O‘zbekistonda haydovchilarni tayyorlash bo‘yicha amaliy mashqlar aksariyat hollarda to‘laligicha bajarilmay qolmoqda. Bu haqda haydovchilarni tayyorlash bo‘yicha mamlakatdagi eng yirik o‘quv muassasasi hisoblangan “Vatanparvar” tashkiloti markaziy kengashi raisi Husan Botirov “Daryo” muxbiri bilan suhbatda aytib o‘tdi.
Botirovning ta’kidlashicha, yo‘l-transport hodisa (YTH) oqibatida jabrlangan shaxs “birinchi navbatda haydovchini la’natlaydi” — bu la’nat uni haydovchilikka tayyorlagan, o‘qitgan o‘quv muassasasiga ham taalluqlidir.
“YTH natijasida jabrlangan shaxs birinchi navbatda xaydovchini la’natlaydi. Xaydovchini la’natladi degani — uning ota-onasiga nisbatan emas, o‘sha xaydovchini tayyorlagan o‘qituvchiga, tashkilotga nisbatan. Birov ko‘chada menga ro‘baro‘ kelib, ‘shu YTHni senlar o‘qitgan xaydovchi qildimi?’, deb aytmas. Ammo hodisada bevosita xaydovchi sababchi bo‘lsa va o‘sha haydovchi ‘Vatanparvar’ maktabida o‘qigan bo‘lsa, rahbar sifatida birinchi navbatda o‘zimni aybdor his qilaman”, — dedi u.
“Mahallada, ko‘cha-ko‘yda o‘zining yoki yaqinlarining avtomobilini haydab ko‘rib, mashina boshqarishni o‘rgangan ayrim bo‘lajak haydovchilarning amaliy mashqlardagi bir-ikki harakati ishonchli ko‘rinadi. Shu boisdan bunday hollarda, ehtimol, ba’zi usta (instruktor)lar: ‘Mashina haydashni bilarkansan, senga amaliy mashqlarni 52 soat to‘liq o‘tish shart emas ekan’ deb, qolgan mashq soatlarini amalda bajarmay qolish holatlari bo‘lishi mumkin”, — deya tan oldi “Vatanparvar” rahbari.
Husan Botirovning ta’kidlashicha, endi YTH haydovchining aybi bilan sodir bo‘lgan bo‘lsa va u haydovchi “Vatanparvar”da tashkilotida o‘qigan bo‘lsa, uning o‘qituvchisi (instruktori)ni ishdan bo‘shatishgacha bo‘lgan ta’sir choralari ko‘riladi.
“Ushbu tartibni kim qanday qabul qiladi, bilmadim. Ehtimol, xodimlarimiz bundan tashvishlanar. Men topshiriq berganman: YTH sababchisi haydovchi bo‘lib, uni oqibatida kimdir qattiq jabr ko‘rgan yo nobud bo‘lgan bo‘lsa, shu haydovchini tayyorlagan o‘qituvchi va instruktorini ishdan chetlatamiz. Chunki shu mas’ullarning o‘z vaqtida bermagan bilimi mana shunday noxush hodisalarga sabab bo‘ladi. Bunda nafaqat odamlar jabr ko‘radi, balki ‘Vatanparvar’ning nufuziga ham putur yetadi”, — dedi Botirov.
Uning qayd etishicha, hozircha bu tartibni to‘la joriy etish imkoni bo‘lgani yo‘q, chunki “ichki ishlar organlaridan tegishli ma’lumotlarni olish biroz muammo bo‘lmoqda”, ammo “Vatanparvar” rahbari bu muammolar “kelishuvlar natijasida yo‘lga tushib ketadi”.
Qo‘shimcha qilishlaricha, hozirda “Vatanparvar”ning quyi tizimlarida o‘z hududlarida yuz bergan YTHlarning sabab va oqibatlarini tahlil qilish tartibi yo‘lga qo‘yilmoqda. Hodisaning nazariy yoki amaliy boshqaruv ko‘nikmalari bog‘liqligiga qarab, avtomaktablar o‘quvchilariga bunday noxush holatlarning oldini olish bo‘yicha tegishli ko‘rsatmalar berib borish tizimi ishlab chiqilmoqda.
Ma’lumot uchun, avvalroq Farg‘ona viloyatida 2021-yilning dastlabki to‘rt oyi davomida YTHlar oqibatida 64 kishi, may oyining atigi bir haftasida esa 20 kishi halok bo‘lgani haqida xabar berilgan edi. Shuningdek, O‘zbekistonda bir kunda — 24-may kuni yuz bergan beshta YTH oqibatida jami 15 kishi qurbon bo‘lgani ham ma’lum bo‘lgandi.
Izoh (0)