So‘nggi yangiliklar Asosiy yangiliklar Eng ko‘p o‘qilgan
O'zb
Ўзбекча
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng

Daryo.uz Daryo.uz

  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
So‘nggi yangiliklar
    • USD 12178.1
    • RUB 126.06
    • EUR 13028.13
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Toshkentda
      +18°C
      • Andijon
      • Qarshi
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Farg‘ona
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Termiz
      • Namangan
      • Toshkent
      • Navoiy
      • Toshkent vil
      • Nukus
      • Urganch
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter

    Daryo logo white Daryo logo dark

    • Mahalliy
      • Mehridaryo
      • Boshqalar
    • Markaziy Osiyo
      • Qirg‘iziston
      • Qozog‘iston
      • Turkmaniston
      • Tojikiston
      • Afg'oniston
    • Dunyo
    • Pul
      • Iqtisodiyot
      • Moliya
      • Kripto
      • Biznes
    • Madaniyat
      • Kino
      • Kitob
      • Musiqa
      • Shou-biznes
    • Layfstayl
      • Ayollar sahifasi
        • Farzand
        • Go‘zallik
        • Karyera
        • Maslahatlar
        • Moda
        • Retseptlar
      • Texnologiyalar
        • Arxitektura
        • Gadjetlar
        • Ilm-fan
        • Koinot
        • Media
      • Avto
      • Qo‘ziqorin
      • Sayohat
      • Salomatlik
      • Ta’lim
        • Abituriyent
        • Ingliz tilini o’rganamiz
    • Sport
    • Kolumnistlar
    • Multimedia

    Daryo.uz Daryo.uz

    Dunyo

    KXDR yadro reaktorini qayta ishga tushirdi. Bu tashqi siyosatda Baydenning shundoq ham chigal ishini yanada murakkablashtirib yuborishi mumkin

    05.09.2021, 14:14 32043

    Atom energiyasi bo‘yicha xalqaro agentlik Shimoliy Koreyaning Yonbendagi 2018-yil dekabr oyida to‘xtab qolgan qurol uchun plutoniy ishlab chiqaradigan atom reaktori loyihasini qayta ishga tushirganini xabar qildi. Mazkur voqea Kim Chen Inning AQSh sobiq prezidenti Donald Tramp bilan uchrashuvidan olti oy o‘tgach to‘xtatib qo‘yilgandi. “Korrespondent.net” nashri ushbu jarayon nimalarga sabab bo‘lishini tahlil qilgan.

    Kim Chen In

    Kim Chen In
    Foto: Koreya markaziy telegraf agentligi

    KXDRni ushlab turish AQSh uchun birlamchi maqsad emasShimoliy Koreya Yonbendagi plutoniy ishlab chiqarish reaktorini qayta ishga tushirishi mamlakatning qurol-yarog‘ arsenali yanada oshishini anglatadi. Xalqaro atom energiyasi agentligi ham yillik hisobotida KXDRning yadro sohasidagi faoliyati haqida so‘z yuritib, shimolliklarning yadro quroli bilan kuchini oshirmoqchi ekanligini prognoz qilgan.

    Bu hodisa tashqi siyosatda Afg‘onistondan harbiylar olib chiqib ketilganidan keyin, shuningdek, Eron bilan 2015-yilda imzolangan yadro kelishuvi bo‘yicha muzokaralarda boshi berk ko‘chaga kirib qolgan AQSh prezidenti Jo Baydenga yangi muammolar yaratadi, deya qayd etgan Wall Street Journal.

    “Iyul boshida reaktorning ishlayotganini anglatuvchi bir nechta belgilar, xususan, muzlatilgan suv chiqindilari kuzatilgandi”, – deyiladi BMT agentligining hisobotida.

    Hisobotda qayd etilishicha, Yonbendagi reaktor 2018-yil dekabr oyidan 2021-yil iyuligacha nofaol holatda turgan. Reaktorning ishlay boshlaganini anglatuvchi belgilar Shimoliy Koreyadagi laboratoriyada plutoniy ajratib olish faoliyati boshlangani haqida xabarlar tarqalgan vaqt bilan bir-biriga mos keldi.

    KXDR 2009-yilda inspektorlarini haydab chiqargan MAGATE ushbu hodisalarni o‘ta xavotirliligi va BMT xavfsizlik kengashining rezolyutsiyasiga zid ekanligini bildirgan.

    AQSh prezidenti administratsiyasining yuqori lavozimdagi vakili Vashingtonning agentlik nuqtayi nazari bilan uyg‘un fikrda ekanligini qayd etgan.

