COVID-19 koronavirus pandemiyasi sabab kuzatilgan sanoatdagi pastlash atmosferada issiqxona gazlari darajasining kamayishiga xizmat qilmadi. Bu haqda Butunjahon meteorologiya tashkiloti ma’lum qilgan.
Tashkilotning qayd etishicha, 2019-yilda is gazining darajasi o‘sish bo‘yicha sakrash bosqichini o‘tkazgan va o‘rtacha jahon ko‘rsatkichi million 410 zarrani tashkil qilgan. Bunday o‘sish 2020-yilda ham davom etgan. Mamlakatlardagi lokdaun oqibatlari uglerod siklining yillik tebranishiga mos kelgan deyiladi tashkilot axborotida.
“Uglerod 2 oksidi atmosferada asrlar davomida, okeanda esa undan ham ko‘proq davr oralig‘idan beri saqlanib turibdi. So‘nggi marta Yerda CO2’ning me’yoriy konsentratsiyasi 3-5 million yil avval, harorat Selsiy bo‘yicha 2-3 va undan yuqori bo‘lgan vaqtda kuzatilgan. Dengiz sathi o‘shanda hozirgidan 10-20 metr balandroq bo‘lgan. Ammo unda yer yuzida 7,7 milliard aholi istiqomat qilmagan”, — degan Butunjahon meteorologiya tashkiloti bosh direktori, professor Petteri Taalas.
Taxminlarga ko‘ra har yillik chiqindilarning qisqarishi 2020-yilda 4,2 dan 7,5 foizgacha deb baholangan. Olimlar fikricha, bu global masshtabda CO2’ning atmosferada kamayishiga olib kelmaydi, is gazining ulushi sekin sur’atlarda bo‘lsa ham o‘sishda davom etsa, COVID-19 sabab joriy etilgan cheklovlarning gazning atmosferadagi tabiiy o‘zgaruvchanligidan ajratib bo‘lmaydi.
“Bunga sabab sifatida lokallashtirish choralarining davomiyligi va jiddiyligi noaniqligicha qolayotgani, 2020-yil uchun chiqindilar hajmini prognoz qilish ham qiyinlashgani”, — deya xulosa qilgan Butunjahon meteorologiya tashkiloti.
2019-yil oktabr oyida Nature jurnalida 1 milliard aholining xavf ostida qolayotgani haqida tadqiqot e’lon qilingan, ularning dengiz sathidan 10 metrdan past yerlarda yashashi, chorak qismi esa 1 metrdan pastroq yerlarda hayot kechirishi qayd qilingan. Tadqiqotda yaqin o‘n yil ichida ko‘pchilik uyini tark etishi prognoz qilingan.Ekspertlar fikricha atmosferaga issiqxona gazlarining chiqishini qisqartirish choralari ko‘rilsa ham Dunyo okeani sathi XXI asrda taxminan 50 santimetrga ko‘tariladi (XX asrda — 11–16 santimetrni tashkil etgan). Eng yomon ssenariyga ko‘ra uning sathi 200 santimetrga ko‘tariladi va yuz millionlab odamlar yashaydigan hududlar suv ostida qolishi mumkin. 2050-yilda taxminan 300 million aholi yashaydigan hududlar yillik o‘rtacha toshqin darajasidan past yerlarda qoladi. Bu ularning yilda kamida bir marta toshqin ostida qolish ehtimolini oshiradi. Shuningdek, ushbu prognoz bo‘yicha 2100-yilda 200 million aholi yashaydigan hududlar dengiz sathidan pastda qoladi va ular yashaydigan yerlar turmush kechirish uchun yaroqsiz holatda bo‘ladi.
Izoh (0)