Oliy Majlis Qonunchilik palatasi deputati 20-oktabr kuni Zangiotadagi koronavirus bemorlari davolanadigan kasalxona chiqindilari Chirchiq daryosi atrofiga tashlanayotganini ma’lum qilgan edi. “Gazeta.uz”ning yozishicha, nashr mushtariylari Chirchiq daryosining Toshkent viloyati Quyi Chirchiq tumanidan oqib o‘tgan qismi qirg‘oqlariga tibbiyot chiqindilari tashlab ketilgani aks etgan suratlarni 14-oktabr kuni yuborgan; mushtariy chiqindilar Zangiotadagi yuqumli kasalliklar shifoxonasidan chiqqanini ta’kidlagan.
“Gazeta.uz” 14-oktabrning o‘zidayoq Davlat ekologiya qo‘mitasi matbuot xizmatiga so‘rov yuborgan. Qo‘mita 17-oktabr kuni mushtariy ma’lum qilgan faktni tasdiqlab, hodisa joyida Toshkent viloyati ekologik inspeksiyasi va Sanitariya-epidemiologik osoyishtalik markazi mutaxassislari ish olib borayotganini ma’lum qilgan. “Gazeta.uz”ning aniqlashicha, hodisa Zangiotadagi ikkita yuqumli kasalliklar shifoxonasidan chiqayotgan tibbiyot chiqindilarini yo‘q qilish bilan shug‘ullanuvchi kompaniya almashtirilganidan so‘ng yuz bergan.
27-martdan Toshkent shahri va Toshkent viloyatidagi tibbiyot muassasalaridan, xususan, “O‘rtasaroy” karantin markazi va Zangiotadagi yuqumli kasalliklar shifoxonalari ishga tushgan vaqtidan boshlab ushbu muassasalardan ham chiqqan tibbiyot chiqindilarini yo‘q qilish bilan Med Class Plus kompaniyasi shug‘ullangan.
Korxona davlat xaridlari to‘g‘risidagi qonunchilik doirasida Sanitariya-epidemiologik osoyishtalik agentligi (SEOA) bilan to‘g‘ridan to‘g‘ri shartnoma imzolagan. Bu Koronavirusga qarshi kurash bo‘yicha Respublika maxsus komissiyasining bosh vazir Abdulla Aripov tomonidan imzolangan 11-son bayonida ko‘rsatib o‘tilgan.
SEOA 28-mart kuni Med Class Plus bilan koronavirusga chalingan yoki shunday tashxisga gumon qilingan bemorlar davolanayotgan tibbiyot muassasalaridan chiqindilarni olib chiqish va yo‘q qilish (utilizatsiya qilish) bo‘yicha shartnoma imzolagan. Shartnoma qiymati — 300 ming kilo chiqindini yo‘q qilish uchun 2,9 milliard so‘m (bir kilo chiqindi uchun 9659 so‘m).
Shu kabi shartnomalar keyin ham imzolangan:- 12-iyunda — 600 ming kilo chiqindini yo‘q qilish uchun 6,4 milliard so‘m (har kilosi 10681 so‘m);
- 7-iyulda — 500 ming kilo chiqindini yo‘q qilish uchun 5,3 milliard so‘m;
- 3-avgustda — 500 ming kilo chiqindini yo‘q qilish uchun 5,3 milliard so‘m;
- 3-avgustda — 200 ming kilo chiqindini yo‘q qilish uchun 2,1 milliard so‘m.
Biroq Respublika maxsus komissiyasining 23-sentabrdagi 48-bayoni bilan Sog‘liqni saqlash vazirligining davlat xaridlari to‘g‘risidagi qonunchilik doirasida “Pokiza Tozalash” kompaniyasi bilan buyumlarni yuvish, chiqindilarni to‘plash, olib chiqish va yo‘q qilish bo‘yicha to‘g‘ridan to‘g‘ri shartnoma imzolashga doir taklifi ma’qullangan.
