“Pandemiya sharoitida turizm” loyihasini tashkil etgan Turkiya madaniyat va turizm agentligi o‘zbekistonlik jurnalist va blogerlarni Turkiyaning Istanbul va Antaliya shaharlariga taklif etdi. Safarning ilk kuni Istanbulning diqqatga sazovor joylarini ziyorat qilishdan boshlandi. Ana shunday joylardan biri bu Dolmabaxche saroyi hisoblanadi.
Bugungi kunda saroy joylashgan hudud XVII asrga qadar ko‘rfaz bo‘lib, u yerdan tabiiy dengiz bandargohi sifatida foydalanilgan. XV asrda Konstantinopolning qamali davrida Sulton Mehmet II suvdan kemalarni ko‘tarib, quruqlikdan Oltin shoh ko‘rfazi tomonga olib chiqargan, deb hisoblanadi. Dolmabaxche saroyining sulton Abdulmajed davrida noqulay bo‘lib qolgan yog‘ochdan qurilgan bino o‘rnida bunyod etilgan. Uning qurilishida imperator me’morlari Karabet Balyan, Oxaness Serviranyan, Nikogos Balyan va Jeyms Uilyam Smit qatnashgan. Qurilish ishlari 1843—1850-yillarda Xoja Said og‘a va 1850—1856-yillarda Esseied Ali Shohin bey nazoratida amalga oshirilgan.
1856-yildan boshlab saroyda 6 nafar hukmdor: Sulton Abdulmajid, Sulton Abdulaziz, Sulton Murod V, Sulton Abdulhamid II, Sulton Mehmed Reshad V, Sulton Mehmed Vohiddin VI va so‘nggi Halifa Abdulmejidlar yashagan.
Respublika, deb e’lon qilingan davrdan boshlab bu yerda Mustafo Kamol Otaturk yashab faoliyat yuritib, vafot etgan. 1949-yilgacha Ismet Inenyu prezidentlik qilganida saroydan qarorgoh sifatida foydalangan. 1984-yilda esa bu yerda muzey faoliyat yuritgan. Dolmabaxche saroyida shisha va quyma metall ustaxonalari, qushlar maydoni, otxonalar, oshxonalar va boshqa qo‘shimcha binolar bo‘lgan. Bosh bino foydalanish nuqtayi nazaridan yerto‘la qismi, ikki qavat va bolaxonadan iborat uch qismga ajratilgan. Saroyda jami 285 ta xonalar, 44 ta zal, 68 ta yig‘im xonalari va 6 ta hammomlar mavjud. Maydoni 14 595 kvadrat metrdan iborat. Shu sababli ham u mamlakatdagi eng yirik saroy sanaladi.
Joylashuvi va me’moriy nuqtayi nazaridan Qarorgoh, Usmon saroyi va turk uyi andozasi asosida qurilgan. Yevropaning barokko va rokoko uslublari hamda me’morchilikning neoklassik an’analaridan foydalanilgan. Shunday qilib, an’anaviy usmon san’at uslubining yangicha talqinida namoyon bo‘ladi.
Saroyning ichki qismlari arxitekturaning noyob uslublaridagi o‘ziga xoslik jihatlarini saqlab qolish maqsadida suratga olish, tasvirga tushirish uchun ruxsat etilmagan bo‘lsa-da, rasmiy manbalarda har bir xonaning go‘zalligidan bahraman bo‘lish imkoniyati yaratilgan.
Izoh (0)