Европа Иттифоқининг Ташқи ишлар ва хавфсизлик сиёсати бўйича олий вакили ва Европа Комиссияси вице-президенти Жосеп Боррелл 18 ноябрь куни Самарқандга келади. У «Европа Иттифоқи — Марказий Осиё ўртасидаги ўзаро боғлиқлик бўйича: ‘Глобал дарвоза’ » конференциясида иштирок этишини маълум қилди.
Асрлар давомида Европа ва Марказий Осиё ўртасидаги алоқалар жамиятларимизни шакллантиришда жуда муҳим рол ўйнади. Бу қадимги даврда Буюк Ипак йўли бўйлаб Европа ва Осиё цивилизацияларини боғловчи, ресурслар, маданият ва ўзаро таълимни тарқатувчи савдо-сотиқ гуллаб-яшнашидан анча олдин бўлган.Лекин алоқалар доимий эътиборни талаб қилади ва охирги пайтларда минтақаларимиз ўртасидаги алоқаларни ривожлантиришга эътибор бермай қўйган бўлишимиз мумкин. Европа Иттифоқи Марказий Осиёдаги ҳамкорларимиз билан биргаликда буни тузатишга қарор қилди. Шу ой бошида Европа Кенгаши президенти Шарл Мишел ҳамкорлигимизни мустаҳкамлаш мақсадида минтақага ташриф буюрди. Шу ҳафта охирида эса, яъни 2022 йилнинг 18 ноябрь куни Ўзбекистон мезбонлик қилаётган Самарқанд шаҳридаги «Европа Иттифоқи – Марказий Осиё ўртасидаги ўзаро боғлиқлик бўйича: ‘Глобал дарвоза’ » конференциясини очиб бераман.
Биз геосиёсий муаммолар кучайиб бораётган ва куч сиёсати ўсган даврда яшаяпмиз. Шунингдек, биз иккита мега тенденцияга дуч келяпмиз: иқлим ўзгариши ҳамда иқтисодиётларимиз ва жамиятларимизни рақамлаштириш. Шунинг учун яшил иқтисодиёт томон ўтишни тезлаштириш ва рақамли иқтисодиётни шакллантириш Европа Иттифоқининг сиёсат кун тартиби, ташқи сиёсатимизнинг марказидир. «Глобал дарвоза» билан Европа Иттифоқи глобал даражада яшил ва рақамли ўтишни тарғиб қилмоқда. Биз қилаётган барча ишлар ҳамкор мамлакатлар эҳтиёжларини қондириш ва маҳаллий ҳамжамиятларни имтиёзлар билан таъминлашга асосланган.
Биламизки, Марказий Осиёдаги ҳамкорларимиз биз билан бир хил муаммоларни бошдан кечирмоқда: пандемиядан кейин иқтисодиётимизни тиклаш, энергетика ва иқлим инқирозини ҳал қилиш, Россиянинг Украинага бостириб кириши оқибатида юзага келган бузилишларни бартараф этиш. Аммо бу муаммолар янада барқарор ва боғланган глобал иқтисодиётга сармоя киритиш имкониятидир.
Самарқандда биз учта мавзуни кўриб чиқамиз: рақамли алоқа, транспорт алоқаси ва энергия алоқаси. Ҳар учала йўналишда биз инвестиция имкониятларини аниқлаб, яқинроқ алоқаларни ўрнатиш учун катализатор бўлиши мумкин бўлган ислоҳотларни таъкидлаб, яқинроқ ҳамкорлик қилиш йўлларини излаймиз. Биз сиёсатчилар ва техник экспертларни, Халқаро молия институтларини, энг муҳими, бизнес ҳамжамият аъзоларини ва фуқаролик жамияти вакилларини бирлаштирамиз. Одамлар ўртасида алоқа ўрнатиш орқали биз минтақалар ўртасидаги алоқаларни йўлга қўямиз.
Рақамли соҳада биз хавфсиз платформалар яратиш, географик тўсиқларни енгиш, давлат хизматларини кўрсатишни яхшилаш ҳамда таълим ва иш ўринлари яратишни қўллаб-қувватлаш имкониятларини қидирамиз.
Шунингдек, биз Марказий Осиё ва Марказий Осиё ва Европа ўртасидаги барқарор транспорт алоқаларини мустаҳкамлаш, иқтисодиётни диверсификация қилиш ва яшил ўсишни кучайтириш йўлларини кўриб чиқамиз.