Davlat ekologiya qo‘mitasi
Davlat ekologiya qo‘mitasi matbuot kotibi Bunyod Abdullayev “Gazeta.uz”ga bergan intervyusida Med Class Plus kompaniyasi utilizatsiya bo‘yicha samarali faoliyatni yo‘lga qo‘yganini, biroq bosh vazir imzolagan bayonda ko‘rsatilgan yangi — “Pokiza Tozalash” kompaniyasi tanlanganidan so‘ng xizmat ko‘rsatishni to‘xtatganini tan oldi.“‘Pokiza Tozalash’ning utilizatsiya pechi bo‘lmagan. Shu bois kompaniya shifoxonaning o‘likxonasi yonida qo‘lbola pech tashkil qilgan va tibbiyot chiqindilarini ham shu yerda yoqqan. Ish hajmi katta bo‘lgani bois kompaniya chiqindilarni yoqib ulgurmay qolgan, oqibatda haydovchi tunda chiqindilarni daryo bo‘yiga tashlab kelgan. Ayni vaqtda kompaniya birinchi firmaning qoplaridan foydalangan”, — dedi Abdullayev.
Uning so‘zlariga ko‘ra, tibbiyot chiqindilari Quyi Chirchiq tumanidan tashqari, Zangiota va Yangiyo‘l tumanlaridan ham topilgan.
Bunyod Abdullayevning qayd etishicha, “Pokiza Tozalash” o‘z faoliyatini boshlashdan (mufel pechidan foydalangan holda chiqindilarni yo‘q qilish) avval ekologik ekspertizadan o‘tmagan va bu bilan qonunchilik talablarini buzgan.
“Qo‘mita huzurida Davlat ekologik ekspertiza markazi bor, kompaniyalar utilizatsiya bo‘yicha imkoniyatlarini baholash uchun unda ekologik ekspertizadan o‘tishi kerak. Biroq ‘Pokiza Tozalash’ bu talabni bajarmagan. Biz bu ish bo‘yicha hujjatlarni prokuraturaga berishni rejalashtiryapmiz”, — deb aytgan Abdullayev.
Davlat ekologiya qo‘mitasi matbuot kotibining taxminicha, tibbiyot chiqindilari utilizatsiyasi bilan bog‘liq muammo yaqin vaqt ichida hal bo‘lmaydi, chunki bu ish bilan “Pokiza Tozalash” shug‘ullanmoqda, unda esa yetarli darajadagi quvvat va zarur uskunalar yo‘q.
“Daryo bo‘yidagi chiqindilarga kelsak, biz SESga xat yubordik, hozir chiqindi tashlangan joylar to‘liq tekshirilmoqda. Agar suv haqiqatan ham ifloslangan bo‘lsa, FVVga murojaat yuboriladi, ular hududni o‘rab olib, suvni zararsizlantirish choralarini ko‘radi. Chunki Zangiotadagi shifoxonalarda koronavirusga chalingan bemorlardan tashqari, silga va boshqa yuqumli kasalliklarga chalinganlar ham bor”, — dedi u.
Bunyod Abdullayevning qo‘shimcha qilishicha, chiqindilar utilizatsiyasini kuzatib borish uchun korxona va uning atrofidagi hududga ikkita ekologiya inspektori biriktirilgan. Bundan tashqari, chiqindilarni daryo bo‘yiga tashlab kelgan haydovchi bazaviy hisoblash miqdorining 5 barobari (1,1 million so‘m) miqdorida jarimaga tortilgan.
Med Class Plus
“Gazeta.uz” “Pokiza Tozalash”ga qadar shifoxona chiqindilarini utilizatsiya qilish bilan shug‘ullanib kelgan Med Class Plus korxonasi rahbari Sherzod Ramazonov bilan ham bog‘langan.“Biz normal ishlab kelayotgandik, biroq buyoqda Vazirlar Mahkamasining bayoni chiqib, 27-sentabrdan boshlab Zangiota tumanidagi shifoxonalardan chiqqan chiqindilar utilizatsiyasi ‘Pokiza Tozalash’ kompaniyasiga berildi”, — deya tasdiqlagan u.
Uning taxminicha, ushbu qarorni qabul qilishda ma’lum bir shaxsning manfaatlari hisobga olingan, chunki chiqindilar tashlangan joyni o‘rganish vaqtida Vazirlar Mahkamasidan ham bir xodim bo‘lgan, u o‘zini tanishtirmagan va Med Class Plus vakillari bilan kameralarsiz, yakka gaplashib olishni xohlagan.
