Makron Sharqiy Afrikada sodir etilgan genotsidda Fransiya ham javobgar ekanini tan oldi

Fransiya prezidenti Emmanuel Makron 1994-yilda Sharqiy Afrika davlati Ruandada sodir etilgan genotsid uchun Fransiya ham javobgar ekanini tan oldi. Bu haqda u Ruandaga tashrifi chog‘ida ma’lum qildi, deb yozadi Deutsche Welle.

“Bugun bu yerda itoatkorlik va ehtirom bilan yoningizda turar ekanman, men o‘z javobgarligimizni angladim”, — dedi Makron Ruanda poytaxti Kegalidagi tutsi xalqining 250 mingdan ortiq vakili dafn etilgan Genotsid yodgorligida turgan holda.

Uning so‘zlariga ko‘ra, Fransiya “Ruanda xalqiga yetkazilgan azob-uqubatlar to‘g‘risida uzoq vaqt sukut saqlangan haqiqat”ni tan olishga majburdir. Shu bilan birga, u Fransiya genotsidda ishtirok etmaganini ta’kidladi.

O‘z navbatida Ruanda prezidenti Pol Kagame genotsiddagi Fransiyaning roli “unutilmasligi, ammo kechirilishi” mumkinligini aytdi.

Ilgari Ruanda bir necha bor Fransiyani 1994-yilda yuz bergan qatliomda ishtirok etganlikda ayblagan edi. Qirg‘inda 800 mingga yaqin odam, asosan, tutsi va xuti xalqi o‘ldirgan.

Fransiya komissiyasining hisobotida aytilishicha, rasmiylar genotsidni oldindan ko‘ra bilmagani, chunki “mustamlakachilik kayfiyatidan ko‘r bo‘lgani” uchun zimmasiga katta javobgarlikni oladi.

Rasmiy ravishda tutsi xalqiga qarshi genotsid deb nomlangan Ruandadagi qatliom 1994-yil iyul oyida bo‘lib o‘tgan. Qirg‘in xutu hukumatining buyrug‘i bilan amalga oshirilgan, turli taxminlarga ko‘ra unda 1 milliongacha odam o‘ldirilgan — bu mamlakat aholisining, taxminan, 20 foizini tashkil qilardi.

Genotsid Ruandadagi siyosiy elita tomonidan rejalashtirilgan hamda armiya, ichki qo‘shinlar, shuningdek, hukumat tomonidan qo‘llab-quvvatlangan guruhlar tomonidan amalga oshirilgan. 2006-yilda Fransiya hukumati Ruandadagi genotsidda ba’zi siyosatchilarning ishtirokini tekshirishga va mamlakat prezidenti Pol Kagame davrasida bo‘lgan bir necha kishini hibsga olishga qaror qilgan edi.