Yevropa Ittifoqining Tashqi ishlar va xavfsizlik siyosati bo‘yicha oliy vakili va Yevropa Komissiyasi vitse-prezidenti Josep Borrell 18-noyabr kuni Samarqandga keladi. U “Yevropa Ittifoqi — Markaziy Osiyo o‘rtasidagi o‘zaro bog‘liqlik bo‘yicha: ‘Global darvoza’ ” konferensiyasida ishtirok etishini ma’lum qildi.
Asrlar davomida Yevropa va Markaziy Osiyo o‘rtasidagi aloqalar jamiyatlarimizni shakllantirishda juda muhim rol o‘ynadi. Bu qadimgi davrda Buyuk Ipak yo‘li bo‘ylab Yevropa va Osiyo sivilizatsiyalarini bog‘lovchi, resurslar, madaniyat va o‘zaro ta’limni tarqatuvchi savdo-sotiq gullab-yashnashidan ancha oldin bo‘lgan.Lekin aloqalar doimiy e’tiborni talab qiladi va oxirgi paytlarda mintaqalarimiz o‘rtasidagi aloqalarni rivojlantirishga e’tibor bermay qo‘ygan bo‘lishimiz mumkin. Yevropa Ittifoqi Markaziy Osiyodagi hamkorlarimiz bilan birgalikda buni tuzatishga qaror qildi. Shu oy boshida Yevropa Kengashi prezidenti Sharl Mishel hamkorligimizni mustahkamlash maqsadida mintaqaga tashrif buyurdi. Shu hafta oxirida esa, ya’ni 2022-yilning 18-noyabr kuni O‘zbekiston mezbonlik qilayotgan Samarqand shahridagi “Yevropa Ittifoqi – Markaziy Osiyo o‘rtasidagi o‘zaro bog‘liqlik bo‘yicha: ‘Global darvoza’ ” konferensiyasini ochib beraman.
Biz geosiyosiy muammolar kuchayib borayotgan va kuch siyosati o‘sgan davrda yashayapmiz. Shuningdek, biz ikkita mega tendensiyaga duch kelyapmiz: iqlim o‘zgarishi hamda iqtisodiyotlarimiz va jamiyatlarimizni raqamlashtirish. Shuning uchun yashil iqtisodiyot tomon o‘tishni tezlashtirish va raqamli iqtisodiyotni shakllantirish Yevropa Ittifoqining siyosat kun tartibi, tashqi siyosatimizning markazidir. “Global darvoza” bilan Yevropa Ittifoqi global darajada yashil va raqamli o‘tishni targ‘ib qilmoqda. Biz qilayotgan barcha ishlar hamkor mamlakatlar ehtiyojlarini qondirish va mahalliy hamjamiyatlarni imtiyozlar bilan ta’minlashga asoslangan.
Bilamizki, Markaziy Osiyodagi hamkorlarimiz biz bilan bir xil muammolarni boshdan kechirmoqda: pandemiyadan keyin iqtisodiyotimizni tiklash, energetika va iqlim inqirozini hal qilish, Rossiyaning Ukrainaga bostirib kirishi oqibatida yuzaga kelgan buzilishlarni bartaraf etish. Ammo bu muammolar yanada barqaror va bog‘langan global iqtisodiyotga sarmoya kiritish imkoniyatidir.
Samarqandda biz uchta mavzuni ko‘rib chiqamiz: raqamli aloqa, transport aloqasi va energiya aloqasi. Har uchala yo‘nalishda biz investitsiya imkoniyatlarini aniqlab, yaqinroq aloqalarni o‘rnatish uchun katalizator bo‘lishi mumkin bo‘lgan islohotlarni ta’kidlab, yaqinroq hamkorlik qilish yo‘llarini izlaymiz. Biz siyosatchilar va texnik ekspertlarni, Xalqaro moliya institutlarini, eng muhimi, biznes hamjamiyat a’zolarini va fuqarolik jamiyati vakillarini birlashtiramiz. Odamlar o‘rtasida aloqa o‘rnatish orqali biz mintaqalar o‘rtasidagi aloqalarni yo‘lga qo‘yamiz.
Raqamli sohada biz xavfsiz platformalar yaratish, geografik to‘siqlarni yengish, davlat xizmatlarini ko‘rsatishni yaxshilash hamda ta’lim va ish o‘rinlari yaratishni qo‘llab-quvvatlash imkoniyatlarini qidiramiz.
Shuningdek, biz Markaziy Osiyo va Markaziy Osiyo va Yevropa o‘rtasidagi barqaror transport aloqalarini mustahkamlash, iqtisodiyotni diversifikatsiya qilish va yashil o‘sishni kuchaytirish yo‘llarini ko‘rib chiqamiz.