Tadbirkorning ma’lum qilishicha, chiqindilarni utilizatsiya qilish bo‘yicha shartnomani undan olib qo‘ygan raqobatchi kompaniyaning qo‘lbola pechi ishlamay qolgan. Shu bois 3-oktabr kuni unga respublika SESdan yordam so‘rab murojaat qilishgan.
“Zangiotada chiqindi ko‘payib ketgani uchun pechlarim borligini hisobga olib, mendan yordam berishni so‘rashdi. Hozir menda 16 ta pech ishlayapti. Bir tonnalik yana uchta pech buyurtma qilganman, ular ham yaqin vaqt ichida ishga tushadi. Men SESga yordam berishga rozi bo‘ldim, ular menga boshqa odamlar telefon qilishini aytishdi. Menga chiqqan odamlar umuman boshqa gaplarni gapirdi. Ikkita pechimni sotishni so‘rashdi. Yordamga tayyorligimni, lekin uskunalarni sotmasligimni aytdim. Oqibatda yig‘ilib qolgan maishiy chiqindilar 9-oktabr kuni Chirchiq daryosiga va boshqa joylarga tashlangan”, — dedi tadbirkor.
Uning so‘zlariga ko‘ra, Zangiotadagi shifoxonalardan bir kunda 5 tonnagacha tibbiyot chiqindisi chiqadi. Uning taxminicha, besh-olti kun ichida 25-30 tonna utilizatsiya qilinmagan chiqindi to‘planib qolgan. “Gazeta.uz”ning vaziyatdan boxabar manbasi ham 30 tonnagacha miqdorda chiqindi to‘planib qolganini ma’lum qilgan.
“Jamoatchilik bundan 15-oktabr kuni xabar topdi. Kamiga, ular tadbirkorlik etikasini ham buzishgan. Maishiy chiqindilar mening qoplarimda tashlangan, bu bilan ular mening kompaniyam obro‘siga putur yetkazishdi”, — dedi Med Class Plus asoschisi.
“Men tibbiyot chiqindilarini yo‘q qilishga ixtisoslashgan yagona firma egasi edim. Men yagona xizmat ko‘rsatuvchi edim. Bu biznes bilan xohlagan odam shug‘ullanishi mumkin, lekin hammaning ham jur’ati yetmagan. Kompaniyam 2014-yilda ro‘yxatga olingan, olti yil ichida tibbiyot chiqindilarini utilizatsiya qilish bo‘yicha samarali tizimni yo‘lga qo‘ya qoldim... O‘zim ToshMIni reanimatolog-shifokor mutaxassisligi bo‘yicha tamomlaganman”, — dedi u.
Tadbirkorning so‘zlariga ko‘ra, Med Class Plus Vazirlar Mahkamasining 27-martdagi bayoni bilan chiqindilar utilizatsiyasi bilan shug‘ullanuvchi sifatida tanlangan. Uning so‘zlariga ko‘ra, o‘sha vaqtda koronavirusni yuqtirib olishdan xavotirlanib, ko‘pchilik bu sohada ishlashdan qo‘rqayotgandi.
“Biz chiqindilarni yo‘q qilish uchun yetti nafar ishchimiz bilan birga ikki oy zavodda yashab, ishladik... Keyinroq ishchilar soni ko‘paydi, bizga O‘rtasaroydagi obyekt (karantin zonasi)ni berishdi. Hozir bizda 80 dan ortiq odam ishlayapti... 10 dona texnikamiz bor”, — dedi Sherzod Ramazonov.
Med Class Plus rahbarining aytishicha, uning faoliyatini “og‘zaki buyruq” bilan to‘xtatishga urinishgan (aynan kim bunga uringani ma’lum qilinmagan), biroq u buning uchun qonuniy asoslar so‘ragan. Yakunda Vazirlar Mahkamasining bayoniga “Pokiza Tozalash” kiritilgan va 27-sentabrdan shu kompaniya ish boshlagan.
