Mikroto‘lqinli pechdan foydalanish sog‘liq uchun xavflimi? Tashvishlanish emas, bilishingiz kerak bo‘lgan narsalar

Mikroto'lqinli pech o'tgan asrning 50-yillarida oziq-ovqat mahsulotlarini isitish va muzdan tushirish uchun ixtiro qilingan — qulay, sodda va eng muhimi, tez ishlaydigan texnika. O‘shandan beri bir asrdan oshiq vaqt o‘tdi, dunyoda millionlab pechkalar sotilgan, ammo ko‘pchilik hali ham ushbu qurilmaning xavfsizligiga shubha qilmoqda. Agar nurlanish sog‘liq uchun zararli bo‘lsa va oziq-ovqatdagi ozuqaviy moddalarni yo‘q qilsa-chi? Elektromagnit to‘lqinlar oziq-ovqat sifatiga qanday ta’sir qilishini va mikroto‘lqinli pechdan foydalanishda qanday qoidalarga rioya qilish kerakligini bilib olamiz.

Mikroto‘lqinli pech qanday ishlaydi?

Mikroto‘lqinli pech — bu elektr energiyasini mikroto‘lqinli nurlanishga aylantiradigan oshxona jihozi hisoblanadi. Magnitron deb ataladigan maxsus qurilma tomonidan ishlab chiqarilgan mikroto‘lqinli nurlanish pechga qo‘yilgan oziq-ovqat molekulalarini qo‘zg‘atadi, ularning harakatlanishi va bir-biri bilan to‘qnashishiga olib keladi, buning natijasida ularning harorati ko‘tariladi, natijada ovqat isiydi. Mikroto‘lqinlar birinchi navbatda suv molekulalariga ta’sir qiladi, ammo ular oqsil, yog‘ va uglevod zarralarini ham isitadi.

“Nurlanish” so‘zi quloqqa xunuk eshitiladi, shuning uchun mikroto‘lqinli pechlarning maqsadga muvofiqligi haqidagi bahslar ular ixtiro qilingan kundan boshlab davom etmoqda. Biroq bu atom bombalari va yadroviy ofatlar bilan bog‘liq bo‘lgan radiatsiya turi emas. Mikroto‘lqinlar — ionlashtiruvchi bo‘lmagan chastotali elektromagnit yoki yorug‘lik to‘lqinlari, boshqacha aytganda, ular kimyoviy transformatsiyalarga olib kelmaydi. Mobil telefon va elektr chiroq ham past intensivlikda bo‘lsa-da elektromagnit nurlanishni keltirib chiqaradi. Bugungi kunda radiatsiyadan qochib qutuladigan joy yo‘qligi sababli vaqti-vaqti bilan ulardan dam olish va har doim xavfsizlik qoidalariga rioya qilish lozim.

Mikroto‘lqinli pechlarda himoya ekranlari mavjud bo‘lib, ular pechdan issiqlik chiqib ketishiga yo‘l qo‘ymaydi va nurlanishdan hech qanday zarar bo‘lmaydi. Shuningdek, mikroto‘lqinli pechingiz yaxshi holatda ekanligiga ishonch hosil qiling. Agar u eski, singan bo‘lsa yoki eshigi yaxshi yopilmasa, yangisini olgan ma’qul.

Mikroto‘lqinlar ovqatga qanday ta’sir qiladi?

Mikroto‘lqinlarning oziq-ovqatga ta’siri haqida gap ketganda, pishirishning har qanday shakli mahsulotning ozuqaviy qiymatni pasaytirishini esdan chiqarmaslik kerak. Vitaminlar va ozuqa moddalarining asosiy “qotillari” — harorat, vaqt va tayyorlash usuli hisoblanadi.

20 xil sabzavot bilan olib borilgan tajribalar shuni ko‘rsatdiki, mikroto‘lqinli pechda va an’anaviy pechda pishirish qaynatish yoki dimlashga qaraganda ko‘proq antioksidantlarni saqlab qoladi. Shu bilan birga, olimlar brokkoli mikroto‘lqinli pechda muzdan tushirganda tarkibidagi flavonoid antioksidantlarning 97 foiz,  qaynatganda esa  66 foiz  yo‘q bo‘lishini aniqladilar. Ushbu tadqiqot ko‘pincha mikroto‘lqinli pechlar oziq-ovqatni yo‘q qilishining isboti sifatida keltiriladi, aslida u faqat muzlatilgan oziq-ovqatlardagi suv ozuqa moddalarining parchalanishini tezlashtiradi, chunki H2O molekulalari mikroto‘lqinli nurlanishdan tez isiydi.

Bundan tashqari, mikroto‘lqinli pechda ishlov berish ba’zi oziq-ovqatlarda zararli birikmalar hosil bo‘lishini kamaytirishi mumkin. Tadqiqotga ko‘ra, mikroto‘lqinli pechda tovuq go‘shti boshqa pishirish usullari bilan solishtirganda minimal nitrozamin (yog‘li ovqatlardagi nitritlar qizdirilganda hosil bo‘ladigan birikma) ishlab chiqargan — mikroto‘lqinli pechda qovurilgandan ko‘ra kamroq kanserogenlar hosil bo‘ladi.

Mikroto‘lqinli pechda ovqatni qanday isitish/pishirish kerak?

Mikroto‘lqinli pechga plastik idishlarni qo‘yganda, ba'zi plastmassalarda gormonlarni yo‘q qiladigan moddalar mavjudligini yodda tuting. Bunga yaqqol misol — qalqonsimon bez bilan bog‘liq muammolardan tortib to semirishgacha bo‘lgan turli xil kasalliklarga sabab bo‘luvchi bisfenol-A moddasi.

Yodingizda bo‘lsin: agar u foydalanish uchun xavfsiz deb belgilanmagan bo‘lsa, hech qachon plastik idishni mikroto‘lqinli pechga qo‘ymang. Mikroto‘lqinli pechlar uchun issiqlikka bardoshli plastik yoki qalin shisha idishlardan foydalaning va hech qachon metall idish ishlatmang.

Albatta, mikroto‘lqinli pechlarning kamchiliklari ham bor. Misol uchun, ular oziq-ovqat zaharlanishiga olib keladigan bakteriyalar va boshqa patogenlarni o‘ldirishda unchalik samarali emas. Bundan tashqari, suyuqlikni qizdirishda ehtiyot bo‘lish va tuxum kabi yorilishi mumkin bo‘lgan taomlarni pechga qo‘ymaslik kerak.

Umuman olganda, mikroto‘lqinli pechlardan foydalanish hayotga kamchiliklardan ko‘ra ko‘proq qulayliklar keltiradi, ammo agar sog‘lom turmush tarzi haqida jiddiy tashvishlansangiz, mikroto‘lqinli pechdan foydalanish yoki foydalanmaslik shaxsiy tanlovingizga bog‘liq.