunida qonun loyihasi deputatlar tomonidan qabul qilindi.
Izoh (0)