    “Hisobotda zudlik bilan muloqotni boshlash va bu uchun diplomatiyani ishga solish hamda yakunda Koreya yarim orolini to‘liq yadro qurolidan xoli qilishga erishish zarurligi qayd etilgan”, – degan Vashington vakili.

    Shimoliy Koreyaning BMTdagi vakilligi WSJ’ning bu borada izoh so‘rab yo‘llagan so‘roviga javob qaytarmagan.

    “Bu katta ehtimol bilan Shimoliy Koreyaning yadro qurolini yaratish dasturi loyihasiga ko‘ra plutoniy ishlab chiqarishni qayta boshlaganini anglatadi”, – deydi Brandeym universitetining Sharqqa oid tadqiqotlar markazi rahbari, avval AQSh milliy xavfsizlik kengashida ommaviy qirg‘in qurolini yo‘q qilish bo‘yicha ekspert sifatida ishlagan Geri Semor.

    U KXDRda yadro qurolining zaxiralari bo‘lganini, biroq reaktorning ishga tushirilgani Pxenyanning yadro arsenalini kuchaytirishga bel bog‘laganini anglatishi haqida gapirgan.

    Bayden administratsiyasi Pxenyan bilan yadro quroli dasturi yuzasidan muzokaralar olib borishga tayyorligini bildirgan, ammo Shimoliy Koreya Vashingtonning taklifini qabul qilmagan.

    Oq uy bu boradagi o‘z pozitsiyasini tushuntirar ekan Vashington xalqaro munosabatlarda og‘ir-vazmin siyosat olib borgan Barak Obama hamda Donald Tramp boshlagan yuqori darajadagi siyosiy sammitlar orqali murosa yo‘lini tutish eng maqbul qarorlardan bo‘lishini ta’kidlagan.

    Ammo sobiq rasmiy shaxslar Shimoliy Koreya bilan muzokara olib borish Bayden uchun Eron bilan yadro kelishuviga qaytish, Afg‘onistondagi qo‘shinni ortga qaytarishdan keyingi vaziyatni barqarorlashtirish va Rossiya bilan qurollanish nazorati bo‘yicha muloqotdan keyinga qolayotgan ish, deya baholagan WSJ.

    “Yonbendagi ishga, Shimoliy Koreyaning yadro quroli dasturiga befarq qarab bo‘lmaydi. Bu Bayden administratsiyasi uchun ham eng asosiy maqsadlardan biriga aylanishi lozim”, – deya ta’kidlagan Davlat departamentining sobiq amaldori Joel Vit. U hozirda Vashingtondagi Stimson tahlil markazining ilmiy xodimi sifatida faoliyat olib boradi.

    Los-Alamosdagi milliy laboratoriya sobiq direktori, KXDR yadro dasturi bo‘yicha ekspert Zigfird Xekerning fikricha Shimoliy Koreya yadro qurolining 20 dan 60 tagacha birlikka ega, ularda plutoniy hamda yuqori darajada boyitilgan urandan foydalaniladi.

    2019-yilda Tramp KXDR yetakchisi Kim Chen In bilan uchrashuv o‘tkazgan, Pxenyan reaktor hamda boshqa obyektlar tarkibiga kirgan Yonbendagi majmuani yopishni taklif etgan va Tramp administratsiyasidan sanksiyalarni bekor qilishni so‘ragandi. Biroq Vashington ushbu taklifni rad qilgan va ushbu jarayon amalga oshishi uchun taklif etilayotgan ishlarning o‘zi kamlik qilishini bildirgan.

    “Yonbendagi asosiy obyektlarning harakatsizligi Kim Chen Inning Xanoydagi bayonoti bilan bevosita bog‘liq edi, o‘shanda u Yonbendagi loyihani yopishni taklif qilgandi. Reaktor qayta ish boshlashi va plutoniyga ishlov berish korxonasi Kimning yadro kelishuvida kelajak uchun rejalarni ko‘rmayotganligini anglatadi”, – degan Pxenyan bilan muzokaralarda qatnashgan AQSh davlat departamentining sobiq amaldori Robert Eynxorn.

    Iyun oyida MAGATE bosh direktori Rafael Grossi qayta ishlangan yadro yonilg‘isidan plutoniy ishlab chiqaruvchi korxona faoliyatini qayta boshlayotganining belgilari namoyon bo‘layotgani haqida gapirgan. Biroq u vaqtda Yonbendagi reaktor yana ishlay boshlagani yuzasidan aniq isbot hamda dalillar yo‘q edi.