Biz hammamiz iqlim o‘zgarishi va suv tanqisligining keskin oqibatlarini bilamiz. Yashil energiyaga bo‘lgan talabni qondirish uchun biz past uglerodli energiya ishlab chiqarish imkoniyatlarini yaxshilash jihatlarini o‘rganamiz. Biz, albatta, qishloq xo‘jaligi va sanoat ishlab chiqarishini suv va chiqindilarni boshqarishni yaxshilash yo‘llari bilan oshirishdan umumiy manfaatdormiz.
Bizning Yevropa va Markaziy Osiyo o‘zaro bog‘liqlik haqidagi tasavvurimiz Yevropa Ittifoqining Markaziy Osiyo bo‘yicha strategiyasi fonida o‘rnatilgan. Biz Markaziy Osiyoning beshta davlati bilan yanada kuchliroq, kengroq va zamonaviyroq hamkorlikni yo‘lga qo‘yish yo‘lida davom etmoqdamiz.
Bizning siyosiy majburiyatimiz esa aniq yordam bilan mustahkamlangan. Yevropa Ittifoqi (Yevropa Ittifoqi institutlari va Yevropa Ittifoqiga a’zo davlatlar) Markaziy Osiyoda birinchi raqamli donor bo‘lib, 2014—2020-yillarda mintaqa uchun Yevropa tomonidan 1,1 milliard yevrolik yordam ko‘rsatgan. Kelgusi to‘rt yil davomida Markaziy Osiyoga 2021—24-yillarga mo‘ljallangan taxminiy umumiy grant mablag‘lari ikki tomonlama va mintaqaviy dasturlarni qamrab olgan holda kamida 390 million yevroni tashkil qilishi kerak. Bu “Yevropa jamoasi” deb ataluvchi ikkita mintaqaviy tashabbusni o‘z ichiga oladi: biri raqamli ulanish bo‘yicha, ikkinchisi esa Yevropa Ittifoqi Samarqandda rasman ishga tushiradigan suv, energiya va iqlim bo‘yicha. Team Europe — bu biz Yevropa Ittifoqi institutlari, a’zo davlatlar va moliya institutlari birgalikda ishlaydigan loyihalar uchun foydalanadigan brenddir.
Yevropa Ittifoqining ulanish haqidagi qarashlari inklyuzivdir. Biz boshqa hamkorliklarni siqib chiqarmoqchi emasmiz. Va biz, albatta, yangi bog‘liqliklar yaratishdan manfaatdor emasmiz.
Yevropa Ittifoqida biz “ochiq strategik avtonomiyamiz”ni qurmoqdamiz. Bu, asosan, xalqaro huquq, mustahkam qoidalar va xalqaro standartlar asosida qurilgan global tizim doirasida o‘zimizning strategik tanlovimizni amalga oshirish erkinligini qo‘llab-quvvatlash, ortiqcha qaramlikdan qochish va muqobil variantlarga ega bo‘lishdir. Tabiiyki, biz hamkorlarimizning ham o‘z avtonomiyalari va tanlash erkinligini yaratish istagini tushunamiz.
Biz hamkorlarimizga foydali taklif bilan chiqishga tayyormiz. Yevropa Ittifoqi dunyodagi eng yirik sarmoyador hisoblanadi. Yevropa kompaniyalari to‘g‘ridan-to‘g‘ri xorijiy investitsiyalarni boshqalardan ko‘ra ko‘proq, shu jumladan, Markaziy Osiyoda ham yetkazib beradi. Yevropa xususiy sektorining sarmoyaviy kuchidan foydalanib, biz Markaziy Osiyoda keng dunyo bilan chuqur bog‘langan yangi yashil raqamli iqtisodiyotni qurishga yordam bera olamiz.
Samarqanddagi bizning vazifamiz islohotlar va biznesni jalb qilish imkoniyatlarini aniqlash va amalga oshirish orqali ana shu sarmoyani rag‘batlantirishdan iborat. Markaziy Osiyo iqtisodiyoti jonli va o‘sib bormoqda. Ular ulkan salohiyatga ega. Geosiyosiy notinchlik va o‘zgarishlar dunyosida Yevropa Ittifoqi ishonchli hamkor hisoblanadi. Shuning uchun men Yevropaning ushbu muhim mintaqa muvaffaqiyatini ta’minlashda o‘z rolini o‘ynashini intiqlik bilan kutaman, — deb yozgan u.
Izoh (0)