Pekin AQSh va Kanadani Shinjon-Uyg‘ur avtonom hududi tufayli Xitoyga qarshi uyushtirgan “xato harakatlarini” tuzatishga va Xitoyning ichki ishlariga aralashishni bas qilishga chaqirmoqda. Bu haqda mamlakat Tashqi ishlar vazirligiga tayanib “RIA Novosti” xabar berdi.
Foto: Reuters
22-martda Yevroittifoq Shinjonda inson huquqlariga zid harakatlar amalga oshirilganini gumon qilib, xitoylik to‘rtta amaldor va bitta tashkilotga nisbatan cheklovlar joriy etgan edi. Shu kunning o‘zida Xitoy tomonidan mazkur ayblovlar, ya’ni uyg‘urlarga nisbatan zo‘ravonlik harakatlari yolg‘on va xato ma’lumot ekani, faktlar bir-biriga zid kelib, tekshirilmagani, asosli emasligi ma’lum qilingan.
Xitoy ham Yevropa Ittifoqining 10 nafar parlamentariy, olim va siyosatchisiga qarshi sanksiya qo‘llagan. AQSh, Kanada va Buyuk Britaniya ham uyg‘urlar huquqlari buzilishi tufayli Xitoyga qarshi sanksiyalar kiritgan.
“Xitoy hukumati mamlakat suvereniteti, xavfsizligi va rivojlanish manfaatlarini himoya qilishga qat’iy qaror qildi. Biz tegishli mamlakatlarni vaziyatni to‘g‘ri tushunishga va xatolarini tuzatishga chaqiramiz” , — deyiladi vazirlik bayonotida.
Xuddi shu bayonotda Tashqi ishlar vazirligi AQSh va Kanadaga qarshi javob sanksiyalari qo‘llashini e’lon qildi.
Vazirlikning ta’kidlashicha, AQSh va Kanada “Shinjon muammosi atrofidagi siyosiy manipulyatsiyani to‘xtatishi, har qanday shaklda Xitoyning ichki ishlariga aralashishni bas qilishi va noto‘g‘ri yo‘ldan yurishda davom etmasligi kerak”.
Xitoyda H&M, Nike va yana bir nechta xalqaro korporatsiyalarining mahsulotlariga qarshi boykot boshlangani haqida xabar berilgandi. Ta’kidlanishicha, ular Shinjon-Uyg‘ur avtonom hududidagi paxta dalalarida odamlarga qullardek munosabatda bo‘linayotgani haqidagi bayonotlar bilan mamlakat ichki siyosatiga aralashgani qayd etilgan.
Shinjonda sodir bo‘layotgan voqealar muhokamasi Xitoydagi eng mojaroli mavzulardan biri hisoblanadi. Mahalliy ijtimoiy tarmoqlarda foydalanuvchilar hududdagi vaziyat muhokamasi, u yerdagi holatlarni shunchaki eslab o‘tgani tufayli ham tez-tez bloklanadi. Human Rights Watch huquqni himoya qiluvchi tashkiloti tahlilchilari g‘arb brendlariga qarshi kampaniyaning hukumat uchun jiddiy oqibatlarga olib kelishi mumkinligini taxmin qilgan. Sababi avval Shinjonda uyg‘urlarning huquqlari poymol bo‘layotgani haqida bilmagan foydalanuvchilar vaziyatga jiddiy qiziqishni va ijtimoiy tarmoqlarda u yerda haqiqatda nima bo‘layotgani haqida axborot izlashni boshlab yuborgan.