Биз ҳаммамиз иқлим ўзгариши ва сув танқислигининг кескин оқибатларини биламиз. Яшил энергияга бўлган талабни қондириш учун биз паст углеродли энергия ишлаб чиқариш имкониятларини яхшилаш жиҳатларини ўрганамиз. Биз, албатта, қишлоқ хўжалиги ва саноат ишлаб чиқаришини сув ва чиқиндиларни бошқаришни яхшилаш йўллари билан оширишдан умумий манфаатдормиз.
Бизнинг Европа ва Марказий Осиё ўзаро боғлиқлик ҳақидаги тасаввуримиз Европа Иттифоқининг Марказий Осиё бўйича стратегияси фонида ўрнатилган. Биз Марказий Осиёнинг бешта давлати билан янада кучлироқ, кенгроқ ва замонавийроқ ҳамкорликни йўлга қўйиш йўлида давом этмоқдамиз.
Бизнинг сиёсий мажбуриятимиз эса аниқ ёрдам билан мустаҳкамланган. Европа Иттифоқи (Европа Иттифоқи институтлари ва Европа Иттифоқига аъзо давлатлар) Марказий Осиёда биринчи рақамли донор бўлиб, 2014—2020 йилларда минтақа учун Европа томонидан 1,1 миллиард евролик ёрдам кўрсатган. Келгуси тўрт йил давомида Марказий Осиёга 2021—24 йилларга мўлжалланган тахминий умумий грант маблағлари икки томонлама ва минтақавий дастурларни қамраб олган ҳолда камида 390 миллион еврони ташкил қилиши керак. Бу «Европа жамоаси» деб аталувчи иккита минтақавий ташаббусни ўз ичига олади: бири рақамли уланиш бўйича, иккинчиси эса Европа Иттифоқи Самарқандда расман ишга туширадиган сув, энергия ва иқлим бўйича. Team Europe — бу биз Европа Иттифоқи институтлари, аъзо давлатлар ва молия институтлари биргаликда ишлайдиган лойиҳалар учун фойдаланадиган бренддир.
Европа Иттифоқининг уланиш ҳақидаги қарашлари инклюзивдир. Биз бошқа ҳамкорликларни сиқиб чиқармоқчи эмасмиз. Ва биз, албатта, янги боғлиқликлар яратишдан манфаатдор эмасмиз.
Европа Иттифоқида биз «очиқ стратегик автономиямиз»ни қурмоқдамиз. Бу, асосан, халқаро ҳуқуқ, мустаҳкам қоидалар ва халқаро стандартлар асосида қурилган глобал тизим доирасида ўзимизнинг стратегик танловимизни амалга ошириш эркинлигини қўллаб-қувватлаш, ортиқча қарамликдан қочиш ва муқобил вариантларга эга бўлишдир. Табиийки, биз ҳамкорларимизнинг ҳам ўз автономиялари ва танлаш эркинлигини яратиш истагини тушунамиз.
Биз ҳамкорларимизга фойдали таклиф билан чиқишга тайёрмиз. Европа Иттифоқи дунёдаги энг йирик сармоядор ҳисобланади. Европа компаниялари тўғридан-тўғри хорижий инвестицияларни бошқалардан кўра кўпроқ, шу жумладан, Марказий Осиёда ҳам етказиб беради. Европа хусусий секторининг сармоявий кучидан фойдаланиб, биз Марказий Осиёда кенг дунё билан чуқур боғланган янги яшил рақамли иқтисодиётни қуришга ёрдам бера оламиз.
Самарқанддаги бизнинг вазифамиз ислоҳотлар ва бизнесни жалб қилиш имкониятларини аниқлаш ва амалга ошириш орқали ана шу сармояни рағбатлантиришдан иборат. Марказий Осиё иқтисодиёти жонли ва ўсиб бормоқда. Улар улкан салоҳиятга эга. Геосиёсий нотинчлик ва ўзгаришлар дунёсида Европа Иттифоқи ишончли ҳамкор ҳисобланади. Шунинг учун мен Европанинг ушбу муҳим минтақа муваффақиятини таъминлашда ўз ролини ўйнашини интиқлик билан кутаман, — деб ёзган у.
Изоҳ (0)