    Yanvarda Kim Chen In yadro texnikasi modernizatsiya qilish rejasini oshkor qilgan. Rejaga ko‘ra KXDRda kichik o‘lchamdagi yadro quroli va atom suvosti kemalarini ishlab chiqilishi ko‘zda tutilgan.

    WSJ nashrining qayd etishicha, Shimoliy Koreya diktatorining mamlakatdagi ichki muammolari ko‘payib bormoqda. U yozda ishlab chiqarishda defitsit kuzatilgani, xalqaro sanksiyalar sharoitida mamlakatda yashab qolish og‘ir ekanligini, o‘tgan yili koronavirus tarqalishining oldini olish maqsadida KXDRning chegaralari yopishga to‘g‘ri kelganini tan olgan.

    Bayden administratsiyasining KXDR bo‘yicha vakili 30-avgust kuni Janubiy Koreyaga safari vaqtida Shimoliy Koreyadagi hamkasblari bilan har qanday vaqtda uchrashishga tayyorligi, Vashingtonning Pxenyanga nisbatan dushmanlik maqsadlari yo‘qligini ma’lum qilgan.

    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Tavsiya etamiz

    “Besh-olti fuqaro o‘tiribdi. Orqa eshikdan chiqib keting xo‘jayin, deb sizni xalqdan uzib qo‘yadiganlar ham bo‘ladi” — Zoir Mirzayev rahbar inqirozi haqida 

    23:00 / 21.09.2023

    Yahudiylarning poklanish marosimi, namoyishga chiqqan o‘qituvchilar, qirol bilan kechki ovqat — 21-sentabr suratlari

    22:00 / 21.09.2023

    Oliy sud Xorazmdagi mehribonlik uyida qizlarni zo‘rlagan amaldorlarga jazo o‘zgarishsiz qolgani haqidagi xabarni rad etdi 

    13:00 / 21.09.2023

    BMT assambleyasidagi mojaro, namoyishga chiqqan traktorlar, bo‘ron qurbonlarini dafn etayotgan ko‘ngillilar — 20-sentabr suratlari 

    23:00 / 20.09.2023

    MOLIYA

    Iqtisodiyot

    Oltinga investitsiya kiritish ishonchlimi?

    20:00 / 21.09.2023

    O‘zbekiston uran qazib olish bo‘yicha dunyoda 5-o‘rinda. Asosiy ko‘rsatkichlar

    16:00 / 15.09.2023

    Mehnat daftarchasi yo‘qolsa, qanday qilib pensiyaga chiqish mumkinligi tushuntirildi

    14:00 / 09.09.2023

    Davlat budjetining to‘rt kunlik daromad va xarajatlari miqdori ochiqlandi. Xarajatlar ancha yuqori

    16:00 / 08.09.2023

    Ko‘p o‘qilganlar

    Chet elda tug‘ilgan bo‘lsa-da, o‘z vatanida mashhur bo‘lgan turk aktyorlari (foto)

    09:00 / 21.09.2023

    iPhone 15 Pro Max rasmiy sotuvdan bir kun oldin “Malika” bozorida sotilmoqda. Uning narxi qancha?

    21:00 / 21.09.2023

    Toshkentda 7 yoshli qizga tegajog‘lik qilgan erkakka jazo tayinlandi

    12:00 / 21.09.2023

    Amudaryo suvi bo‘yicha qo‘shnilar bilan hech qanday kelishuv yo‘q — “Tolibon”

    21:00 / 21.09.2023

    Rossiya Ukrainaning to‘rt viloyatiga yirik raketa zarbalarini berdi (foto, video)

    11:00 / 21.09.2023
    About Us

    “Daryo” internet-nashrining (O‘zbekiston matbuot va axborot agentligi (O‘zMAA, hozirgi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi) tomonidan 13.03.2015 yil sanasida 0944-sonli guvohnoma bilan ommaviy axborot vositasi sifatida ro‘yxatga olingan. Matnli materiallarni to‘liq ko‘chirish yoki qisman iqtibos keltirishga, shuningdek, fotografik, grafik, audio va/yoki videomateriallaridan foydalanishga “daryo.uz” saytiga giperhavola mavjud bo‘lgan va/yoki “Daryo” internet-nashrining muallifligini ko‘rsatuvchi yozuv ilova qilingan taqdirda yo‘l qo‘yiladi. Chop etiladigan ba’zi ma’lumotlar 18 yoshga to‘lmagan foydalanuvchilarga mo‘ljallanmagan bo‘lishi mumkin. Info@daryo.uz

    © «Simple Networking Solutions» MChJ, 2013–2023

    Yosh bo‘yicha cheklov

    Xato topdingizmi? Ctrl+Enter’ni bosing

    Nimani qidiramiz?