Boshida Med Class Plus utilizatsiya pechlarini Zangiota tumanidagi shifoxonalarning yoniga o‘rnatmoqchi bo‘lgan, biroq uning bunday qilishiga ruxsat berilmagan. Shu bois kompaniya xodimlari maishiy chiqindilarni yoqish uchun Yangiyo‘ldagi zavodga tashigan. Ayni vaqtda “Pokiza Tozalash” o‘z pechlarini shifoxonaning patologanatomiya bo‘limi oldiga o‘rnatgan, shu bois, tadbirkorning aytishicha, yaqin-atrofdagi ayrim aholida shifoxonada o‘liklarni yoqishayotgandek tasavvur uyg‘ongan.“Pokiza Tozalash”
“Pokiza Tozalash”ning ish yurituvchisi Saidakbar Akbarov “Gazeta.uz” muxbiri bilan suhbatda Davlat ekologiya qo‘mitasi ma’lumotlarini rad etib, Chirchiq daryosi bo‘yida topilgan tibbiyot chiqindilari Zangiotadagi shifoxonaga tegishli emasligini ta’kidlagan.
“Biz 25-sentabrdan buyon sinov tartibida ishlayapmiz. O‘tgan vaqt ichida biz o‘z hisobimizdan chiqindilarni yoqib va ishchilarni ishlatib, mamlakat budjeti uchun 1 milliard so‘mdan ortiq pulni tejab qoldik. Bizda chiqindilarni u yerga olib borib tashlash uchun biror bir sabab yo‘q. Pandemiya sharoitida, shifoxonada nimalar bo‘layotganini o‘z ko‘zimiz bilan ko‘ra turib, biz bunday qilmasak kerak”, — degan u.
Uning so‘zlariga ko‘ra, Ekologiya va atrof-muhitni muhofaza qilish bo‘yicha boshqarma ularning aybdor ekanini isbotlovchi dalillarni taqdim eta olmagan.
“Chiqindilar Zangiotadan chiqqan, deyishyapti. Bilmadim, balki shundoqqina Zangiotaning yonida bo‘lgani uchun shunday deyishgandir... Chiqindilar bizniki emasligini biz joyida aytdik. Javoban bu joy Zangiotaning yonida ekanini aytishdi... Biz bu chiqindilarni o‘z pechimizda utilizatsiya qilamiz. Sababi biz kasallikning tarqalishini xohlamagandik va chiqindilarni yoqish uchun olib kelganmiz. Shundan so‘ng ular pechimizni, yig‘ilib qolgan utilizatsiya qilinadigan chiqindilarni ko‘rishdi”,— dedi ish yurituvchi.
“Pokiza Tozalash” vakilining ta’kidlashicha, sinov muddati bir oy etib belgilangan.
“Biz shartnomasiz ishlayapmiz. Shunday buyruq kelgan. U yerda davlat tomonidan mufel pechi qurilgan bo‘lgan. O‘zimizning pechimiz endi qurilyapti. Bizdan davlat pechidan foydalanishni, uni tekshirib berishni, davlatga yordam berishni so‘rashdi. O‘tgan vaqt ichida biz 1,7 milliard so‘m iqtisod qildik. Biz vatanimiz uchun jon kuydirib ishlashda davom etamiz”, — dedi u.
Saidakbar Akbarovning qayd etishicha, budjet mablag‘larini tejab qolish uchun Zangiotadagi shifoxona hududida joylashgan mufel pechidan foydalanish taklifi bilan “Pokiza Tozalash”ning o‘zi chiqqan.
“Sinov muddati tugagach, Xudo xohlasa, shartnomamiz bo‘ladi. Ertaga o‘zimiz qurgan 10 tonnalik pechimiz ochiladigan. Ehtiyot qismlarni boshqa mamlakatlardan olib kelib, o‘zimiz shu yerda yig‘dik. Davlat pechidan qayerdan kelganini men bilmayman”, — dedi u.
Zangiotadagi shifoxonalarda 25-30 tonna tibbiyot chiqindisi to‘planib qolgani haqidagi gap-so‘zlarga munosabat bildirarkan, “Pokiza Tozalash”ning ish yurituvchisi “bunday bo‘lishi mumkin emas”ligini ta’kidlagan.
Davlat xaridlari sayti ma’lumotlariga ko‘ra, Zangiotadagi 2-son shifoxona oktabr oyida “Pokiza Tozalash” kompaniyasi bilan kiyimlar, ko‘rpa-to‘shak choyshablarini tozalash, dezinfeksiya qilish va dazmollash bo‘yicha to‘g‘ridan to‘g‘ri shartnoma tuzgan. Shartnomalarning (1, 2) umumiy qiymati 1,6 milliard so‘mga teng.
Izoh (0)